Bài 2: Tự chủ | Giáo Dục Công Dân 9 - Lớp 9 - Giáo Dục Việt Nam

I - ĐẶT VẤN ĐỀ

1. Một người mẹ

Bà Tâm có người con trai đã trường thành tên là M. Anh là một người đi biển giỏi và trụ cột trong gia đình. Kho bà Tâm nhận thấy con có những dấu hiệu không bình thường thì M đã nghiện ma túy từ lâu và bị nhiệm HIV/AIDS. Biết tin, bà Tâm choáng váng, đau khổ đến mất ăn mất ngủ vì thương cơn. Mặc dù rất đau đớn, nhưng bà không khóc trước mặt con và đã nén chặt nổi đau để chăm sóc con. Bà tích cực giúp đỡ những người có HIV/AIDS khác và vận động gia đình những người này không xa lánh mà gần gũi chăm sóc học.

2. Chuyện của N

N là con út trong một gia đình khá giả, được bố mẹ rất cưng chiều. Lúc đầu, N là một học sinh ngona và học khá. Nhưng sau đó, N bị bạn bè xấu rủ rê theo chúng tập hút thuốc lá, uống bia, đua xe mé và chơi các trò nguy hiểm khác. N trốn học liên miên, vì vậy N không đõ vào lớp 10. Đúng lúc đó, một đứa bạn cũ đến rủ N hút cần sa. Đang lúc buồn chán, tuyệt vọng, N liền hút thử.... Cứ như vậy một lần, rồi lần nữa... N đã bị nghiện. Để có tiền hút chích, N tham gia vào một nhóm trộm cắp và đã bị bắt trong lúc đi ăn trộm.

Gợi ý

a) Bà Tâm đã làm gì trước nỗi bất hạnh to lớn của gia đình ? 

b) theo em, bà Tâm là người như thế nào ? 

c) N đã từ một học sinh ngoan đi đến chỗ nghiện ngập và trộm cắp như thế nào ? Vì sao như vậy ?

d) Theo em, tính tự chủ được thể hiện như thế nào ? 

đ) Vì sao con người cần biết tự chủ ?

II - NỘI DUNG BÀI HỌC 

1. Tự chủ là làm chủ bản thân. Người biết tự chủ là người làm chủ được những suy nghĩ, tình cảm và hành vi của mình trong mọi hoàn cảnh, tình huống, luôn có thái độ bình tĩnh, tự tin và biết tự điều chỉnh hành vi của mình

2. Tự chủ là một đức tính quý giá. Nhờ có tính tự chủ mà con người biết sống một cách đúng đắn và biết cư xử có đạo đức, có văn hóa. Tính tự chủ giúp ta đứng vững trước những tình huống khó khăn và những thách thức, cám dỗ.

3. Chúng ta cần rèn luyện tính tự chủ bằng cách tập suy nghĩ kĩ trước khi hành động. Sau mỗi việc làm, cần xem lại thái độ, lời nói, hành động của mình là đúng hay sai và kịp thời rút kinh nghiệm, sửa chữa.

• Ca dao :

Dù ai nói ngả nói nghiêng

Lòng ta vẫn vững như kiềng ba chân.

III BÀI TẬP

1. Em đồng ý với những ý kiến nào sau đây ? Vì sao ?

a) Người tự chủ biết tự kiềm chế trước những ham muốn của bản thân;

b) Không nên nóng nảy, vội vàng trong hành động ;

c) Người tự chủ luôn hành động theo ý mình ;

d) Cần biết điều chỉnh thái đỏ, hành vi của mình trong các tình huống khác nhau ;

đ) Người có tính tự chủ không cần quan tâm đến hoàn cảnh và đối tượng giao tiếp ;

e) Cần giữ thái độ ôn hòa, từ tốn trong giao tiếp với  người khác.

2. Em hãy kể lại một câu chuyện về một người biết tự chủ.

3. Chủ nhật, Hằng được mẹ cho đi chơi phố. Qua các cửa hiệu có nhiều quần áo mới đúng mốt, bộ nào Hằng cũng thích. Em đòi mẹ mua hết bộ này đến bộ khác làm mẹ rất bực mình. Buổi đi chơi phố mất vui.

Em hãy nhận xét việc làm của Hằng. Em sẽ khuyên Hằng như thế nào ? 

4. Hãy tự nhận xét xem bản thân em đã có tính tự chủ chưa. (Trước những khó khăn, xích mích, xung đột, em có giữ được bình tĩnh và thái độ ôn hòa, lễ độ không ? Khi bị kẻ xấu rủ rê, lôi kéo, em có theo họ không ? v.v...) Hãy nêu một số tình huống đòi hỏi tính tự chủ mà em có thể gặp (ở nhà, ở trường, ở nơi công cộng) và dự kiến cách ứng xử phù hợp.