(Trang 17)
| Yêu cầu cần đạt – Biết được một số thể loại phù điêu. – Thực hành được một sản phẩm mĩ thuật phù điêu theo chủ đề tuỳ chọn. – Biết về ngôn ngữ tạo hình của phù điêu để xem, thực hành và từ đó có ý thức khi thưởng thức vẻ đẹp của phù điêu. |
KHÁM PHÁ
Phù điêu là hình thức tạo đường nét, hình, khối trên một mặt phẳng. Không gian trong phù điêu được diễn tả bằng những độ cao, thấp, nông, sâu khác nhau. Trong phù điêu, mặt phẳng đóng vai trò là nền và hình, lớp, khối được đắp nổi hoặc khoét sâu trên đó.
– Một số tác phẩm phù điêu
|
Phạm Văn Định, Múa sư tử, 1983, phù điêu gỗ (1) |
Nguyễn Thị Kim, Hạnh phúc, 1949, phù điêu sơn đắp (2) |
Sự khác nhau giữa phù điêu với các thể loại khác của điêu khắc là gì?
-----------------
(1), (2) Nguồn: Bảo tàng Mĩ thuật Việt Nam
(Trang 18)
– Phù điêu trong cuộc sống
Phù điêu tại thị trấn Ma-ma-la-pu-ram (Mamalapuram), Ấn Độ (1)
Phù điêu tại đình Bồ Bản, Đà Nẵng (2)
-----------------
(1) Nguồn: jskubtravelphoto
(2) Nguồn: Nguyễn Tuấn Anh
(Trang 19)
| EM CÓ BIẾT: Một số loại hình của phù điêu như: phù điêu gắn với công trình kiến trúc; phù điều là một tác phẩm độc lập. Mỗi hình thức phù điêu thường có một hình thức ngôn ngữ biểu đạt tương ứng. Trong không gian ngoài trời, phù điều có thể xuất hiện dưới hình thức hoành tráng hay chỉ là một điểm nhấn và thường được tạo tác bằng chất liệu bền vững như đá, sứ, kim loại.... Nếu phù điêu phù hợp với cảnh quan thì tính thẩm mĩ của tác phẩm sẽ được phát huy. |
Phù điêu ở núi Nem-rút (Nemrut), Thổ Nhĩ Kỳ (1) |
Phù điêu trong khu tưởng niệm vụ thảm sát tại đập Vĩnh Trinh, huyện Duy Xuyên, Quảng Nam (2)
Em đã biết những phù điêu nào trong không gian công cộng nơi em ở?
-------------------
(1) Nguồn: bumihills
(2) Nguồn: Nguyễn Tuấn Anh
(Trang 20)
NHẬN BIẾT
– Đặc trưng ngôn ngữ tạo hình của phù điêu
+ Tạo hình trong phù điêu mang tính cách điệu cao, lược bỏ bớt các chi tiết không cần thiết nên có thế mạnh thể hiện những bố cục có nhiều lớp nhân vật hay thể hiện chiều sâu trong sáng tác.
|
Phù điêu tại đình Hương Canh, Vĩnh Phúc (1) | EM CÓ BIẾT: Không gian trong phù điêu mang tính ước lệ cao. Nhà điêu khắc sử dụng linh hoạt các mảng trống của nền kết hợp với tạo hình của đối tượng thể hiện để thấy được các yếu tố lớp, diện; trong đó độ nông, sâu đóng vai trò quan trọng trong diễn tả không gian. |
Phan Gia Hương, Trăn trở, 1993, phù điêu đồng (2)
------------------
(1) Nguồn: Nguyễn Tuấn Anh
(2) Nguồn: Bảo tàng Mĩ thuật Việt Nam
(Trang 21)
| + Tạo hình trong phù điêu có khả năng diễn đạt các lớp không gian và tạo cảm giác về nhiều chiều không gian khác nhau trong cùng một mặt phẳng. |
Ninh Thị Đền, Bà Triệu, 1980, phù điêu nhôm (1) |
Sác-lơ Din Cờ-rít-ti-an (Charles Jean Christian), Georges Khánh, Vũ Cao Đàm, Lê Tiến Phúc, Ngư nghiệp, 1930, phù điêu đất sét (2)
EM CÓ BIẾT:
Mỗi vật liệu sử dụng trong điêu khắc nói chung, phù điêu nói riêng đem đến chất cảm riêng biệt. Sự thô ráp của đá đem đến cảm giác vững chắc, sang trọng. Tính thô, mộc của bề mặt gỗ cho cảm giác hiện đại, trang nhã. Sự gia công tinh xảo ở bề mặt chất liệu kim loại tạo nên những hoạ tiết rõ ràng, sắc cạnh tạo cảm giác về sự thanh thoát, hiện đại và sang trọng.
Em có cảm xúc như thế nào khi xem các bức phù điêu được thể hiện với những kĩ thuật khác nhau?
-----------------------------
(1) Nguồn: Bảo tàng Mĩ thuật Việt Nam
(2) Nguồn: Ngô Kim Khôi
(Trang 22)
– Một số kĩ thuật thực hiện phù điêu
+ Phác hình trên bảng đất
|
|  |
 |  |
 | EM CÓ BIẾT: Dụng cụ cơ bản trong thực hành điêu khắc đất sét gồm có: – Dao nặn: sử dụng để gọt đất tạo khối và thể hiện chi tiết. – Bay nặn: dùng để tạo và miết khối phẳng, nhẵn, mịn, cũng như xử lí các kĩ thuật đắp, gọt, cắt, xén, khoét, nhấn, tỉa,.... – Nạo đất: dùng để khoét và nạo bớt đất ở diện hẹp, chỉnh độ dày – mỏng của khối, tạo chất trên bề mặt,... |
Phác thảo hình cần thể hiện trên phù điêu ra giấy.
(Trang 23)
+ Tạo hình, khối, đường nét trên bảng đất
Cách tạo nét |
Cách tạo hình |
Cách tạo khối |
(Trang 24)
– Một số phù điêu đất sét
 |  |
EM CÓ BIẾT:
Đất sét là một chất liệu thông dụng trong điêu khắc bởi tính chất có thể được làm mềm và làm lại nếu cần thay đổi. Đây là chất liệu mềm dẻo khi ẩm, thuận lợi cho việc tạo hình bằng tay khi đất mềm và trở nên rắn chắc hơn khi khô. Đất sét thường có ở các vùng đồi núi, gần biển, hoặc vùng đồng bằng.
Đất sét sử dụng làm phù điêu là loại đất sét dẻo, mịn, không dính tạp chất. Việc lựa chọn đất sét sử dụng trong điêu khắc cần lưu ý đến loại đất sét đủ mềm khi tạo hình chung, đồng thời đủ cứng để có thể tạo ra chi tiết tốt.
Ở địa phương của em, đất sét có thể tìm thấy ở đâu?
(Trang 25)
– Tìm hiểu về các bước thực hiện một bức phù điêu từ đất sét bằng cách khoét lõm
+ Làm bảng đất
|
1. Chuẩn bị đất sét và dụng cụ. |
2. Nhào đất sét cho mềm. |
|
3. Đắp đất sét lên một tấm gỗ. |
4. Làm phẳng bề mặt. |
|
5. Xén ngay ngắn tạo nên một bảng đất sử dụng trong tạo hình phù điêu. | |
(Trang 26)
+ Phác thảo nhân vật và xây dựng bố cục
6. Tạo hình cho phù điêu |
+ Thực hiện tạo hình trên phù điêu
7. Gọt đất tạo độ sâu cho hình. |
+ Hoàn thiện phù điêu
|
8. Tạo mặt phẳng cho nền. |
10. Hoàn thiện phù điêu. |
|
9. Tạo chi tiết cho hình. | Các bước làm phù điêu bằng đất sét theo cách khoét lõm là gì? |
(Trang 27)
– Tìm hiểu về các bước thực hiện một bức phù điêu từ đất sét bằng cách đắp nổi.
1. Tạo hình cho sản phẩm. |
2. Đắp đất, tạo chiều sâu cho hình của phù điêu. |
|
3. Tạo phẳng hình đã đắp nổi. |
5. Hoàn thiện phù điêu. Các bước làm phù điêu bằng đất sét theo cách đắp nổi là gì? |
|
4. Tạo chi tiết cho hình. |
(Trang 28)
– Tìm hiểu về các bước thực hiện một bức phù điêu chân dung từ chất liệu đất sét
|
1. Chuẩn bị bảng đất |
2. Phác nét xây dựng bố cục phù hợp với bảng đất |
3. Phác mảng, diện trên khuôn mặt |
|
4. Tiến hành tạo khối dày - mỏng, nông - sâu thể hiện các chi tiết như: mắt, mũi, miệng,... |
5. Kiểm tra lại hình khối, đường nét diễn tả các bộ phận trên khuôn mặt cho sinh động. Hoàn thiện sản phẩm. | |
(Trang 29)
– Tìm hiểu về các bước thực hiện một bức phù điêu phong cảnh từ chất liệu giấy
|
1. Ngâm giấy vào nước cho mềm |
2. Phác hình, xây dựng bố cục |
3. Đắp nổi giấy qua xử lí lên hình |
|
4. Đắp nổi giấy kín các hình |
5. Vẽ màu lên hình và hoàn thành sản phẩm | |
Hãy làm một bức phù điêu theo cách mà em yêu thích.
(Trang 30)
THẢO LUẬN
Trao đổi với các thành viên trong nhóm những nội dung sau:
– Yếu tố nhận diện phù điêu;
– Dụng cụ thực hiện một bức phù điêu;
– Các bước thực hiện phù điêu;
– Đề tài thực hiện phù điêu theo nhóm;
– Cách biểu đạt được cảm xúc thông qua kĩ thuật thể hiện phù điêu.
EM CÓ BIẾT:
|
Phù điêu ở đền Côm Om-bô (Kom Ombo) ở sông Nin (Nile), Ai Cập (1) |
Phù điêu ở đền Ca-rơ-rắc (Karnak) ở Lu-xo (Luxor), Ai Cập (2) |
• Trong thời kì Ai Cập cổ đại, tạo hình trên phù điêu xuất hiện nhiều trong các lăng mộ, đền thờ thể hiện chữ tượng hình hoặc tạo hình về vị vua hay những sinh hoạt trong nghi lễ tôn giáo.
• Căn cứ vào hình thể được tạo hình nổi lên so với bề mặt, phù điêu được chia thành phù điêu thấp, phù điêu trung bình và phù điêu cao. Trong phù điêu, mặt nền và mặt nổi kết hợp chặt chẽ với nhau tạo nên những hiệu ứng ấn tượng về tương quan giữa mảng đặc và mảng rỗng, khối nổi và khối chìm.
VẬN DỤNG
Thực hiện một sản phẩm mĩ thuật phù điêu từ vật liệu sẵn có để tuyên truyền cho việc bảo vệ môi trường, an toàn giao thông, phòng chống Covid-19,...
---------------------------
(1) Nguồn: Whatafoto
(2) Nguồn: Merydolla
Bình Luận
Để Lại Bình Luận Của Bạn