Bài 1: Thiết kế sản phẩm tạo dáng công nghiệp | Mĩ thuật 12 (Thiết Kế Công Nghiệp) - Lớp 12 - Kết Nối Tri Thức Với Cuộc Sống

(Trang 5)

Yêu cầu cần đạt

- Nhận biết được đặc điểm của thiết kế tạo dáng công nghiệp và mối quan hệ giữa các lĩnh vực này với thực tiễn đời sống. 

- Hiểu được vai trò của thiết kế tạo dáng công nghiệp và ứng dụng, sáng tạo trong một số mẫu thiết kế sản phẩm. 

- Thực hiện được bản vẽ phác thảo thiết kế sản phẩm đồ gia dụng yêu thích. 

- Yêu thích và vận dụng được kiến thức, kĩ năng thiết kế công nghiệp trong đời sống.

KHÁM PHÁ

Từ xa xưa, con người đã sử dụng vật liệu sản có như đá, đồng, gốm, mây tre… tạo ra các sản phẩm thủ công phục vụ sinh hoạt và lao động sản xuất.

Muôi đồng trang trí hình người thổi kèn, văn hóa Đông Sơn, khoảng 2 000 TCN⁽¹⁾

Cối xay bằng đá⁽²⁾

(1) Nguồn: Bảo tàng Lịch sử quốc gia

(2) Nguồn: Shutterstock

(Trang 6)

Ngày nay, thiết kế tạo dáng công nghiệp là khái niệm chỉ công việc thiết kế những sản phẩm phục vụ cho nhu cầu con người từ đồ vật, dụng cụ, thiết bị cho đến máy móc, phương tiện giao thông,... những sản phẩm này rất phong phú, đa dạng về kiểu dáng và vật liệu, cũng như được sản xuất hàng loạt bằng công nghệ hiện đại.

Kiểu dáng một số loại xe đạp⁽¹⁾

Câu hỏi: Thiết kế công nghiệp của vị trí thế nào trong đời sống xã hội?

Câu lệnh thực hành: Hãy tìm hiểu về sản phẩm và thị trường của lĩnh vực thiết kế công nghiệp trong đời sống.

(1) Nguồn: Shutterstock

(Trang 7)

EM CÓ BIẾT

Nhà thiết kế tạo dáng công nghiệp

Nhà thiết kế tạo dáng công nghiệp không tự mình quyết định sáng tạo một sản phẩm như thế nào mà trước hết phải xem xét nhu cầu của người tiêu dùng.

Phác thảo kiểu dáng xe ô tô⁽¹⁾

Khác với nhà sản xuất, nhà thiết kế tạo dáng công nghiệp luôn chú ý đến những gì mà người tiêu dùng cần và biến điều đó thành thương phẩm. Để có được thông tin hữu ích cho thiết kế của mình, nhà thiết kế cần thu thập thông tin về nhu cầu khách hàng, thị trường,... để đưa ra được ý tưởng hấp dẫn, mang đến một giải pháp sáng tạo cho nhà sản xuất. Điều này vừa thỏa mãn được yêu cầu của người dùng thông qua sản phẩm có hình dáng hài hòa, có sức hấp dẫn người mua, vừa thể hiện được khả năng sáng tạo của nhà thiết kế tạo dáng công nghiệp.

(1) Nguồn: Shutterstock

(Trang 8)

NHẬN BIẾT

Mục tiêu của thiết kế sản phẩm tạo dáng công nghiệp

Sản phẩm của thiết kế tạo dáng công nghiệp có rất nhiều chủng loại, dành cho lĩnh vực hoạt động khác nhau. Từ sinh hoạt hàng ngày cho đến những công việc đặc thù, chúng đem lại rất nhiều công dụng hữu ích trong cuộc sống. Về cơ bản, thiết kế sản phẩm tạo dáng công nghiệp hướng đến các yếu tố:

Sự tiện dụng

Yếu tố công năng (hữu ích) được nhắc đến đầu tiên trong nhu cầu của khách hàng, đặc biệt là các sản phẩm sử dụng hàng ngày như đồ gia dụng, điện thoại, phương tiện giao thông,... Do đó, cần phải tiến hành thiết kế sao cho sản phẩm có những tính năng phù hợp để tận dụng hết giá trị sản phẩm và tuyệt đối không có những tính năng dư thừa nhằm đáp ứng nhu cầu của người sử dụng.

Thiết kế các kiểu dáng khác nhau của quạt điện⁽¹⁾

Tính thẩm mĩ 

Tính thẩm mĩ được cho là tính nghệ thuật trong sản phẩm vì nó liên quan đến tạo hình của sản phẩm. Đó là yếu tố quan trọng giúp sản phẩm thu hút khách hàng.

Thiết kế các kiểu dáng khác nhau của bóng đèn⁽²⁾

(1), (2) Nguồn: Shutterstock

(Trang 9)

Khả năng bảo trì

Khả năng bảo trì liên quan mật thiết tới giai đoạn sử dụng. Khi thiết kế sản phẩm công nghiệp, cần phải tính đến nguy cơ hỏng hóc và các phương án hỗ trợ người sử dụng để có thể tu sửa, bảo trì sản phẩm một cách dễ dàng, tránh tình trạng tháo lắp rắc rối.

Mặt cắt thiết kế kiểu dáng ô tô⁽¹⁾

Đảm bảo về chi phí sản xuất

Chi phí sản xuất là vấn đề mà nhà sản xuất quan tâm nhiều nhất. Để tối ưu vấn đề này, nhà thiết kế công nghiệp cần tính đến những giải pháp nhằm tối đa các chi phí sản xuất, đồng nghĩa với việc hạ giá thành sản phẩm, tăng tính cạnh tranh.

Thiết kế khung xe ô tô⁽²⁾

Khả năng tương tác

Thiết kế sản phẩm cần nghiên cứu công thái học, ứng dụng vào sản phẩm để cải thiện sự tương tác của con người với các sản phẩm nhằm mục đích tăng hiệu quả năng suất và giảm bớt sự khó chịu, đem lại quá trình sử dụng thoải mái nhất cho con người.

Mặt cắt thiết kế kiểu dáng ô tô có người lái⁽³⁾

(1), (2), (3) Nguồn: Shutterstock

(Trang 10)

Tất cả các yêu cầu điều quan trọng như nhau, tuy nhiên theo công dụng chức năng của từng sản phẩm là một hay nhiều yêu cầu có thể tăng hoặc giảm.

Yêu cầu thẩm mĩ

Sản phẩm có kiểu dáng, màu sắc hấp dẫn.

Yêu cầu sử dụng 

Luôn thuận tiện và an toàn.

Yêu cầu kinh tế

Sản phẩm có năng suất, hiệu quả cao khi sử dụng và vận hành.

Yêu cầu kĩ thuật

Có công dụng, chức năng, tính năng kĩ thuật cao. Đảm bảo độ tin cậy và tuổi thọ của sản phẩm.

Nhà thiết kế vẽ phác thảo kiểu dáng bóng đèn⁽¹⁾

Câu lệnh thực hành: Nêu ý kiến về sự cần thiết của việc thay đổi thiết kế tạo dáng một sản phẩm công nghiệp phù hợp với nhu cầu sử dụng của bản thân.

(1) Nguồn: Shutterstock
 
(Trang 11)

Các giai đoạn thiết kế sản phẩm tạo dáng công nghiệp

- Khảo sát tìm hiểu người dùng và thực trạng của thị trường

Việc khảo sát thị trường, tìm hiểu nhu cầu người tiêu dùng là một trong những yêu cầu cần làm của nhà thiết kế. Tuy nhiên, việc thu thập thông tin không phải ghi chép mọi chi tiết mà chỉ cần những thông tin hữu dụng cho thiết kế như cải thiện kiểu dáng, tính thẩm mĩ, vật liệu,... là đủ.

Sử dụng công cụ tìm kiếm thông tin liên quan trên in-tơ-nét là một trong nhiều giải pháp⁽¹⁾

- Tìm ý tưởng và vẽ phác thảo

Đây là công việc chính của nhà thiết kế. Để có những ý tưởng ban đầu về một mẫu sản phẩm mới, các nhà thiết kế tham khảo những sản phẩm đã có hoặc các nguồn tài liệu để tạo cảm hứng cho mình. Khi đã định hình được ý tưởng, vật liệu sử dụng, nhà thiết kế thường phác thảo mẫu vẽ dạng 2D trước, sau đó mới vẽ lại bằng phần mềm 3D. Kết thúc giai đoạn này, ta sẽ có một mẫu sản phẩm theo dạng 2D hoặc 3D với đúng tỉ lệ kích thước. Trong quá trình phác thảo, nhà thiết kế luôn phải chú ý đến mối quan hệ giữa con người với sản phẩm mình thiết kế để có sự tương quan thích hợp của sản phẩm và người sử dụng.

Phác thảo thiết kế kiểu dáng máy tạo độ ẩm không khí dùng trong gia đình⁽²⁾

(1) Nguồn: Shutterstock

(2) Nguồn: Đỗ Tuyến

(Trang 12)

- Bản vẽ kĩ thuật

Bản vẽ kĩ thuật là ngôn ngữ phổ biến mà nhà thiết kế dùng để mô tả hình dáng, kích thước, vật liệu, đặc tính kĩ thuật hay chi tiết hoặc kết cấu. Bản vẽ kĩ thuật thường được biểu diễn dạng 2D bao gồm các hình chiếu, hình cắt,... với các số liệu và được vẽ theo quy tắc thống nhất (ISO) nhằm thể hiện hình dạng, kết cấu độ lớn,... của sản phẩm.

Bản vẽ chi tiết thiết kế máy tạo độ ẩm không khí trong gia đình⁽¹⁾

- Vẽ bằng phần mềm 3D

Sử dụng các phần mềm đồ họa 3D với hiệu ứng chân thực và sinh động giúp cho các nhà thiết kế dễ dàng thể hiện sản phẩm mô phỏng trong không gian ba chiều.

Bản vẽ 3D thiết kế kiểu dáng máy tạo độ ẩm không khí dùng trong gia đình⁽²⁾

(1), (2) Nguồn: Đỗ Tuyến

(Trang 13)

- Gia công mô hình

Vật liệu làm mô hình hiện nay rất phong phú, từ đất sét, giấy, nhựa, thạch cao,... cho đến công nghệ in 3D. Gia công mô hình theo tỉ lệ phù hợp sẽ cụ thể hóa sản phẩm, giúp nhà thiết kế đánh giá và chỉnh sửa kịp thời.

Dựng mô hình máy tạo độ ẩm không khí dùng trong gia đình từ bản vẽ chi tiết và 3D⁽¹⁾

Sử dụng máy in 3D phù hợp cho các chi tiết phức tạp, khó gia công bằng tay⁽²⁾

Câu lệnh thực hành: Tìm hiểu và vẽ phác thảo thiết kế một sản phẩm đồ gia dụng mà em yêu thích.

(1) Nguồn: Đỗ Tuyến

(2) Nguồn: Shutterstock 

(Trang 14)

THẢO LUẬN

Trao đổi với các thành viên trong nhóm về lĩnh vực thiết kế sản phẩm công nghiệp theo câu hỏi gợi ý sau:

- Thiết kế tạo dáng cho sản phẩm công nghiệp tác động như thế nào tới thị hiếu của người tiêu dùng?

- Mối quan hệ giữa ý tưởng và thiết kế tạo dáng sản phẩm cần tuân thủ theo các yếu tố nào? Nêu ví dụ minh họa.

- Xu hướng, công nghệ và vật liệu tác động thế nào đến lĩnh vực thiết kế sản phẩm công nghiệp?

VẬN DỤNG

Lên ý tưởng, vẽ thiết kế kiểu dáng một sản phẩm đồ gia dụng yêu thích.

Phần tham khảo:

Bản vẽ phác thảo kiểu dáng một số đồ gia dụng⁽¹⁾

(1) Nguồn: Shutterstock

(Trang 15)

Bản vẽ phác thảo kiểu dáng bàn là quần, áo⁽¹⁾

Bản vẽ phác thảo kiểu dáng ấm điện⁽²⁾

(1), (2) Nguồn: Shutterstock