Nội Dung Chính
(Trang 90)
ĐỌC HIỂU VĂN BẢN
1
Hồ Chí Minh và Tuyên ngôn Độc lập
BÙI ĐÌNH PHONG(*)
1 Chuẩn bị
- Xem lại phần Kiến thức ngữ văn để vận dụng vào đọc hiểu văn bản này.
- Khi đọc văn bản thông tin thuật lại một sự kiện theo trật tự thời gian, các em cần chú ý:
(*) Tác giả Bùi Đình Phong sinh năm 1950, quê ở Hà Tĩnh.
(1) Tuyên ngôn Độc lập: bản tuyên bố về nền độc lập của một quốc gia.
(Trang 91)
+ Thời điểm và nơi xuất hiện của văn bản. Thời điểm đó có ý nghĩa gì?
+ Thông tin chính mà văn bản cung cấp cho người đọc. Thông tin ấy được nêu ở phần nào của văn bản?
+ Những mốc thời gian được nhắc đến trong văn bản. Tương ứng với mỗi mốc thời gian đó là sự việc gì?
+ Các yếu tố nhan đề, sa pô, đề mục, chữ đậm, số thứ tự, dấu đầu dòng, hình ảnh, âm thanh,... trong văn bản. Những yếu tố đó có tác dụng gì?
+ Sự kiện được thuật lại. Ý nghĩa của việc thuật lại sự kiện đó đối với người đọc?
Đọc trước văn bản Hồ Chí Minh và “Tuyên ngôn Độc lập”; tìm hiểu về tác giả Bùi Đình Phong.
- Tìm hiểu về sự kiện Chủ tịch Hồ Chí Minh đọc Tuyên ngôn Độc lập ngày 2-9-1945 và ghi lại những thông tin cần thiết. Ghi rõ nguồn cung cấp các thông tin ấy.
2 Đọc hiểu
Thứ Bảy, 1-9-2018
Bằng chính sự gan góc, quyết tâm của cả dân tộc vì một nền Cộng hoà Dân chủ, quyền tự do, độc lập thật sự, Tuyên ngôn Độc lập khẳng định dân tộc Việt Nam phải được tự do và độc lập; “nước Việt Nam có quyền hưởng tự do và độc lập”.
[…]
| Chú ý ngày đăng tải bài viết. |
| Phần in đậm (sa pô của bài báo) có tác dụng gì? |
| Quan sát kĩ hai bức ảnh. |
Chủ tịch Hồ Chí Minh đọc Tuyên ngôn Độc lập
tại Quảng trường Ba Đình ngày 2-9-1945. (Ảnh tư liệu)
(Trang 92)
① Ngày 4-5-1945, Hồ Chí Minh rời Pác Bó về Tân Trào. Giữa tháng 5, Người yêu cầu Trung uý Giôn, báo vụ(1) của OSS(2) (cơ quan phục vụ chiến lược Mỹ), điện về Côn Minh, đề nghị thả dù cho Người cuốn Tuyên ngôn Độc lập của Hoa Kỳ.
| Phần ① cung cấp thông tin gì? Tìm hiểu thêm bản Tuyên ngôn Độc lập của Hoa Kỳ. |
② Ngày 22-8-1945, Bác rời Tân Trào về Hà Nội. Tối 25-8, Người vào nội thành, ở tầng 2 nhà 48 Hàng Ngang.
Sáng 26-8-1945, Hồ Chí Minh triệu tập và chủ trì cuộc họp Thường vụ Trung ương Đảng, bàn các vấn đề như chủ trương đối nội, đối ngoại trong tình hình mới; sớm công bố danh sách thành viên Chính phủ lâm thời (3); chuẩn bị ra Tuyên ngôn Độc lập, tổ chức mít tinh lớn ở Hà Nội để Chính phủ ra mắt nhân dân. Ngày ra mắt Chính phủ lâm thời cũng là ngày nước Việt Nam công bố quyền độc lập và thiết lập chính thể Dân chủ Cộng hoà.
| Những thông tin cụ thể nào cần chú ý trong phần ② ? |
Ngày 27-8-1945, Người tiếp các bộ trưởng mới tham gia Chính phủ và đề nghị đầu tháng 9, Chính phủ ra mắt quốc dân và đọc Tuyên ngôn Độc lập mà Người đã chuẩn bị.
Người đưa bản thảo(4) để các thành viên Chính phủ xét duyệt, đề nghị duyệt kĩ, vì ta sẽ đọc không phải chỉ để đồng bào cả nước ta nghe, mà còn cho cả Chính phủ Pháp và nhân dân Pháp, cho cả các nước đồng minh(5) nghe. [...]
Ngày 28 và 29-8, ban ngày, Bác đến làm việc tại 12 Ngô Quyền, trụ sở của Chính phủ lâm thời. Người dành phần lớn thì giờ soạn thảo bản Tuyên ngôn Độc lập. Buổi tối, tại 48 Hàng Ngang, một căn buồng vừa là phòng ăn, vừa là phòng tiếp khách, Bác tự đánh máy Tuyên ngôn Độc lập ở một cái bàn tròn.
| Chú ý các mốc thời gian diễn ra các sự việc trong văn bản. |
(1) Báo vụ: người có nhiệm vụ nhận và phát điện báo.
(2) OSS (US Office of Strategic Services): Cơ quan Tình báo Chiến lược Mỹ, tiền thân của CIA (Central Intelligence Agency) - Cơ quan Tình báo Trung ương Mỹ.
(3) Lâm thời: tạm trong một thời gian, chưa chính thức.
(4) Bản thảo: văn bản được soạn ra để đưa in.
(5) Các nước đồng minh: các nước liên kết quân sự với nhau chống lại các nước phát xít trong Chiến tranh thế giới thứ hai (1939 - 1945).
(Trang 93)
Ngày 30-8, Bác mời một số đồng chí đến trao đổi, góp ý cho bản thảo Tuyên ngôn Độc lập. Người đọc cho mọi người nghe và hỏi ý kiến. Ngày 31-8, Bác bổ sung một số điểm vào bản thảo Tuyên ngôn Độc lập.
③ 14 giờ ngày 2-9-1945, trong cuộc mít tinh tại vườn hoa Ba Đình, trước hàng chục vạn đồng bào, trên diễn đàn cao và trang nghiêm, thay mặt Chính phủ lâm thời, Chủ tịch Hồ Chí Minh đọc bản Tuyên ngôn Độc lập do Người khởi thảo, khai sinh ra nước Việt Nam Dân chủ Cộng hoà.
| Thông tin nào được nhắc đến ở phần ③? |
(Theo baodanang.vn)
| 1. Văn bản Hồ Chí Minh và “Tuyên ngôn Độc lập” thuật lại sự kiện gì, theo trình tự nào? 2. Nêu nội dung chính của từng phần trong văn bản. 3. Kẻ bảng sau vào vở và ghi lại mỗi thông tin cụ thể trong phần 2 của văn bản (tương ứng với từng mốc thời gian) bằng một câu:
4. Các bức ảnh được đưa vào văn bản nhằm mục đích gì? 5. Em thấy thông tin nào trong văn bản cần chú ý nhất? Vì sao? 6. Tờ lịch sau đây nhắc đến sự kiện lịch sử nào và cho em biết những thông tin gì về sự kiện ấy? Cách trình bày thông tin về sự kiện lịch sử ở tờ lịch này có gì khác với văn bản Hồ Chí Minh và “Tuyên ngôn Độc lập”? |
(Trang 94)
2
Diễn biến Chiến dịch(1) Điện Biên Phủ
1 Chuẩn bị
Xem lại mục Chuẩn bị ở bài Hồ Chí Minh và “Tuyên ngôn Độc lập” để vận dụng vào đọc hiểu văn bản này.
(1) Chiến dịch: toàn bộ các cuộc chiến đấu trên chiến trường trong một thời gian, được tổ chức theo một kế hoạch và mục đích nhất định.
(Trang 95)
- Đồ hoạ thông tin (infographic) thường dùng trong văn bản thông tin, là hình thức đồ hoạ trực quan sử dụng hình ảnh để trình bày thông tin (dữ liệu, kiến thức,...) một cách ngắn gọn và rõ ràng.
- Sưu tầm các văn bản thuyết minh về một sự kiện lịch sử theo trật tự thời gian và cho biết, ngoài cách trình bày thông tin như văn bản Hồ Chí Minh và “Tuyên ngôn Độc lập” và tờ lịch ngày 2-9, còn có những cách trình bày hoặc sắp xếp thông tin nào khác?
2 Đọc hiểu
6-5-2019
Diễn biến
CHIẾN DỊCH ĐIỆN BIÊN PHỦ
Chiến dịch Điện Biên Phủ là đỉnh cao của cuộc tiến công chiến lược Đông Xuân 1953 1954 của quân và dân ta. Sau 56 ngày đêm chiến đấu dũng cảm, quân và dân ta đã đập tan toàn bộ tập đoàn cứ điểm Điện Biên Phủ, giành thắng lợi hoàn toàn.
1954
| Từ “diễn biến” trong nhan để cho thấy thông tin trong bài viết sẽ được triển khai theo trình tự nào? |
3 ĐỢT TIẾN CÔNG TẬP ĐOÀN CỨ ĐIỂM ĐIỆN BIÊN PHỦ
Đợt 1 (13 đến 17/3)
Ta tiêu diệt 2 cứ điểm được tổ chức phòng ngự tốt nhất của địch là Him Lam và Độc Lập, mở toang cánh cửa phía Bắc và Đông Bắc cho quân ta tiến xuống lòng chảo và khu trung tâm.
Đợt 2 (30/3 đến 30/4)
- Đợt tấn công dai dẳng, dài ngày nhất, quyết liệt nhất, gay go nhất.
- Ta kiểm soát các điểm cao, khu trung tâm Điện Biên Phủ nằm trong tầm bắn các loại súng của ta. Quân địch rơi vào thế bị động, mất tinh thần cao độ.
| Chú ý các từ ngữ chỉ thời gian, địa điểm, tương quan lực lượng giữa ta và địch. |
Đợt 3 (1 đến 7/5)
Quân ta tổng công kích tiêu diệt toàn bộ tập đoàn cứ điểm Điện Biên Phủ. Ngày 7/5/1954, chiến dịch Điện Biên Phủ toàn thắng.
(Theo infographics.vn)
(Trang 96)
1. Thông tin chính mà văn bản Diễn biến Chiến dịch Điện Biên Phủ cung cấp cho người đọc là gì? Dựa vào đâu mà người đọc dễ dàng nhận ra thông tin chính ấy?
2. Nội dung sa pô có liên quan gì đến nhan đề của văn bản?
3. Văn bản trên cung cấp những thông tin cụ thể nào? Cách trình bày các thông tin ấy giống nhau ở chỗ nào? Em có nhận xét gì về cách trình bày ấy (màu sắc, hình ảnh, cỡ chữ, các kí hiệu,...)?
4. Vì sao thông tin cụ thể về Đợt 3 lại được in đậm?
5. Cách trình bày thông tin của văn bản Diễn biến Chiến dịch Điện Biên Phủ có gì khác so với văn bản Hồ Chí Minh và “Tuyên ngôn Độc lập”?
Bình Luận
Để Lại Bình Luận Của Bạn