Bài 2: Tranh in bản dập | Mĩ thuật_Đồ hoạ (tranh in) 10 - Lớp 10 - Kết Nối Tri Thức Với Cuộc Sống

(Trang 15)

KHÁM PHÁ

--------------------------

(1) Nguồn: Theo Đặng Thị Bích Ngân (Chủ biên), Từ điển mĩ thuật phổ thông, NXB Giáo dục, 2002, tr.16 - 17.

(2) Nguồn: Thọ Quốc

(Trang 16)

Một số kĩ thuật in bản dập

Kĩ thuật đập màu

– Kĩ thuật đập màu là phương pháp dùng giấy dó, giấy bản hoặc một số loại giấy khác có tính chất mềm, dai và thấm mực đặt lên bề mặt bản khắc (đá, gỗ, kim loại,...), sau đó dùng màu bột hoặc mực dập (đập màu) lên trên mặt giấy. Phương pháp này chỉ thực hiện được với những hình khắc chìm và chạm nổi thấp.

Sử dụng kĩ thuật đập màu để ghi chép hoa văn trên bia đá tại chùa Diệu Đế, thành phố Huế (1)

– Xét về hiệu quả của thể loại, bản dập theo kĩ thuật đập màu phản ánh được chính xác hiện trạng bề mặt hình trang trí nhưng vẫn tạo được sự mềm mại giữa các khối nổi và chìm. 

Bản dập hoạ tiết trên gỗ ở đỉnh Hoành Sơn, Nghệ An (2)

-------------------

(1), (2) Nguồn: Thọ Quốc

(Trang 17)

Mác An (Max Ernst), Cánh rừng và mặt trời (The forest and the sun), 1931, tranh in bản dập (2)

--------------------

(1) Nguồn: Tác giả cung cấp

(2) Nguồn: moma.org/collection/works/37053

(Trang 18)

Phối hợp một số kĩ thuật khác

   Trong quá trình thực hiện ghi chép hoạ tiết, tuỳ thuộc điều kiện có thể dùng kết hợp các kĩ thuật dập nổi, dập chìm, chà xát,... để ghi chép hoạ tiết.

Hãy kể tên và thực hiện một số kĩ thuật in bản dập.

-------------------------

(1), (2), (3) Nguồn: Minh Phúc

(Trang 19)

Mác An, Cây hạt dẻ (Le start du chataigner),1925, tranh in bản dập (2)

----------------------

(1) Nguồn: en.wahooart.com/@@/8LT3Z6-Paul-Klee-%27%27C%27%27-f%C3%BCr-Kurt-Schwitters

(2) Nguồn: catawiki.com/fr/\/42615923-max-ernst-histoire-naturelle-1926-le-start-du-chataignier

(Trang 20)

Các bước tạo sản phẩm mĩ thuật từ kĩ thuật in bản dập

   Kĩ thuật in bản dập trong thực hành, sáng tạo sản phẩm mĩ thuật là khai thác, vận dụng các kĩ thuật in bản dập từ những vật liệu sẵn có trong cuộc sống, với mục đích ghi chép mẫu hoạ tiết để thể hiện ý tưởng và sáng tạo trên bản in. Từ cách thực hiện bằng phương pháp cọ bút chì, màu sáp hoặc đập màu đơn giản, các thao tác sử dụng phương tiện thực hành, kĩ năng quan sát mẫu vật và kĩ năng tạo bản vẽ (hình) chính xác được hình thành để mang lại những hiệu quả hấp dẫn. Bên cạnh đó, việc tiếp cận và lấy mẫu vật từ thiên nhiên, cuộc sống giúp học sinh biết trân trọng thiên nhiên, trân trọng giá trị cuộc sống và khoa học.

Tìm ý tưởng và lựa chọn hình mẫu thể hiện

   Từ những vật liệu đơn giản và gần gũi trong cuộc sống hoặc những vật liệu thân thiện với môi trường như lá cây, bàn, ghế gỗ, mặt lưới, khăn trải bàn, chìa khoá, hộp bút, bìa sách in chữ hoặc hình nổi, hình chạm khắc trên kim loại, gỗ,... học sinh có thể lựa chọn vật liệu và hình mẫu theo ý thích để thực hiện:

– Sử dụng hình mẫu khai thác từ thiên nhiên: lá cây, thân cây....

– Sử dụng hình mẫu có sẵn trong cuộc sống: lưới, vải,...

Nên tìm hình mẫu có kết cấu bề mặt nổi hoặc chìm thấp để dễ thực hiện.

Hình mẫu từ thiên nhiên và cuộc sống (1)

--------------------

(1) Nguồn: Nguyễn May

(Trang 21)

Chuẩn bị dụng cụ

   Cách thực hiện kĩ thuật in này đơn giản và cần ít nguyên liệu: bút chì, màu sáp, giấy vẽ, màu vẽ, xơ mướp hoặc con lăn,...

Dụng cụ thực hành (1)

Cách thức thực hiện

– Chọn hình mẫu có khối nổi hoặc chìm để in.

– Đặt giấy lên trên hình cần in.

– Dùng bút chì hoặc màu sáp chà xát nhẹ trên mặt giấy để làm hiện rõ hoạ tiết của vật thể.

– Vệt chì hoặc màu in sẽ hằn trên bề mặt giấy in.

------------------

(1) Nguồn: Hoàng Phúc

(Trang 22)

Tìm hiểu các bước thực hiện sản phẩm mĩ thuật bằng phương pháp chà xát bút chì

Hãy thực hiện một bản in đen trắng bằng phương pháp chà xát bút chì thể hiện về chủ đề thiên nhiên.

-------------------

Nguồn: Tác giả cung cấp

(Trang 23)

Quan sát một số sản phẩm mĩ thuật được thực hiện bằng phương pháp chà xát bút chì và cho biết hiệu quả bề mặt đối với thị giác như thế nào.

Nguyễn Đắc Duy, Phong cảnh, 2020, tranh in bản dập (3)

------------------

(1), (2), (3) Nguồn: Tác giả cung cấp

(Trang 24)

EM CÓ BIẾT:

   Một số tranh in bản dập được thực hiện theo kĩ thuật chà xát bằng màu sáp, đập màu, lăn màu.

Một số sản phẩm của học sinh

--------------------------

(1), (2), (3) Nguồn: Tác giả cung cấp

(Trang 25)

  Kĩ thuật in đập màu 

   Kĩ thuật in đập màu là sử dụng màu bột (hoặc chất liệu tương đương) để thể hiện mẫu hoa văn cần thể hiện trên giấy. Khi thực hiện kĩ thuật này, phần nổi của mẫu hoa văn sẽ được in trên giấy thông qua cách dùng mút (hoặc giẻ) thấm màu và đập trên giấy đặt lên hoa văn cần in.

Kĩ thuật in đập màu trên mặt giấy (1)

Một số sản phẩm của học sinh

-------------------------

(1), (2), (3) Nguồn: Tác giả cung cấp

(Trang 26)

Kĩ thuật in lăn màu

   Kĩ thuật in lăn màu sử dụng quả lô (ru-lô) lăn màu lên bề mặt giấy đặt trên hình mẫu. Mực từ quả lô sẽ hiện lên những chi tiết nổi và tạo bản in.

-------------------

Nguồn: Tác giả cung cấp

(Trang 27)

   Tìm hiểu các bước thực hiện bản in từ hình mẫu trong thiên nhiên và cuộc sống bằng các phương pháp in dập khác nhau

Các bước gợi ý thực hiện sản phẩm:

– Tìm ý tưởng;

– Tìm hình mẫu từ thiên nhiên và cuộc sống;

– Lựa chọn kĩ thuật/ hình thức thể hiện;

– Chuẩn bị dụng cụ và vật liệu thực hành;

– Đặt hình mẫu trên mặt phẳng, chà xát, lăn, vẽ hoặc đập màu trên bề mặt (mặt trước hoặc mặt sau) của đối tượng in;

– Có thể lựa chọn nhiều chi tiết;

– Hoàn thiện sản phẩm in theo ý tưởng đã định.

(Trang 28)

Thực hiện sản phẩm mĩ thuật bằng kĩ thuật in bản dập theo chủ đề em yêu thích.

   Dựa trên ý tưởng và vật liệu đã sưu tập, nghiên cứu, vận dụng những kiến thức đã học, tiến hành phác thảo nét sản phẩm mĩ thuật. Sử dụng vật liệu và kĩ thuật in để thực hiện tranh in bản dập. Có thể kết hợp cắt dán các hoạ tiết thực hiện từ phương pháp in bản dập để tạo hình sản phẩm.

Cần chú ý.

– Sắp xếp cân đối và chặt chẽ các mảng sáng, tối, tạo nhịp điệu cho bài.

– Xác định các yếu tố nhịp điệu của bố cục khi tìm độ đậm nhạt của các mảng hình và không gian trong tranh.

– Thể hiện bước phác thảo và xây dựng hình tượng.

– Tạo nền bằng cách sử dụng chất liệu trong thiên nhiên và cuộc sống.

– Sáng tạo hoặc định hình hoạ tiết sử dụng trong bài.

Một số sản phẩm của học sinh

---------------------------

(1), (2), (3) Nguồn: Tác giả cung cấp

(Trang 29)

THẢO LUẬN

Trao đổi, thảo luận với các thành viên trong nhóm về sản phẩm đã thực hiện theo các câu hỏi sau.

– Ý tưởng thực hiện của bạn (hoặc nhóm bạn) như thế nào?

– Vật liệu chọn để thực hiện là gì? Có sẵn trong tự nhiên và cuộc sống không? Có lựa chọn sử dụng kĩ thuật phù hợp không?

– Bề mặt của sản phẩm in bản dập thực hiện từ vật liệu thiên nhiên và cuộc sống khác nhau như thế nào?

VẬN DỤNG

Em (hoặc nhóm em) hãy lựa chọn những hoạ tiết trong thiên nhiên, cuộc sống mà mình yêu thích và sử dụng kĩ thuật in bản dập ghi lại. Cắt dán những hình đã in để thực hiện một sản phẩm mĩ thuật.

– Bước 1: Tìm ý tưởng thực hiện.

– Bước 2: Chọn hình mẫu từ thiên nhiên và cuộc sống.

– Bước 3: Đặt giấy lên trên hình cần in, dùng bút chì, màu sáp chà xát nhẹ bề mặt hoặc sử dụng phương pháp đập màu, lăn màu lấy chi tiết từ đối tượng in.

– Bước 4: Kết hợp các phương pháp in hoặc cắt dán các chi tiết đã in tạo hình sản phẩm để thể hiện ý tưởng.

Một số sản phẩm của học sinh 

-----------------------

(1), (2), (3) Nguồn:Tác giả cung cấp