Bài 1: Phần Cứng Và Phần Mềm Máy Tính | Tin Học 4 | Chủ Đề 1: Máy Tính Và Em - Lớp 4 - Kết Nối Tri Thức Với Cuộc Sống

Sau bài này em sẽ:

• Kể được tên một số thiết bị phần cứng và phần mềm đã biết.
• Nêu được sơ lược về vai trò của phần cứng, phần mềm và mối quan hệ phụ thuộc lẫn nhau giữa chúng.
• Nêu được vì dụ cụ thể về một số thao tác không đúng sẽ gây ra lỗi cho phần cứng và phần mềm trong quá trình sử dụng máy tính.

KHỞI ĐỘNG

Mình mượn điện thoại của mẹ để dịch một bài hát từ tiếng Anh sang tiếng Việt. Nhưng trên điện thoại của mẹ không có từ điển như trên điện thoại của bố. Tại sao hai chiếc điện thoại trông giống nhau mà khi sử dụng lại khác nhau nhỉ? Em hãy cùng tìm hiểu với bạn Minh nhé!

1. PHẦN CỨNG VÀ PHẦN MỀM

HOẠT ĐỘNG 1. Phần cứng hay phần mềm?

Em hãy quan sát những hình ảnh sau và chia chúng thành hai nhóm. Tại sao em chia nhóm như vậy?

Các thiết bị như chuột, bàn phím, màn hình, ở đĩa, máy in, loa,... là những ví dụ về phần cứng. Đó là những bộ phận của máy tính mà em có thể nhận ra qua hình dạng của chúng. Những ứng dụng như trò chơi hay phần mềm trình chiều.... là những ví dụ về phần mềm. Em không thể nhìn thấy phần mềm vì chúng không có hình dạng, mà chỉ thấy kết quả hoạt động của chúng thông qua phần cứng.

Màn hình, ống kính, loa,... của chiếc điện thoại thông minh là phần cứng, còn từ điển, trò chơi, đồng hồ, hiển thị trên màn hình dưới dạng biểu tượng là những phần mềm. Có thể bổ sung hoặc xoá bớt phần mềm trên điện thoại thông minh hay máy tính. Trên điện thoại của bố Minh có phần mềm từ điển nhưng trên điện thoại của mẹ Mình không có.

Máy tính gồm phần cứng và phần mềm.

1. Phát biểu nào sau đây là sai?

A. Trò chơi trên máy tính là phần mềm.
B. Thân máy của máy tính là phần cứng.
C. Chương trình luyện tập gõ bàn phím là phần cứng.
D. Ứng dụng xem video trên máy tính là phần mềm.

2. Hãy kể tên hai phần mềm mà em đã sử dụng.

2. MỐI QUAN HỆ GIỮA PHẦN CỨNG VÀ PHẦN MỀM

HOẠT ĐỘNG 2. Ống kính điện thoại và phần mềm chụp ảnh

Em hãy quan sát Hình 1 và trả lời các câu hỏi sau:

Hình 1. Chụp ảnh bằng điện thoại thông minh

1. Ghép mỗi mục ở cột A với một mục ở cột B cho phù hợp.

2. Nếu thiếu ống kính hoặc ứng dụng chụp ảnh thì chiếc điện thoại có dùng để chụp ảnh được không? Tại sao?

Ống kính của điện thoại là phần cứng. Ứng dụng chụp ảnh trên điện thoại là phần mềm. Nếu không có ống kính, điện thoại sẽ không nhận ra hình ảnh. Nếu không có ứng dụng chụp ảnh, ống kính sẽ không được điều khiển để thu nhận hình ảnh đó.

Điện thoại hay máy tính không hoạt động được nếu không có phần mềm. Phần mềm được lưu trữ trong phần cứng để điều khiển phần cứng hoạt động.

Phần mềm được lưu trữ trong phần cứng và điều khiến phần cứng hoạt động.

Máy tính cần phải có cả phần cứng và phần mềm để làm việc.

Phát biểu nào sau đây là đúng?

A. Phần cứng có thể làm việc độc lập, không cần đến phần mềm.
B. Phần mềm có thể tự làm mọi việc, không cần đến phần cứng.
C. Cả phần cứng và phần mềm đều cần thiết để máy tính hoạt động.

3. SỬ DỤNG MÁY TỈNH ĐÚNG CÁCH

HOẠT ĐỘNG 3. An toàn cho máy tính

1. Chuyện gì sẽ xảy ra với máy tính của Minh và máy tính của An?

Hình 2. Hành động gây mất an toàn cho máy tính

2. Em hãy nhắc lại những điều đã học ở lớp 3 về việc nên và không nên làm khi sử dụng máy tính để đảm bảo an toàn về điện.

Cốc nước có thể bị đổ và làm ướt bàn phím máy tính của Minh khiến nó không hoạt động được. An nhân và giữ công tắc làm máy tính bị tắt đột ngột, có thể gây ra lỗi cho phần cùng hoặc phần mềm. Bảo đảm an toàn về điện khi sử dụng máy tính để giữ an toàn cho bản thân em, đồng thời cũng là bảo vệ phần cứng và phần mềm máy tính. 

Sau đây là một số quy tắc khi sử dụng máy tính để đảm bảo an toàn cho phần cứng và phần mềm.

- Máy tính là thiết bị điện nên cần thao tác cẩn thận, nhẹ tay và thực hiện quy tắc an toàn về điện như em đã học ở lớp 3.

- Máy tính là thiết bị lưu trữ thông tin. Cần phải tắt máy tính đúng cách để không gây ra hông cho cả phần cứng và phần mềm.

- Không sử dụng tuỳ tiện Internet hoặc phần mềm chưa được phép để tránh nguy cơ bị nhiễm virus máy tính.

Việc sử dụng máy tính không đúng cách có thể gây ra lỗi, ảnh hưởng đến hoạt động bình thường của nó.

Chọn hành động sử dụng máy tính đúng cách.
A. Sử dụng dao để cạo sạch những vết bẩn trên màn hình máy tính.
B. Nháy chuột vào nút Start, chọn nút Power rồi chọn lệnh Shut down để tắt máy tính.
C. Sử dụng khăn ướt để vệ sinh máy tính.
D. Cài đặt và sử dụng bất kì trò chơi nào mà mình thích lên máy tính.

LUYỆN TẬP

1. Em hãy chỉ ra đâu là phần cứng, đâu là phần mềm trong các phương án sau?

a) Màn hình máy tính xách tay.
b) Ổ đĩa cứng nằm trong thân máy.
c) Máy in.
d) Ứng dụng luyện gõ bàn phím. 

2. Việc nào sau đây là sử dụng máy tính đúng cách?

A. Đặt máy tính ở nơi thoáng mát, khô ráo, sạch sẽ.
B. Để cặp sách hoặc các đồ vật khác lên trên bàn phím.
C. Sử dụng bút bi để viết lên bề mặt màn hình điện thoại thông minh.
D. Truy cập tuỳ tiện vào bất kì trang thông tin nào trên Internet.

VẬN DỤNG

1. Hãy kể một số phần cứng hỗ trợ việc học trực tuyến.
2. Hãy kể tên một phần mềm giúp em học trực tuyến.