Chủ đề 2: Cuộc sống mến thương | Âm nhạc 10 | Phần một: Kiến thức chung - Lớp 10 - Kết Nối Tri Thức Với Cuộc Sống

(Trang 15)

(Trang 16)

LÍ THUYẾT ÂM NHẠC

SƠ LƯỢC VỀ ĐIỆU THỨC

TÍNH CHẤT CỦA ĐIỆU TRƯỞNG VÀ ĐIỆU THỨ

Nghe và nêu cảm nhận về tính chất âm nhạc của hai trích đoạn ca khúc sau:

Cùng hành quân giữa mùa xuân

(Trích)

Nhạc và lời: Hoàng Hà

Nhịp đi - Trữ tình, lạc quan

Khi tiếng chim hót vang lên lời ca, và khi nắng

toả rộn bước quân hành ха, thì em có nghe tiếng

mùa xuân về, giục cất bước giải phóng cho làng quê.

Biết ơn Võ Thị Sáu

(Trích)

Nhạc và lời: Nguyễn Đức Toàn

Vừa phải

Mùa hoa lê - ki -ma nở ở quê ta miền đất

 ... hoa lê - ki -ma  nở đời sau vẫn còn nhắc

đỏ. Thôn xóm vẫn nhắc tên người anh hùng đã

nhở. Sông núi đất nước ơn người anh hùng đã

chết cho mùa ...

... chết cho đời sau.

(Trang 17)

1. Điệu thức

Điệu thức là mối tương quan về cao độ giữa các âm thanh theo một quy luật nhất định.

Sự sắp xếp bảy âm thanh của điệu thức từ thấp lên cao hay từ cao xuống thấp tạo thành gam. Các âm thanh hợp thành gam gọi là các bậc. Các bậc của gam đồng thời cũng là các bậc của điệu thức và được kí hiệu bằng chữ số La Mã.

Ví dụ:

Trong âm nhạc có nhiều loại điệu thức, phổ biến nhất là điệu thức trưởng và điệu thức thứ 7 âm.

– Điệu thức trưởng (còn gọi là điệu trưởng) có ba bậc (I, III, V) tạo thành một hợp âm ba trưởng.

Ví dụ:

– Điệu thức thứ (còn gọi là điệu thứ) có ba bậc (I, III, V) tạo thành một hợp âm ba thứ.

Ví dụ:

2. Giọng và tính chất của giọng trưởng, giọng thứ

a) Khái niệm về giọng

Giọng là điệu thức được thể hiện trên một độ cao nhất định. Tên gọi của giọng là tên của âm chủ và tên điệu thức.

b) TÍnh chất của giọng trưởng và giọng thứ

– Giọng trưởng thường có tính chất khoẻ khoắn, tươi sáng.

Ví dụ: Giọng Đô trưởng (âm chủ là âm Đô và tên của điệu thức là trưởng).

– Giọng thứ thường có tính chất mềm mại, nhẹ nhàng.

(Trang 18)

Ví dụ: giọng La thứ (âm chủ là âm La và tên của điệu thức là thứ).

ĐỌC NHẠC

Đọc quãng 2 theo tiết tấu đảo phách.

1. Luyện tập gõ theo tiết tấu

2. Bài đọc nhạc số 2

Biên soạn: Xuân Cung

Nhanh hoạt

3. Đọc nhạc kết hợp gõ đệm

Sử dụng nhạc cụ gõ để đệm cho Bài đọc nhạc số 2 theo mẫu dưới đây:

Đọc

Gō

HÁT

Thực hiện một số động tác để thả lỏng cơ thể.

1. Khởi động giọng

Nô
Na

– Miệng mở rộng, hàm dưới buông mềm mại, nét mặt tươi tắn.

– Luyện mẫu âm đi lên và đi xuống liền bậc một quãng 2 thứ trong tầm âm phù hợp.

(Trang 20)

2. Học hát

Ơi cuộc sống mến thương

Nhạc và lời: Nguyễn Ngọc Thiện

Vui tươi - Nhí nhảnh

Có chú chim non nho nhỏ. Cất tiếng líu lo như muốn ngỏ.

Buổi sáng quanh ta như xao động, như bầu trời xanh bao ước

mơ. Này chú chim ơi cho nhắn gửi. Lời hát tin yêu

trong trái tim mọi người. Cuộc sống hôm nay tuy vất vả

nhưng cuộc đời ơi ta mến thương. Ta đã

nghe trong tiếng cười đường tương lai đang rực rỡ. Ta

đã nghe trong tim mình lời yêu thương của con người.

(Trang 21)

Hát 1

Có chú chim non nho nhỏ. Cất tiếng líu

Hát 2

Có chú chim non nho nhỏ.

lo như muốn ngỏ. Buổi sáng quanh ta như xao động.

Cất tiếng líu lo như muốn ngỏ. Buổi sáng quanh ta

như bầu trời xanh bao ước mơ.

như хао động, bao ước mơ.

NHẠC CỤ

Thể hiện mẫu tiết tấu dưới đây bằng nhạc cụ gõ hoặc động tác cơ thể:

(Trang 22)

1. Luyện tập giai điệu

– Giai điệu 1

– Giai điệu 2

2. Luyện tập hợp âm

Nối tiếp các hợp âm sau trên đàn ukulele theo âm hình tiết tấu:

3. Thực hành hoà tấu trích đoạn bài hát Ơi cuộc sống mến thương

(Trang 23)

THƯỜNG THỨC ÂM NHẠC

Xem/nghe một trích đoạn giao hưởng và kể tên một số nhạc cụ được sử dụng
diễn tấu trong trích đoạn đó.

SƠ LƯỢC VỀ THỂ LOẠI GIAO HƯỞNG

VÀ GIAO HƯỞNG ĐỒNG QUÊ CỦA L. V. BEETHOVEN

1. Sơ lược về thể loại giao hưởng

Giao hưởng (symphony) là thể loại âm nhạc có quy mô lớn nhất trong khí nhạc, có nhiều chương thường là bốn chương. Mỗi chương mang một đặc điểm, hình tượng nghệ thuật riêng nhưng có mối liên hệ chặt chẽ với nhau về mặt nội dung, được trình diễn bằng dàn nhạc giao hưởng.

Trong dàn nhạc giao hưởng, các nhạc cụ được phân chia thành bốn bộ cơ bản là bộ gỗ (flute, oboe, clarinet, bassoon,...), bộ đồng (horn, trumpet, trombone, tuba,...), bộ gõ (timpani, tam-tam, cymbals, triangle,...) và bộ dây (violin, viola, cello, double bass,...). Bên cạnh đó, có thể bổ sung các nhạc cụ khác như đàn harp, piano, đàn bầu, đàn tranh,...

(Trang 24)

Hình 2.1. Dàn nhạc giao hưởng Nhạc viện P. I. Tchaikovsky
tại phòng hoà nhạc Tchaikovsky, Moscow, Nga

2. Nghe chương I, giao hưởng Đồng quê của L. V. Beethoven