(Trang 5)
| Yêu cầu cần đạt – Biết được khái niệm về nghệ thuật kiến trúc và những hoạt động của nghề kiến trúc với đời sống xã hội. – Hiểu được các đặc điểm của công trình kiến trúc. – Xác định được thể loại và giá trị của một số công trình kiến trúc. – Có hiểu biết ban đầu về nghệ thuật kiến trúc, từ đó hình thành tình cảm đối với loại hình nghệ thuật này. |
KHÁM PHÁ
| Khái lược về nghệ thuật kiến trúc Kiến trúc là nghệ thuật tổ chức không gian nhằm thoả mãn những nhu cầu sinh hoạt vật chất và tinh thần của con người trên cơ sở phù hợp với những điều kiện kinh tế, xã hội. Công trình kiến trúc là tổng hoà tri thức của nhiều ngành khoa học và nghệ thuật. Công trình kiến trúc cần phải đáp ứng nhu cầu sử dụng của con người và gắn bó chặt chẽ, hài hoà với môi trường, cảnh quan. Ở phương diện nghệ thuật, tác phẩm kiến trúc khác với các tác phẩm nghệ thuật khác (như hội hoạ, điêu khắc) là có tính ứng dụng cao. Ngành kiến trúc không chỉ thiết kế các công trình kiến trúc mà còn bao gồm thiết kế cảnh quan, thiết kế quy hoạch cũng như thiết kế nội thất,... Công trình kiến trúc đáp ứng nhu cầu nào của con người? |
Công trình nhà ở miền núi, hình thành dựa trên địa hình tự nhiên (1)
Các công trình nhà cao tầng ở Thủ đô Hà Nội (2) |
-----------------
(1) Nguồn: Vũ Hồng Quang
(2) Nguồn: Vietnam Stock Images
(Trang 6)
Các hoạt động của nghề kiến trúc
Thiết kế kiến trúc công trình: là việc tổ chức mặt bằng công năng, thiết kế hình khối, đưa ra giải pháp kết cấu, thiết kế hệ thống cấp điện, hệ thống chiếu sáng, cấp thoát nước, điều hoà và thông gió cho các loại công trình (nhà ở, văn phòng, nhà máy,...) với mục đích kiến tạo không gian sống, không gian làm việc chất lượng, an toàn, tiện ích, có tính thẩm mĩ và bền vững.
| Thiết kế kiến trúc cảnh quan: là việc tổ chức môi trường nghỉ ngơi, giải trí, thiết lập môi trường sinh thái bên ngoài công trình kiến trúc. Công việc này liên quan đến nhiều lĩnh vực như: thực vật học, mĩ thuật, điêu khắc, quy hoạch,... |
Cảnh quan Cung điện Véc-xai (Versailles) )1) |
| Thiết kế quy hoạch: là việc tổ chức không gian đô thị và điểm dân cư nông thôn (bao gồm hệ thống nhà ở, công trình sản xuất, văn hoá, giải trí, hạ tầng kĩ thuật, giao thông,...) nhằm đáp ứng yêu cầu của các hoạt động của đời sống, kinh tế – xã hội, quốc phòng, an ninh, tối ưu các nguồn lực, phục vụ mục tiêu phát triển bền vững. |
Mô hình quy hoạch Thủ đô Hà Nội năm 2030 và tầm nhìn năm 2050 đặt tại Cung triển lãm kiến trúc, quy hoạch xây dựng Quốc gia (2) |
| Thiết kế nội thất: là việc tổ chức và thiết kế thẩm mĩ cho các không gian bên trong công trình, bao gồm các hoạt động như: phân chia, sắp xếp không gian, bố trí đồ đạc, trang trí, thiết kế chiếu sáng.... Kiến trúc bao gồm các hoạt động nghề nghiệp nào? |
Nội thất phòng khách căn hộ chung cư (3) |
--------------------
(1) Nguồn: Shutterstock
(2), (3) Nguồn: Tác giả
(Trang 7)
NHẬN BIẾT
Các đặc điểm của công trình kiến trúc
Tính công năng: Một công trình kiến trúc được xây dựng lên trước hết là để giải quyết các vấn đề liên quan tới môi trường sống của con người. Mỗi công trình kiến trúc đều có chức năng riêng của nó, ví dụ: công trình chung cư, biệt thự để ở; công trình trụ sở văn phòng để làm việc; công trình nhà máy/ nhà xưởng để sản xuất; công trình chuồng trại để chăn nuôi,... Kiến trúc cần phải đảm bảo yêu cầu tiện nghi, thuận tiện cho con người sử dụng và hoạt động ở bên trong. Căn cứ từng loại công trình mà yêu cầu công năng được thể hiện thành những hình thức khác nhau.
|
Công trình bệnh viện là nơi khám, chữa bệnh (1) |
Công trình sân vận động là nơi thi đấu thể thao (2) |
|
Công trình nhà máy là nơi làm việc, sản xuất (3) |
Công trình trường học là nơi học tập, nghiên cứu (4) |
Tính thẩm mĩ: Ngoài những yêu cầu về mặt vật chất, kiến trúc cần phải có tính thẩm mĩ để đáp ứng cả nhu cầu tinh thần của con người. Biểu hiện của thẩm mĩ kiến trúc trước tiên là ở bố cục tạo hình, cách xử lí các mảng khối, đường nét, màu sắc, vật liệu, hợp lí và hài hoà với cảnh quan. Vẻ đẹp của công trình kiến trúc không chỉ ở hình thức bên ngoài mà còn là cách tổ chức không gian bên trong.
| Biệt thự trên thác do kiến trúc sư Phranh Loi Rai (Frank Lloyd Wright) thiết kế được coi là một hình mẫu của sự khai thác triệt để và tinh tế những lợi thể về vị trí, địa điểm. Công trình có hình thức như những phiến đá xếp chồng lên nhau, để cho dòng suối chảy qua mà không phải san bằng địa hình mấp mô hay lấp đi dòng nước và tạo thành một cảnh quan kiến trúc đặc sắc. |
Biệt thự trên thác, kiến trúc sư Phranh Loi Rai (5) |
--------------------------------
(1), (2), (3), (4), (5) Nguồn: Shutterstock
(Trang 8)
| Tính bền vững: Để đảm bảo an toàn cho người sử dụng, các công trình kiến trúc phải có khả năng chịu tác động của các yếu tố bên ngoài như nắng, gió, mưa bão, động đất,... và các tác động bên trong như tải trọng của người sử dụng, đồ đạc và bản thân của công trình. Trình độ khoa học và kĩ thuật xây dựng ngày càng phát triển giúp cho một công trình không chỉ bền vững về mặt chịu lực mà còn làm tăng thêm giá trị thẩm mĩ qua sự đa dạng của hình khối và kết cấu. |
Các công trình cao tầng ở Đu-bai (Dubai) (1) Thể loại kiến trúc nhà cao tầng hoặc siêu cao tầng đòi hỏi kĩ thuật xây dựng tiên tiến, đảm bảo tính an toàn, bền vững. |
Quan niệm về tính bền vững trong kiến trúc không chỉ ở khía cạnh vật lí mà còn là sự hài hoà và giảm thiểu tác động tiêu cực tới môi trường tự nhiên.
Nhà hát Ô-pê-ra Xít-ni (Opera Sydney), Ô-xtrây-li-a (Australia) (2)
Nhà hát Ô-pê-ra Xít-ni có hệ móng gồm 580 cột bê tông đóng sâu 25 m dưới mực nước biển. Nhà hát được lợp bằng vật liệu ngói có khả năng tự làm sạch bề mặt và được thiết kế để gió biển có thể thổi vào bên trong, điều hoà nhiệt độ một cách tự nhiên giúp tiết kiệm năng lượng.
Theo em, yếu tố nào của kiến trúc là quan trọng nhất? Vì sao?
----------------------
(1) Nguồn: Rasto SK
(2) Nguồn: Cromo Digital
(Trang 9)
Các thể loại công trình kiến trúc
Dựa vào chức năng sử dụng, công trình kiến trúc được chia thành những thể loại sau:
Công trình dân dụng (bao gồm 2 nhóm chính)
| Công trình nhà ở Ví dụ: biệt thự, nhà liền kề, chung cư,...
Dinh Bảo Đại, Đà Lạt (1) | Công trình công cộng Ví dụ: trường học, bệnh viện, đình, chùa,...
Bệnh viện Việt – Pháp, Hà Nội (2) |
| Công trình công nghiệp Ví dụ: nhà máy, xí nghiệp, phân xưởng,...
Phối cảnh một nhà máy (3) | Công trình nông nghiệp Ví dụ: chuồng trại, đập thuỷ lợi,...
Công trình thuỷ lợi – thuỷ điện Hoà Bình (4) |
| Công trình hạ tầng kĩ thuật Ví dụ: trạm bơm, trạm cấp thoát nước, trạm xử lí nước thải,...
Phối cảnh trạm bơm Yên Nghĩa (5) -------------------- (1) Nguồn: Akarat Phasura (2) Nguồn: Vũ Hồng Quang (3) Nguồn: Hội đồng xanh Việt Nam | Công trình quốc phòng an ninh Ví dụ: thành trì, doanh trại, kho,...
Thành cổ Sơn Tây, Hà Nội (6) --------------------- (4) Nguồn: Thanh Trang (5) Nguồn: Vũ Hồng Cương (6) Nguồn: Duy Anh |
(Trang 10)
Công trình giao thông
Ví dụ: cầu, đường, sân bay, bến cảng,...
Cầu Long Biên, Hà Nội (1)
Sưu tầm hình ảnh về công trình kiến trúc theo các chức năng sử dụng.
THẢO LUẬN
Nghệ thuật kiến trúc về bản chất là để phục vụ cuộc sống con người cả về vật chất lẫn tinh thần. Thiết kế kiến trúc không chỉ mang lại giá trị sử dụng, giải quyết các vấn đề của cuộc sống mà còn có giá trị về nghệ thuật, lịch sử, phản ánh trình độ khoa học kĩ thuật, xã hội và tư tưởng....
– Em hãy trao đổi về vai trò và ý nghĩa của nghệ thuật kiến trúc trong đời sống.
– Viết bài luận thể hiện hiểu biết của em về chủ đề trên theo một số gợi ý sau:
+ Mục đích ra đời của kiến trúc là gì?
+ Hãy nêu các giá trị mà một công trình kiến trúc có thể mang lại. Lấy ví dụ minh hoạ để phân tích.
VẬN DỤNG
Em hãy sưu tầm một số công trình kiến trúc nổi tiếng ở Việt Nam và trên thế giới.
– Hãy cho biết công trình đó xây dựng ở đâu và ra đời vào thời gian nào.
– Mô tả ngắn gọn hình thức và chức năng của công trình đó.
----------------------
(1) Nguồn: Nguyen Quang Ngọc Tonkin
(Trang 11)
EM CÓ BIẾT
Các ý nghĩa và giá trị cơ bản của công trình kiến trúc
Giá trị sử dụng
Công trình kiến trúc được hình thành trước tiên là để giải quyết các nhu cầu sử dụng của con người.
|
Thư viện Quốc gia Việt Nam, Hà Nội – đây là nơi lưu trữ sách, tài liệu,... nhằm phục vụ mục đích tra cứu.(1) |
Dạng nhà nổi, bên trên là kết cấu nhẹ, dưới là thùng phuy nhựa (hoặc sắt) giúp công trình có thể nổi lên trên mặt nước trong mùa lũ. (3) |
|
Công trình sân vận động Cần Thơ – đây là nơi diễn ra những cuộc thi đấu các môn thể thao đồng thời cũng là chỗ luyện tập của các vận động viên. (2) |
Giá trị thẩm mĩ
Mỗi công trình kiến trúc, ngoài giá trị sử dụng còn có giá trị thẩm mĩ. Thẩm mĩ kiến trúc được thể hiện ở hình thức độc đáo và sự hài hoà với cảnh quan xung quanh công trình.
|
Chùa Một Cột (chùa Diên Hựu), Hà Nội (4) | Chùa Một Cột là nơi để thờ Phật. Chùa có kết cấu độc đáo, chịu lực bởi một trụ đá duy nhất. Hệ thống những thanh gỗ liên kết với cột trụ tạo thành bộ khung sườn kiên cố để đỡ ngôi chùa dựng bên trên. Nhìn từ xa, công trình trông giống như một đoá hoa sen vươn lên khỏi mặt nước với một vẻ đẹp thanh tao. --------------- (1) Nguồn: Tác giả (2) Nguồn: Foba.vn (3) Nguồn: Nguyễn Hạnh Nguyên (4) Nguồn: Steve Barze |
(Trang 12)
Thẩm mĩ kiến trúc cũng phản ánh cá tính, phong cách và những tư tưởng riêng của người thiết kế.
|
Trung tâm văn hoá Hây-da A-li-ép (Heydar Aliyev), A-déc-bai-dan (Azerbaijan) kiến trúc sư Da-ha Ha-di (Zaha Hadid)( 1) | Da-ha Ha-đi là một trong những nữ kiến trúc sư hàng đầu thế giới trong thế kỉ XXI với cá tính mềm mỏng nhưng đầy quyết đoán. Phong cách kiến trúc của bà vừa mang nét văn hoá, lịch sử truyền thống vùng Trung Đông Irắc (Iraq), nơi bà sinh ra, đồng thời cũng đầy tính hiện đại, đột phá của phương Tây, nơi bà học tập và trưởng thành. |
Giá trị văn hoá: Mỗi dân tộc, vùng miền đều có những điều kiện đặc thù về khí hậu, văn hoá, xã hội khác nhau. Những yếu tố này đã phản ánh vào kiến trúc hoặc ảnh hưởng đến kiến trúc, tạo nên những bản sắc riêng biệt trong kiến trúc ở mỗi vùng miền.
|
Kiến trúc nhà ở tại I-ran (Iran) (2) |
Kiến trúc nhà ở tại Phần Lan (3) |
| Các nước có khí hậu nóng khô như vùng sa mạc Trung Á – Bắc Phi, ban ngày ánh nắng mặt trời gay gắt, nhiệt độ có thể lên tới 40°C, về ban đêm nhiệt độ có thể xuống tới 0°C. Do sự chênh lệch nhiệt độ quá lớn nên kiến trúc nhà ở đây thường có tường dày, mái dày, cửa sổ nhỏ và ít, để duy trì ổn định nhiệt độ bên trong công trình. | Ở một số nước trong vùng khí hậu lạnh, quanh năm tuyết trắng bao phủ, kiến trúc nhà thường có tường dày, mái dốc, cửa mở cao, rộng, kính hai lớp cách nhau để chống lạnh và lấy thêm nhiều ánh sáng. Màu sắc của công trình thường sặc sỡ để giúp hấp thụ nhiệt và giảm bớt sự đơn điệu, buồn tẻ của môi trường xung quanh. |
Giá trị lịch sử: Mỗi công trình kiến trúc đều hình thành ở một thời kì xã hội nhất định, chịu ảnh hưởng bởi nền kinh tế, văn hoá và tư tưởng thời kì đó. Vì thế công trình kiến trúc cũng phản ánh lịch sử, trình độ văn minh của nhân loại.
| Nhà hát Lớn Hà Nội được người Pháp khởi công xây dựng năm 1901 và hoàn thành năm 1911 theo mẫu nhà hát Ô-pê-ra (Opera) Ga-nhi-ê (Garnie) o Pa-ri (Paris). Công trình trở thành minh chứng cho một giai đoạn lịch sử của thành phố Hà Nội, khi các nền văn hoá Đông – Tây giao thoa lẫn nhau. ------------------ (1) Nguồn: ArtEvent ET (2) Nguồn: Mehmeto (3) Nguồn: Max Top chii (4) Nguồn: Aoshi VN |
Nhà hát Lớn Hà Nội (4) |
Bình Luận
Để Lại Bình Luận Của Bạn