(Trang 5)
| Yêu cầu cần đạt – Biết vài nét khái quát về nghệ thuật đồ hoạ tranh in; – Hiểu về một số kĩ thuật của đồ hoạ tranh in; – Giới thiệu được nét đẹp của tác phẩm thông qua đặc điểm, ngôn ngữ tạo hình của đồ hoạ tranh in; – Biết chia sẻ, trân trọng giá trị của nghệ thuật đồ hoạ tranh in truyền thống. |
KHÁM PHÁ
Đồ hoạ tranh in
Đồ hoạ tranh in là một thể loại của mĩ thuật mà sản phẩm được thực hiện bởi một số kĩ thuật như: in nổi, in lõm, in phẳng,... Trong đó, yếu tố đường nét, chấm, màu sắc được thể hiện đặc trưng. Sản phẩm đồ hoạ tranh in gồm các tác phẩm đồ hoạ độc lập, minh hoạ cho tác phẩm văn học, báo chí.... Nghệ thuật đồ hoạ tranh in có lịch sử phát triển từ rất sớm với những hình thức thể hiện khác nhau nhằm mục đích truyền bá tri thức, thưởng ngoạn, trang trí,...
Nguyễn Tiến Chung, Ngày chủ nhật, 1960, tranh in khắc gỗ màu (1)
-------------------
(1) Nguồn: Bảo tàng Mĩ thuật Việt Nam
(Trang 6)
Khái quát về đồ hoạ tranh in
Đồ hoạ tranh in thế giới
Đồ hoạ tranh in giữ một vị trí quan trọng trong lịch sử phát triển của nghệ thuật. Những ván in đầu tiên được tìm thấy vào thế kỉ 8 ở Trung Hoa, trong vai trò phổ biến tôn giáo, minh hoạ sách phục vụ đời sống xã hội, trang trí và phổ biến tri thức. Ở phương Tây, kĩ thuật in khắc gỗ ra đời muộn hơn, gắn liền kĩ thuật in trang trí trên vải. Từ thế kỉ 15, sau khi Giô-han-nơ Gun-ten-bớc (Johannes Gutenberg) hoàn thiện máy in, kĩ thuật in khắc gỗ thay dần sách viết tay và đồ hoạ trang trí sách phát triển ở phương Tây những thế kỉ trước.
| Đến giữa thế kỉ 15, kĩ thuật in khắc kim loại ra đời đánh dấu một bước tiến quan trọng trong lịch sử đồ hoạ tranh in bên cạnh nghệ thuật khắc gỗ. Từ thế kỉ 15 đến thế kỉ 18, 19, in khắc kim loại giữ vị trí quan trọng trong sáng tác tranh in đồ hoạ ở phương Tây gắn liền với tên tuổi của các hoạ sĩ An-brếch Đuy-re (Albrecht Dürer), Han Hô-bê (Hans Holbein), Rem-brăng (Rembrandt),... Đến thế kỉ 18, kĩ thuật in đá xuất hiện là tiền đề cho các loại hình nghệ thuật mới như ốp-sét, in khắc cao su và các hình thức đồ hoạ in ấn khác. |
Máy in gỗ của Giô-han-nơ Gun-ten-bớc (1) |
Đồ hoạ tranh in Việt Nam
Trong lịch sử nghệ thuật Việt Nam, đồ hoạ in khắc gỗ là một trong những loại hình nghệ thuật có truyền thống lâu đời nhất. Sự phát triển của tranh in khắc gỗ Việt Nam gắn liền với tên tuổi một số dòng tranh dân gian ra đời từ thế kỉ 16 – 18 như: tranh dân gian Đông Hồ (Bắc Ninh), Hàng Trống (Hà Nội), làng Sinh (Huế), Kim Hoàng (Hà Tây cũ nay là Hà Nội). Những dòng tranh này cùng với nghệ thuật tranh in hiện đại Việt Nam như: in khắc gỗ, in khắc kim loại, in khắc cao su, in đá, in lưới,... phát triển từ đầu thế kỉ 20 đã trở thành một loại hình nghệ thuật quan trọng phản ánh tư duy thẩm mĩ và đời sống xã hội Việt Nam.
Hãy trình bày hiểu biết về sự xuất hiện của loại hình đồ hoạ tranh in.
----------------
(1) Nguồn: Wikipedia
(Trang 7)
NHẬN BIẾT
Một số kĩ thuật sử dụng trong đồ hoạ tranh in
Trong lịch sử phát triển của nghệ thuật đồ hoạ tranh in, kĩ thuật in đồ hoạ phát triển rất đa dạng, gắn liền với lịch sử phát triển của chất liệu và công nghệ. Đặc trưng của nghệ thuật đồ hoạ tranh in chính là khả năng nhân bản. Kĩ thuật thực hiện bản in là quá trình chế bản hoặc tạo bản được phân loại theo thành phần tiếp xúc hoặc thành phần tác động của bản in, được hiểu là phần được in lên tranh, gồm kĩ thuật in nổi, in lõm, in phẳng, in xuyên, in độc bản,... Mỗi phương pháp in đều mang đến những hiệu quả thẩm mĩ khác nhau, nhờ đó các nghệ sĩ có thể lựa chọn phương pháp in phù hợp trong sáng tác.
| Kĩ thuật in nổi Kĩ thuật in nổi gồm các thể loại tranh in trên bề mặt chất liệu được khắc nổi như gỗ, thạch cao, cao su, bìa,... Tranh in là phần nổi cao và những phần không in được khắc bỏ. Bản in trên giấy, vải, lụa,... được gọi là dương bản. Ván in (ván khắc) được gọi là âm bản, hình ảnh trên âm bản thường được khắc ngược với hình ảnh được in. Tuỳ từng trường hợp và ý đồ của tác giả, bản in nét và bản in màu có thể phân tách hoặc thực hiện trên cùng một ván in như trường hợp tranh in khắc gỗ phá bản, ván nét và in màu đều được thực hiện trên cùng một bản khắc.
Đường Ngọc Cảnh, Phong cảnh, tranh in khắc thạch cao (2) |
Ca-txư-si-ca Hô-cư-xai (Katsushika Hokusai), Sóng lớn ngoài khơi Ca-na-ga-oa (Great wave off Kanagawa), 1826 – 1833, tranh in khắc gỗ màu (1)
Trần Tuyết Mai, Xoan tháng Ba, tranh in khắc cao su (3) |
Sự khác nhau giữa tác phẩm hội hoạ và đồ hoạ tranh in bằng kĩ thuật in nổi là gì?
------------------------
(1) Nguồn: Wikipedia
(2), (3) Nguồn: Tác giả cung cấp
(Trang 8)
| Kĩ thuật in lõm Kĩ thuật in lõm gồm các thể loại tranh in trên kim loại như kẽm, đồng, nhôm, i-nốc,... Trong kĩ thuật khắc lõm có khắc nguội (còn gọi là khắc khô) là phương pháp dùng dao khắc (có mũi nhọn) khắc trực tiếp trên bề mặt kim loại và khắc nóng là phương pháp dùng a-xít ăn mòn kim loại. Phần được in là phần lõm xuống, phần không in được che phủ bề mặt để a-xit không ăn mòn. |
Lê Mai Khanh, Bé Phương, tranh in khắc kẽm (khắc nóng ) (1) |
An-brếch Đuy-re, Thánh Giê-rôm trong nghiên cứu của mình
(St.Jerome in his study), 1514, tranh in khắc đồng (khắc nguội)(2)
Sự khác nhau giữa kĩ thuật in nổi và in lõm như thế nào?
------------------------
(1) Nguồn: Tác giả cung cấp
(2) Nguồn: Wikipedia
(Trang 9)
Kĩ thuật in phẳng (hoặc in bằng)
Kĩ thuật in phẳng là phương pháp in nền thấp: phần được in và phần không được in gần như nằm trên cùng một mặt phẳng. Nền in là giấy, bản in là đá, nhôm hoặc kẽm, mi-ca, kính,...
Trần Văn Quân, Ra đồng, 1985, tranh in đá, 60 x 40 cm (1)
Kĩ thuật in xuyên
Tranh in xuyên hay kĩ thuật in xuyên chỉ các phương pháp in hình ảnh với kĩ thuật làm cho màu in đi xuyên qua, bằng cách phun, gạt hay quét màu trên một khuôn in được lấy từ tự nhiên như hoa lá hay khuôn in được trổ thủng trên mặt giấy, giấy bìa, mi-ca, hoặc khung lưới,... Phương pháp in này được dùng chủ yếu trong công nghệ in lưới. Các đường nét, mảng hình được in bằng phương pháp in xuyên chủ yếu có độ phẳng và độ mịn khá giống nhau do lượng mực in gạt qua khuôn in được dàn đều.
Tô-ba Mi-ca (Toba Mika), Sắc màu lung linh (The shimmer of the heated air), tranh in lụa (2)
---------------------
(1) Nguồn: Tác giả cung cấp
(2) Nguồn: Tô-ba Mi-ka
(Trang 10)
| Kĩ thuật in độc bản In độc bản là phương pháp in chỉ cho ra một tác phẩm duy nhất. Kĩ thuật phổ biến nhất của tranh in độc bản là vẽ hình bằng màu, mực in lên tấm kính, mi-ca hoặc kim loại,... (mặt phẳng không thấm nước) rồi in ra giấy. Trong cách thể hiện tranh in độc bản có kĩ thuật vẽ màu lên bề mặt khuôn in như theo nguyên tắc nghệ thuật hội hoạ hoặc dùng kĩ thuật in, chế bản với đồ vật có sẵn từ thiên nhiên hay đồ vật tự tạo theo ý tưởng sáng tạo của người vẽ. |
Nguyễn Nghĩa Duyện, Hạ Long, tranh in độc bản (1) |
Lê Huy Tiếp, Màu xanh, tranh in độc bản (2)
Hãy trình bày một số kĩ thuật in trong nghệ thuật đồ hoạ tranh in.
– Cách thực hiện kĩ thuật in;
– Hiệu quả bề mặt tranh in ở mỗi kĩ thuật;
– Sự giống và khác nhau giữa các kĩ thuật.
---------------------
(1), (2) Nguồn: Tác giả cung cấp
(Trang 11)
Ngôn ngữ tạo hình của nghệ thuật đồ hoạ tranh in
Chấm
Chấm là yếu tố cơ bản trong nghệ thuật và là đơn vị đầu tiên của ngôn ngữ tạo hình. Trong đồ hoạ tranh in, chấm được tạo nên bằng cách khắc, điểm màu trong tranh khắc gỗ hay ăn mòn trong tranh khắc đồng, khắc kẽm, tranh in đá,... nên các hiệu ứng khác nhau trên bề mặt tranh.
Ư-ta-ga-oa Hi-rô-si-gê (Utagawa Hiroshige), Ô-ca-bê (Okabe), 1832-1833, tranh in khắc gỗ, 38,7 x 25,4 cm (1)
Na-tha-ni-en Cu-ri-ê (Nathaniel Currier), Đêm hè (Summer Night), khoảng thế ki 19, tranh in thạch cao, 41,7 x 30,5 cm (2)
----------------------
(1), (2) Nguồn: Wikipedia
(Trang 12)
|
Nét là đường tạo thành do sự dịch chuyển của một điểm hoặc chấm, gồm nhiều loại như: đậm, nhạt, nhịp nhàng, uyển chuyển hoặc gãy khúc, dày, mỏng, nét đều hay thay đổi. Trong đồ hoạ tranh in, nét có tính trừu tượng và cô đọng hoá, được tạo nên từ nhiều kĩ thuật như khắc nổi, khắc lõm, khắc phẳng hay kĩ thuật không cần khắc trong in lưới, in độc bản, in phối chất, ... |
Nguyễn Đức Lân, Đợi chờ, tranh in khắc gỗ (1) |
Lê Thị Hiển, Rừng buông, tranh in khắc gỗ đen trắng (2)
-------------------------
(1), (2) Nguồn: Tác giả cung cấp
(Trang 13)
|
Màu sắc trong đồ hoạ tranh in được thực hiện gián tiếp qua quá trình chế bản khắc và in ấn. Do đó, màu sắc trong mỗi bản tranh in được thể hiện ra giấy ở những phần bắt màu. Căn cứ theo độ cao/ thấp của khuôn/ ván in, lượng màu và kĩ thuật in nên màu sắc trên mỗi bản in không thể tuyệt đối giống nhau. Điều này cũng làm nên hiệu quả đặc trưng trên bề mặt tranh in như sắc độ dịch chuyển êm, gợi cảm giác không gian, bề mặt mềm xốp,... |
Mai Anh, Ca trù, tranh in khắc gỗ màu (1) |
Nguyễn Tiến Chung, Sau giờ lao động, tranh in khắc gỗ màu (2)
Chấm, nét và màu sắc trong tác phẩm đồ hoạ tranh in có đặc điểm gì?
-------------------
(1), (2) Nguồn: Bảo tàng Mĩ thuật Việt Nam
(Trang 14)
THẢO LUẬNTrao đổi, thảo luận với các thành viên trong nhóm về các nội dung sau: – Đặc điểm của nghệ thuật đồ hoạ tranh in. – Các kĩ thuật in cơ bản trong nghệ thuật đồ hoạ tranh in. – Vai trò của nét, chấm, màu sắc trong tạo hình đồ hoạ tranh in. – Yếu tố tạo hình trong hai tác phẩm đồ hoạ tranh in được thể hiện như thế nào? |
Nguyễn Đức Hoà, Trời mưa, tranh in khắc gỗ đen trắng (1) |
Đặng Thạc, Lên đường, tranh in khắc gỗ màu (2)
VẬN DỤNG
Sưu tầm hình ảnh về tác phẩm đồ hoạ (tranh in) qua tạp chí, internet,...
------------------
(1), (2) Nguồn: Tác giả cung cấp
Bình Luận
Để Lại Bình Luận Của Bạn