Bài 2: Thiết kế tranh áp phích | Mĩ Thuật 12 (Thiết Kế Đồ Họa) - Lớp 12 - Kết Nối Tri Thức Với Cuộc Sống

(Trang 15)

Yêu cầu cần đạt

- Nhận biết được đặc điểm thiết kế tranh áp phích. 

- Vận dụng được một số yếu tố và nguyên lí tạo hình trong thực hành thiết kế tranh áp phích. 

- Phân tích và đánh giá được vẻ đẹp, ý nghĩa của tranh áp phích. 

- Yêu thích và nhận định được vai trò của tranh áp phích trong đời sống, văn hóa - xã hội. 

KHÁM PHÁ

Tranh áp phích là một tài liệu lịch sự góp phần truyền cảm hứng, khích lệ tinh thần yêu nước, cổ động người dân tham gia, hưởng ứng với những mục tiêu đặt ra trong mỗi giai đoạn, thời kì lịch sử, nhiệm vụ vụ thể.

Nhân dân các dân tộc đoàn kết

bảo vệ biên giới của tổ quốc Việt Nam

Lê Thiệp và Trọng Sùng, Nhân dân các dân tộc đoàn kết bảo vệ biên giới của tổ quốc Việt Nam, tranh áp phích⁽¹⁾

(1) Nguồn: Bảo tàng Phụ nữ Việt Nam

(Trang 16)

Trong đời sống xã hội, tranh áp phích có thể được trưng bày trong nhà hoặc có thể xuất hiện ở không gian ngoài trời để thu hút công chúng về sự kiện nào đó. 

Tranh áp phích trưng bày trong nhà⁽¹⁾

Tranh áp phích trưng bày ngoài trời⁽²⁾

Trong nhiều trường hợp, tranh áp phích được số hóa, hiển thị thông qua màn hình được chiếu trước một sự kiện để tuyên truyền, cổ động sự kiện cộng đồng, với sự tham gia của nhiều người.

Tranh áp phích phiên bản điện tử trên màn hình tại không gian công cộng⁽²⁾

Câu hỏi: Không gian xuất hiện của tranh áp phích ở đâu? Vì sao?

(1) Nguồn: Shutterstock

(2) Nguồn: Vương Chính

(3) Nguồn: Anh Duy

(Trang 17)

NHẬN BIẾT

Đặc điểm tạo hình của tranh áp phích

Về cơ bản, tranh áp phích được tạo từ các yếu tố chính: hình, màu sắc, nghệ thuật chữ và không gian. Căn cứ các yếu tố này để sắp xếp hình ảnh và khẩu hiệu cho phù hợp, tạo hiệu quả thẩm mĩ cao.

ĐỂ XÂY DỰNG VÀ BẢO VỆ TỔ QUỐC

BÁN NHIỀU

LƯƠNG THỰC

cho nhà nước

Lê Thiệp, Bán nhiều lương thực cho nhà nước để xây dựng và bảo vệ tổ quốc, tranh áp phích⁽¹⁾

(1) Nguồn: Bảo tàng Phụ nữ Việt Nam

(Trang 18)

Để thiết kế tranh áp phích đạt được mục tiêu tuyên truyền và tính nghệ thuật cần: 

- Có sự cân bằng các yếu tố tạo hình trong tranh như hình ảnh nghệ thuật, chữ, tránh sự tranh chấp giữa hình và chữ. Yếu tố màu sắc trong tranh áp phích có sự tương phản tạo điểm nhấn chủ đề trong tranh. 

QUYẾT CHIẾN ĐẤU GIỮ TỪNG TẤC ĐẤT CỦA TỔ QUỐC

Phạm Lung, Quyết chiến đấu giữ từng tấc đất của tổ quốc, tranh áp phích⁽¹⁾

CHỦ TỊCH HỒ CHÍ MINH

ANH HÙNG GIẢI PHÓNG DÂN TỘC

NHÀ VĂN HÓA LỚN

Lai Thành, Chủ tịch Hồ Chí Minh - anh hùng giải phóng dân tộc - nhà văn hóa lớn, tranh áp phích⁽²⁾

(1) (2) Nguồn: Bảo tàng Phụ nữ Việt Nam

(Trang 19)

- Cần có sự phân cấp về thông tin chính - phụ để điều chỉnh kích thước hình ảnh, cỡ chữ cho phù hợp.

GRUNGE FEST.

THE HEADLINE, THE LINEUP

THE YOUR BAND, RIGHT HERE,

YES HERE, EVERYWHERE BUT THERE.

Tranh áp phích thương mại về lễ hội đường phố⁽¹⁾

★★★ TIME ★★★

TO TRAVEL

Tranh áp phích thương mại về du lịch⁽²⁾

- Tranh áp phích đẹp cần khoảng trống hợp lí giúp nghỉ mắt và có tính kết nối thông tin giữa hình ảnh với phần chữ.

MẤT RỪNG LÀ NGƯNG THỞ

Đỗ Trung Kiên, Mất rừng là ngưng thở, tranh áp phích⁽³⁾

45 năm

Giải phóng miền Nam

30/4 1975 - 2020

Phạm Ngọc Mạnh, 45 năm giải phóng miền Nam, tranh áp phích⁽⁴⁾

(1) Nguồn: Shutterstock

(2) Nguồn: Bảo tàng Phụ nữ Việt Nam

(3) Nguồn: Đỗ Trung Kiên

(4) Nguồn: Phạm Ngọc Mạnh

(Trang 20)

Yếu tố cơ bản trong tranh áp phích

Tranh áp phích có sự góp mặt của nhiều yếu tố như: hình ảnh, màu sắc và nghệ thuật sắp xếp chữ,... trong đó nổi bật là sự kết hợp giữa chữ và hình.

- Chữ:

Chữ trong tranh áp phích phải ngắn gọn, súc tích, rõ nghĩa, đi trực tiếp vào vấn đề và dễ nhìn, dễ đọc. Thông thường các họa sĩ sẽ phải tính toán trước vị trí đặt chữ ở một khoảng trống phù hợp trong tranh. Kiểu chữ được thiết kế phụ thuộc vào nội dung. Ví dụ như: kiểu chữ cứng cáp, vững chãi cho các nội dung mang tính hiệu triệu, đấu tranh; kiểu chữ khoáng đạt, mềm mại cho các ngày hội, ngày lễ; kiểu chủ bay bướm hay trang nhã cho các buổi biểu diễn nghệ thuật, kiểu chữ tròn trĩnh đáng yêu đối với trẻ thơ,...

HÃY CHUNG TAY

BẢO VỆ

ĐA DẠNG SINH HỌC

Phạm Bình Định, Bảo vệ đa dạng sinh học, tranh áp phích⁽¹⁾

(1) Nguồn: Phạm Bình Định

(Trang 21)

- Hình ảnh

Mỗi một hình ảnh trong tranh phải coi nó như một lời nói, một thông điệp nào đó để tránh rườm rà, sẽ khiến người xem khó nhận định hoặc nhầm lẫn thông điệp. Hình ảnh sử dụng trong tranh áp phích được hình thành từ ba nguồn chính:

+ Hình vẽ bằng tay hoặc sử dụng phần mềm chuyên dụng.

+ Ảnh chụp từ thiết bị ghi hình.

+ Kết hợp giữa hình vẽ và ảnh chụp.

Hà Nội

thành phố

vì hòa bình

Hình vẽ trong tranh áp phích sử dụng phần mềm chuyên dụng⁽¹⁾

- Màu sắc

Màu sắc trong tranh áp phích được coi là một phương tiện truyền tải thông điệp, thường mang ý nghĩa tượng trưng hơn là để mô tả sự vật, hiện tượng. Ví dụ như: màu xanh biểu tượng cho hòa bình; màu đỏ biểu tượng cho niềm tin, chiến thắng. Từ đó tạo nên sức lan tỏa trong cộng đồng. Tuy nhiên, trong trường hợp sử dụng màu cho áp phích quảng cáo lại cần lưu ý sự liên quan đến nhận diện thương hiệu, sản phẩm. Điều này nhằm tăng sự nhận biết của người dùng với doanh nghiệp và khả năng cạnh tranh trên thị trường.

NÂNG CAO Ý THỨC GIỮ GÌN, BẢO VỆ

MÔI TRƯỜNG SINH THÁI

Hà Thị Hương Tranh, Nâng cao ý thức giữ gìn, bảo vệ môi trường sinh thái, tranh áp phích⁽²⁾

Câu hỏi: Các yếu tố tạo hình trong tranh áp phích thường được sắp xếp như thế nào?

(1) Nguồn: Lưu Thế Huy

(2) Nguồn: Hà Thị Hương Tranh

(Trang 22)

EM CÓ BIẾT

Vai trò của tranh áp phích trong đời sống văn hóa - xã hội

Đầu thế kỷ 20, trong nền Mĩ thuật Việt Nam hiện đại xuất hiện dòng tranh áp phích, thể loại tranh mang nhiều ý nghĩa với nhiệm vụ tuyên truyền, cổ động những chủ trương, chính sách, quan điểm của Đảng và Nhà nước. Ngay từ giai đoạn đầu, những bức tranh áp phích đã mang những giá trị lớn lao, cổ vũ tinh thần yêu nước, khích lệ tinh thần đồng bào, chiến sĩ.

Ngày nay, với sự phát triển mạnh mẽ về công nghệ thông tin, nhiều phương tiện truyền thông hiện đại ra đời trong tính tuyên truyền và tính nghệ thuật của tranh áp phích vẫn không vì thế mà mất đi. Với ngôn ngữ tạo hình cô động, dễ nhìn, dễ hiểu nên hiệu quả và thông điệp mà dòng tranh này đưa tới người xem vẫn rất hiệu quả, góp phần xây dựng một xã hội tốt đẹp.

PHÁT TRIỂN NHIỀU ĐÀN BÒ SỮA

TĂNG NGUỒN THỰC PHẨM

NÂNG CAO ĐỜI SỐNG

Trần Lâm, Phát triển nhiều đàn bò sữa, tăng nguồn thực phẩm, nâng cao đời sống, tranh áp phích⁽¹⁾

(1) Nguồn: Bảo tàng Phụ nữ Việt Nam

(Trang 23)

Bố cục trong tranh áp phích

Bố cục trong tranh áp phích cần có sự cân đối hài hòa, căn cứ vào nội dung chủ đề để phân cấp yếu tố chính - phụ rõ ràng, đây là một trong những yếu tố quan trọng giúp nêu bật được thông điệp của bức tranh. Để đạt được tiêu chí này cần tìm hiểu một số dạng bố cục cơ bản trong thiết kế tranh áp phích:

- Dạng bố cục theo nguyên lí cân bằng

Dạng bố cục này là sự phân bố tỉ lệ lớn - nhỏ của hình, mảng, sự cân bằng về sắc độ nóng - lạnh, điều này làm cho thiết kế có cảm giác ổn định.

MỪNG VIỆT NAM TOÀN THẮNG

XÂY DỰNG TỔ QUỐC GIÀU MẠNH

Thục Phi, Mừng Việt Nam toàn thắng, xây dựng tổ quốc giàu mạnh, tranh áp phích⁽¹⁾

(1) Nguồn: Bảo tàng Phụ nữ Việt Nam

(Trang 24)

- Dạng bố cục theo nguyên lí lặp lại

Dạng bố cục được sắp xếp theo nguyên lí lặp lại có các yếu tố hình ảnh (màu, hình) được sử dụng lại hoàn toàn hoặc một phần.

PHÁT TRIỂN CHĂN NUÔI GÀ !

Thái Sơn, Phát triển chăn nuôi gà, tranh áp phích⁽¹⁾

LỢN

ĐẦY

CHUỒNG

RUỘNG ĐỒNG THÊM PHÂN

Quế Bình, Lợn đầy chuồng, ruộng đồng thêm phân, tranh áp phích⁽²⁾

- Dạng bố cục theo nguyên lí nhấn mạnh

Dạng bố cục theo nguyên lí nhấn mạnh sử dụng để thu hút sự chú ý của người xem vào hình ảnh hoặc thông điệp chính của tranh áp phích.

BÁC VẪN CÙNG CHÚNG CHÁU HÀNH QUÂN

Huy Oánh, Nguyễn Thụ, Bác vẫn cùng chúng cháu hành quân, tranh áp phích⁽³⁾

(1), (2) Nguồn: Bảo tàng Phụ nữ Việt Nam 

(3) Nguồn: Bảo tàng Lịch sử Quốc gia

(Trang 25)

- Dạng bố cục theo nguyên lí hài hòa

Sử dụng nguyên lí hài hòa trong xây dựng bố cục tranh áp phích nhằm tạo sự gắn kết bằng cách nhấn mạnh những điểm tương đồng của các phần riêng biệt nhưng có liên quan với nhau.

BẢO VỆ MÔI TRƯỜNG.XANH.SẠCH.ĐẸP

Nguyễn Anh Minh, Bảo vệ môi trường xanh - sạch - đẹp, tranh áp phích⁽¹⁾

VIỆT NAM TOÀN THẮNG

Vũ Hiếu, Việt Nam toàn thắng, tranh áp phích⁽²⁾

EM CÓ BIẾT

Sự khác biệt giữa thiết kế tranh áp phích và tranh vẽ về cơ bản được thể hiện ở một số các yếu số sau: 

Câu lệnh thực hành: Hãy thiết kế tranh áp phích về một đề tài có tính thời sự ở địa phương.

(1) Nguồn: Nguyễn Anh Minh

(2) Nguồn: Bảo tàng Phụ nữ Việt Nam

(Trang 26)

Gợi ý cách thiết kế tranh áp phích thương mại⁽¹⁾

+ Phác thảo bằng bút chì tìm các ý tưởng với nhiều cách thể hiện khác nhau, có thể sử dụng bố cục chữ là chính, kết hợp giữa hình và chữ,...

(1) Nguồn: Vương Chính

(Trang 27)

Gợi ý cách thiết kế tranh áp phích xã hội⁽¹⁾

+ Phác thảo bằng bút chì tìm các ý tưởng với nhiều cách thể hiện khác nhau như tạo hình nhân vật, sắp xếp chữ thể hiện nội dung ở các vị trí khác nhau,...

(1) Nguồn: Vương Chính

(Trang 28)

Gợi ý cách thiết kế tranh áp phích chính trị⁽¹⁾

+ Phác thảo bằng bút chì tìm các ý tưởng với nhiều cách thể hiện khác nhau như dạng bố cục, tạo điểm nhấn, xác định đậm - nhạt,...

(1) Nguồn: Vương Chính

(Trang 29)

EM CÓ BIẾT

Một số lưu ý để có thể thiết kế tranh áp phích hiệu quả

- Tranh áp phích luôn có hình ảnh điển hình, chứa đựng nhiều liên tưởng và mang thông điệp có tính tượng trưng đại diện hoặc ẩn dụ như: ba em bé với ba màu da để nói lên tinh thần đoàn kết các dân tộc trên thế giới; hình ảnh người lính tượng trưng cho quân đội; anh công nhân tượng trưng cho giai cấp công nhân; nhà khoa học tượng trưng cho giới trí thức; con cá, giọt nước biểu tượng cho môi trường nước; chiếc lá, một mầm cây biểu tượng cho môi trường xanh; chim bồ câu biểu tượng cho hòa bình;...

- Trong trường hợp áp vết thương mại, phải mang được thông điệp của sản phẩm và tôn vinh sản phẩm. Ví dụ: sắt thép: bền bỉ, dẻo dai,...

- Thể hiện sự tươi ngon của thực phẩm như hình ảnh ngọn rau xanh, quả táo chín mọng,...

Một số gợi ý về ý tưởng thiết kế tranh áp phích

Ý tưởng trong thiết kế tranh áp phích tuyên truyền về lễ hội⁽¹⁾

Ý tưởng trong thiết kế tranh áp phích triển lãm và nghệ thuật thị giác⁽²⁾

(1), (2) Nguồn: Shutterstock

(Trang 30)

THẢO LUẬN

Trao đổi với các thành viên trong nhóm về tranh áp phích đã thực hiện theo một số nội dung gợi ý sau:

- Thiết kế tranh áp phích theo dạng bố cục nào?

- Yếu tố tạo hình nào giữ vị trí chủ đạo trong thiết kế tranh áp phích?

- Hình tượng trong tranh áp phích có phù hợp với mục đích truyền thông không? Vì sao?

- Hãy phân tích mối quan hệ giữa nội dung chữ và hình ảnh trong tranh áp phích.

Sản phẩm thiết kế của học sinh

HỦY HOẠI

NGUỒN NƯỚC

LÀ HỦY HOẠI SỰ SỐNG

Hủy hoại nguồn nước là hủy hoại sự sống, tranh áp phích⁽¹⁾

NGĂN CHẶN

VẤN NẠN

SĂN BẮT

CHIM TRỜI

Ngăn chặn vấn nạn săn bắt chim trời, tranh áp phích⁽²⁾

VẬN DỤNG

Hãy thiết kế tranh áp phích truyền thông về một thế giới hòa bình.

(1) Nguồn Thanh Trúc

(2) Nguồn: Hoàng Anh