(Trang 30)
| Học xong bài này, em sẽ:
|
Đọc đoạn thơ sau:
“Tôi đi trên bờ đê sông Hồng
Một chiều mùa đông
Cây vàng chưa trút lá,
Ruộng vừa xanh sắc mạ,
Dòng sông đầy, nước đỏ phù sa.”
[Theo Hoàng Trung Thông, Trích bài thơ Sông Hồng Hà,
Quê hương chiến đấu, Thơ (1948 – 1954), NXB Văn Nghệ, 1955]
Em hãy cho biết những cảnh vật nào được nhắc đến trong đoạn thơ. Theo em, những cảnh vật đó có ở vùng đất nào của nước ta?
1 Vị trí địa lí
| ? Quan sát hình 1, em hãy:
|
Vùng Đồng bằng Bắc Bộ có dạng hình tam giác, tiếp giáp với vùng Trung du và miền núi Bắc Bộ, vùng Duyên hải miền Trung và vịnh Bắc Bộ.
(Trang 31)
Hình 1. Lược đồ tự nhiên vùng Đồng bằng Bắc Bộ
2 Đặc điểm thiên nhiên
Địa hình
?
Đọc thông tin và quan sát các hình 1, 2, em hãy nêu đặc điểm địa hình vùng Đồng bằng Bắc Bộ.
Hình 2. Một phần Đồng bằng Bắc Bộ (chụp từ trên cao)
Vùng Đồng bằng Bắc Bộ có địa hình khá bằng phẳng và thấp dần về phía biển. Trên bề mặt đồng bằng có một số đồi núi thấp, ô trũng và hệ thống đê. Phía trong đê gồm các khu đất cao và ô trũng, không được bồi đắp phù sa hằng năm. Phía ngoài đê, đất được bồi đắp phù sa hằng năm. Hiện nay, đồng bằng vẫn đang tiếp tục được mở rộng ra biển.
(Trang 32)
Sông ngòi
| ? Đọc thông tin và quan sát các hình 1, 3, 4, em hãy:
|
Vùng Đồng bằng Bắc Bộ có nhiều sông ngòi. Sông Hồng và sông Thái Bình là hai sông lớn, bồi đắp nên đồng bằng Bắc Bộ. Khi chảy qua đồng bằng, sông chia thành nhiều nhánh rồi đổ ra biển. Các sông trong vùng có nhiều phù sa, nước lên xuống theo mùa.
Vào mùa cạn, nước sông xuống rất thấp. Vào mùa lũ, nước sông dâng cao nên thường gây ngập lụt ở những vùng trũng của đồng bằng.
Hình 3.
Một đoạn sông Hồng vào mùa cạn
Hình 4.
Một đoạn sông Hồng vào mùa lũ
Em có biết?
Người dân ở vùng Đồng bằng Bắc Bộ đã xây dựng các công trình thuỷ lợi để khắc phục tình trạng thiếu nước vào mùa cạn, thừa nước vào mùa lũ. Hệ thống thuỷ lợi Bắc Hưng Hải được xây dựng từ năm 1958, là một công trình thuỷ lợi tiêu biểu.
Hình 5. Cổng Xuân Quan (tỉnh Hưng Yên)
- một phần của hệ thống thuỷ lợi Bắc Hưng Hải
(Trang 33)
Đất
?
Đọc thông tin, em hãy nêu đặc điểm đất ở vùng Đồng bằng Bắc Bộ.
Vùng Đồng bằng Bắc Bộ có nhiều loại đất khác nhau. Phần lớn diện tích của đồng bằng có đất phù sa khá màu mỡ. Ngoài ra, ở ven biển có đất mặn, đất phèn....
Khí hậu
?
Đọc thông tin, em hãy nêu đặc điểm khí hậu ở vùng Đồng bằng Bắc Bộ.
Đồng bằng Bắc Bộ là nơi có khí hậu nhiệt đới ẩm gió mùa với mùa đông lạnh, thường kéo dài từ tháng 12 đến tháng 3 năm sau. Mùa đông nơi đây có nhiệt độ xuống thấp, chỉ sau vùng Trung du và miền núi Bắc Bộ. Mùa hạ thường chịu ảnh hưởng của bão.
3 Thuận lợi và khó khăn của địa hình, sông ngòi
?
Đọc bảng thông tin, em hãy trình bày một số thuận lợi, khó khăn của địa hình và sông ngòi đối với đời sống và sản xuất ở vùng Đồng bằng Bắc Bộ.
| Thuận lợi | Khó khăn | |
| Địa hình | - Xây dựng nhà ở, các công trình; giao thông và sản xuất. - Vùng đồi núi và nhiều nơi có phong cảnh đẹp, thuận lợi phát triển du lịch. | Phía trong đề, đất dần bị bạc màu. Các vùng trũng bị ngập úng vào mùa mưa. |
| Sông ngòi | Cung cấp nước cho đời sống và sản xuất, là điều kiện để phát triển giao thông đường thuỷ. | Mùa lũ thừa nước, mùa cạn thiếu nước. |
4 Một số biện pháp bảo vệ thiên nhiên
?
Em hãy đưa ra một số biện pháp bảo vệ thiên nhiên ở vùng Đồng bằng Bắc Bộ.
Để bảo vệ thiên nhiên ở vùng Đồng bằng Bắc Bộ, cần phải có những biện pháp dưới đây:
- Chống bạc màu đất bằng cách tăng cường sử dụng phân hữu cơ; hạn chế sử dụng thuốc trừ sâu, phân hoá học;...
(Trang 34)
- Thoát lũ vào mùa mưa và phát triển sản xuất cho phù hợp ở vùng trũng.
- Trồng và bảo vệ rừng ngập mặn để giữ đất, bảo vệ đa dạng sinh học ở khu vực ven biển.
- Xử lí rác thải, nước thải từ sinh hoạt, sản xuất,.... để bảo vệ nguồn nước và đất khỏi bị ô nhiễm.
Em có biết?
Năm 1989, Xuân Thuỷ được công nhận là vùng đất ngập nước đầu tiên của Đông Nam Á tham gia Công ước Quốc tế RAMSAR [Công ước bảo tồn các vùng đất ngập nước có tầm quan trọng quốc tế đặc biệt như là nơi cư trú của những loài chim nước – Ramsar, I-ran (Iran), 1971]. Năm 2003, nơi đây trở thành Vườn quốc gia Xuân Thuỷ.
Hình 6. Vùng đất ngập nước (một phần của Vườn quốc gia Xuân Thuỷ, tỉnh Nam Định)
1. Xác định vị trí của Đồng bằng Bắc Bộ, sông Hồng và sông Thái Bình trên bản đồ Địa lí tự nhiên Việt Nam.
2. Lựa chọn đặc điểm địa hình hoặc sông ngòi ở vùng Đồng bằng Bắc Bộ để hoàn thành sơ đồ theo gợi ý dưới đây.
Đặc điểm ?
Thuận lợi ?
Khó khăn ?
Đề xuất biện pháp ?
Lựa chọn một trong hai nhiệm vụ dưới đây:
1. Dựa vào đặc điểm khí hậu của vùng Đồng bằng Bắc Bộ, theo em, người dân nơi đây trồng những loại rau gì vào mùa đông? Vì sao?
2. Địa phương em đã làm gì để khắc phục tình trạng ô nhiễm nguồn nước và đất?
Các Bài Học Khác
Bình Luận
Để Lại Bình Luận Của Bạn