BÀI 16: DÂN CƯ, HOẠT ĐỘNG SẢN XUẤT VÀ MỘT SỐ NÉT VĂN HÓA Ở VÙNG TÂY NGUYÊN | Lịch Sử và Địa Lí 4 | VÙNG TÂY NGUYÊN - Lớp 4 - Cánh Diều

BÀI 16: DÂN CƯ, HOẠT ĐỘNG SẢN XUẤT VÀ MỘT SỐ NÉT VĂN HÓA Ở VÙNG TÂY NGUYÊN


(Trang 86)

Học xong bài này, em sẽ:

  • Kể được tên một số dân tộc ở vùng Tây Nguyên.
  • Sử dụng lược đồ phân bố dân cư hoặc bảng số liệu, so sánh được sự phân bố dân cư ở vùng Tây Nguyên với các vùng khác.
  • Trình bày được một số hoạt động kinh tế chủ yếu ở vùng Tây Nguyên.
  • Mô tả được một số nét chính về văn hoá các dân tộc ở vùng Tây Nguyên.
  • Nêu được truyền thống đấu tranh yêu nước và cách mạng của đồng bào Tây Nguyên, có sử dụng một số tư liệu tranh ảnh, câu chuyện lịch sử.

Ở vùng Tây Nguyên có nhiều đồng bào dân tộc với truyền thống đấu tranh yêu nước và cách mạng. Nơi đây có các lễ hội gắn liền với cồng chiêng và nổi tiếng với những sản phẩm cây công nghiệp. Hãy nêu tên một anh hùng, một lễ hội hoặc một sản phẩm cây công nghiệp nổi tiếng ở vùng đất này.

1 Dân cư

?

Đọc thông tin và dựa vào bảng 1, em hãy:

• Kể tên một số dân tộc sinh sống ở vùng Tây Nguyên.

• So sánh mật độ dân số ở vùng Tây Nguyên với các vùng khác và nhận xét về sự phân bố dân cư của vùng này.

Bảng 1. Mật độ dân số các vùng của Việt Nam năm 2020

Vùng

Mật độ dân số

(người/km²)

Trung du và miền núi Bắc Bộ 139
Đồng bằng Bắc Bộ 1 431
Duyên hải miền Trung 212
Tây Nguyên 109
Nam Bộ 554

(Nguồn: Niên giám Thống kê năm 2021)

Em có biết?

Trang phục truyền thống của các dân tộc ở Tây Nguyên thường giống nhau là nam đóng khố, nữ quần váy nhưng khác nhau về màu sắc, hoa văn. Nam nữ đều thích mang đồ trang sức bằng kim loại.

(Trang 87)

Vùng Tây Nguyên có nhiều dân tộc cùng chung sống như: Gia Rai, Ê Đê, Ba Na, Mnông, Kinh, Mông, Tày, Thái, Nùng,...

Tây Nguyên là vùng thưa dân nhất ở nước ta, dân cư phân bố không đều. Các đô thị và ven trục giao thông chính có mật độ dân số cao hơn mật độ dân số trung bình của cả vùng. Những huyện vùng cao có mật độ dân số rất thấp, nơi thấp nhất chỉ khoảng 10 người/km².

2 Hoạt động sản xuất

Trồng cây công nghiệp lâu năm

?

Đọc thông tin và dựa vào bảng 2, em hãy:

• Kể tên một số cây công nghiệp lâu năm và cho biết cây công nghiệp nào được trồng nhiều nhất ở vùng Tây Nguyên.

• Nêu những thuận lợi và khó khăn trong việc trồng cây công nghiệp lâu năm ở vùng Tây Nguyên.

Tây Nguyên là vùng có diện tích lớn đất đỏ badan với đặc tính tơi xốp, phì nhiêu kết hợp cùng khí hậu thuận lợi cho việc trồng các cây công nghiệp lâu năm. Ở đây đã hình thành các vùng chuyên trồng cây công nghiệp lâu năm. Đây là vùng trồng cà phê lớn nhất và là vùng trồng cao su lớn thứ hai cả nước. Một số sản phẩm cây công nghiệp ở vùng Tây Nguyên có giá trị xuất khẩu cao như: cà phê, cao su, mắc-ca,... Tuy nhiên, việc phát triển cây công nghiệp nơi đây còn gặp khó khăn như: thiếu nước tưới vào mùa khô, thị trường tiêu thụ chưa ổn định,...

Bảng 2. Diện tích một số cây công nghiệp lâu năm ở Tây Nguyên năm 2020

Cây công nghiệp lâu năm Diện tích (ha)
Cà phê 639 300
Cao su 226 000
Điều 82 500
Chè 11 700
Hồ tiêu 83 600

(Nguồn: Niên giám Thống kê ngành nông nghiệp và phát triển nông thôn năm 2021)

hinh-anh-bai-16-dan-cu-hoat-dong-san-xuat-va-mot-so-net-van-hoa-o-vung-tay-nguyen-10640-0

Hình 1. Cây cà phê ở vùng Tây Nguyên

Giới thiệu về một số sản phẩm cây công nghiệp lâu năm ở vùng Tây Nguyên mà em đã tìm hiểu.

(Trang 88)

Chăn nuôi gia súc

?

Đọc thông tin và dựa vào bảng 3, em hãy:

• Cho biết gia súc nào được nuôi nhiều ở vùng Tây Nguyên.

• Trình bày hoạt động chăn nuôi gia súc ở vùng Tây Nguyên.

Vùng Tây Nguyên có nhiều đồng cỏ xanh tốt tạo điều kiện thuận lợi để chăn nuôi gia súc, nhất là trâu, bò. Hiện nay, chăn nuôi trâu, bò ở đây đang được phát triển với nhiều hình thức khác nhau như chăn thả tự nhiên và chăn nuôi chuồng trại. Ở đây có những trang trại chăn nuôi bỏ theo quy mô lớn.

Bảng 3. Số lượng trâu, bò ở Tây Nguyên năm 2020

Vật nuôi Số lượng (nghìn con)
Trâu 96,4
831,5

(Nguồn: Niên giám Thống kê năm 2021)

hinh-anh-bai-16-dan-cu-hoat-dong-san-xuat-va-mot-so-net-van-hoa-o-vung-tay-nguyen-10640-1

Hình 2. Chăn nuôi bò ở tỉnh Đắk Lắk

Phát triển thuỷ điện

Đọc thông tin và quan sát hình 2 bài 15, em hãy:

  • Tìm và chỉ vị trí một số nhà máy thuỷ điện ở vùng Tây Nguyên và cho biết những nhà máy đó nằm trên các sông nào.
  • Trình bày những lợi ích của việc phát triển thuỷ điện ở vùng Tây Nguyên.

hinh-anh-bai-16-dan-cu-hoat-dong-san-xuat-va-mot-so-net-van-hoa-o-vung-tay-nguyen-10640-2

Hình 3. Nhà máy Thuỷ điện l-a-ly (tỉnh Gia Lai)

Sông ở vùng Tây Nguyên có nhiều thác ghềnh là điều kiện thuận lợi để phát triển thuỷ điện. Nhiều công trình thuỷ điện như: I-a-ly, Đrây H'ling, Sê San 3,... cung cấp điện cho sản xuất và đời sống của người dân. Các hồ thuỷ điện đem lại nguồn nước tưới quan trọng vào mùa khô, là nơi nuôi trồng thuỷ sản và tạo cảnh đẹp để phát triển du lịch. Tuy nhiên, việc phát triển thuỷ điện cũng có ảnh hưởng tiêu cực nhất định đến môi trường tự nhiên ở vùng Tây Nguyên.

(Trang 89)

3 Một số nét chính về văn hoá

Buôn làng và nhà rông

?

Đọc thông tin và quan sát hình 4, em hãy mô tả nhà rông ở vùng Tây Nguyên.

Các dân tộc ở vùng Tây Nguyên thường sống tập trung thành buôn làng. Ở một số dân tộc, mỗi buôn có một nhà rông với nét riêng về hình dáng và cách trang trí. Nhà rông là ngôi nhà chung lớn nhất của buôn. Nhiều sinh hoạt tập thể của cả buôn được diễn ra ở đây. Theo quan niệm của người dân Tây Nguyên, nhà rông càng to đẹp chứng tỏ buôn càng giàu có, thịnh vượng.

hinh-anh-bai-16-dan-cu-hoat-dong-san-xuat-va-mot-so-net-van-hoa-o-vung-tay-nguyen-10640-3

Hình 4. Nhà rông ở vùng Tây Nguyên

Lễ hội và nhạc cụ

Đọc thông tin, quan sát hình 5, 6 và kết hợp với hiểu biết của bản thân, em hãy kể tên một số lễ hội và hoạt động chính trong lễ hội ở vùng Tây Nguyên.

Lễ hội ở vùng Tây Nguyên thường được tổ chức vào mùa xuân hoặc sau mỗi vụ thu hoạch. Nơi đây có nhiều lễ hội đặc sắc như: lễ hội Cồng chiêng, hội Đua voi, hội Xuân, lễ Mừng lúa mới,... Trong lễ hội, người dân thường nhảy múa tập thể với những điệu nhảy vui nhộn cùng với âm thanh trầm hùng. Người dân ở vùng Tây Nguyên có nhiều nhạc cụ độc đáo như: cồng, chiêng, đàn tơ-rưng, đàn krông-pút, đàn đá,... Các nhạc cụ này thường được làm từ các vật liệu như: đồng, tre, nứa, đá,...

hinh-anh-bai-16-dan-cu-hoat-dong-san-xuat-va-mot-so-net-van-hoa-o-vung-tay-nguyen-10640-4

Hình 5. Lễ Mừng lúa mới ở vùng Tây Nguyên

hinh-anh-bai-16-dan-cu-hoat-dong-san-xuat-va-mot-so-net-van-hoa-o-vung-tay-nguyen-10640-5

Hình 6. Hội Đua voi ở vùng Tây Nguyên

(Trang 90)

4 Truyền thống yêu nước và đấu tranh cách mạng của đồng bào các dân tộc Tây Nguyên

?

Đọc thông tin dưới đây, em có nhận xét gì về các nhân vật lịch sử.

Trong lịch sử cách mạng Việt Nam, đồng bào các dân tộc Tây Nguyên luôn thể hiện tinh thần yêu nước và đấu tranh anh dũng với nhiều tấm gương tiêu biểu như: N'Trang Lơng, Đình Núp....

hinh-anh-bai-16-dan-cu-hoat-dong-san-xuat-va-mot-so-net-van-hoa-o-vung-tay-nguyen-10640-6

Hình 7. Tượng đài N'Trang Lơng và các dân tộc Tây Nguyên (Đắk Nông)

N'Trang Long – Người anh hùng của buôn làng Tây Nguyên

N'Trang Lơng là một từ trường người dân tộc Mnông sống tại buôn Bu Par (huyện Tuy Đức, tình Đắk Nông ngày nay). Căm phẫn trước sự đàn áp của thực dân Pháp, ông đã kêu gọi dân làng đứng lên chống Pháp.

Cuộc khởi nghĩa N'Trang Lơng nhanh chóng lan rộng và thu hút đông đảo đồng bào các dân tộc như Mnông, Ê Đê, Xtiêng, Mạ,... tham gia chiến đấu. Bằng cung nỏ, gươm đao, gậy gộc tự chế, nghĩa quân đã khiến thực dân Pháp mất ăn mất ngủ. Nổi bật là trận phục kích giết chết Hen-ri Mai-tre - viên quan người Pháp tại đồn Bu Nôrp (1914), cùng chiến thắng Bu Mê-ra – Bu Bông đã làm cho quân Pháp bao phen khốn đốn, khiếp sợ.

(Theo Nguyễn Ngọc Cơ, Phong trào dân tộc trong đấu tranh chống Pháp ở

Việt Nam, 1885 – 1918, NXB Đại học Sư phạm, Hà Nội, 2007, tr.406)

Đinh Núp – Huyền thoại của làng kháng chiến Stor

Đinh Núp là người dân tộc Ba Na, sinh ra và lớn lên ở làng Stơr, K'bang (tỉnh Gia Lai). Đinh Núp mồ côi cha từ nhỏ, 15 tuổi bị bắt đi phu, Núp đã chứng kiến nhiều nỗi bất công, đau khổ của người dân dưới ách cai trị của thực dân Pháp nên sớm nung nấu tinh thần đấu tranh cách mạng.

(Trang 91)

Em có biết?

Năm 1955, Đinh Núp là người Tây Nguyên đầu tiên được Nhà nước phong tặng danh hiệu Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân.

Tháng 5-1964, nhà nước Cu Ba đã mời anh hùng Núp sang thăm. Tại lần gặp gỡ này, Chủ tịch Cu Ba là Phi-đen Cát-xtơ-rô và anh hùng Núp đã kết nghĩa anh em.

 

Năm Đinh Núp 22 tuổi, trong một lần quân Pháp về bắt phu, dân làng trốn hết vào rừng, một mình Núp ở lại, đứng sau gốc cây, dùng nỏ nhằm thẳng quân Pháp mà bắn. Mũi tên trúng vào một lính Pháp, một dòng máu đỏ chảy ra.

Núp đem chuyện đó kể với dân làng. Đây là lần đầu tiên mọi người biết rằng lính Pháp cũng là người chứ không phải "quái vật không thể chết như tin đồn. Từ đó, Đinh Núp đã cùng dân làng đánh Pháp.

(Theo Nguyên Ngọc, Đất nước đứng lên,

NXB Kim Đồng, Hà Nội, 2006, tr. 15)

hinh-anh-bai-16-dan-cu-hoat-dong-san-xuat-va-mot-so-net-van-hoa-o-vung-tay-nguyen-10640-7

Hình 8. Đinh Núp (1914-1999)

 

1. Tây Nguyên có những thuận lợi nào về tự nhiên để trồng cây công nghiệp lâu năm, chăn nuôi gia súc và phát triển thuỷ điện?

2. Hãy vẽ vào vở sơ đồ thể hiện những nét chính về văn hoá của các dân tộc ở vùng Tây Nguyên.

3. Em hãy nêu những hành động thể hiện tinh thần yêu nước, đấu tranh bất khuất, kiên cường của người dân Tây Nguyên.

 

1. Em hãy tìm hiểu và giới thiệu về hoạt động sản xuất cà phê ở Tây Nguyên (điều kiện, nơi trồng nhiều cà phê, các sản phẩm cà phê nổi tiếng trong và ngoài nước,...).

2. Giới thiệu về một nhân vật lịch sử mà em ấn tượng nhất trong phong trào đấu tranh yêu nước và cách mạng của đồng bào Tây Nguyên.

 

 

 

 

 

 

 

 

Tin tức mới


Đánh giá

BÀI 16: DÂN CƯ, HOẠT ĐỘNG SẢN XUẤT VÀ MỘT SỐ NÉT VĂN HÓA Ở VÙNG TÂY NGUYÊN | Lịch Sử và Địa Lí 4 | VÙNG TÂY NGUYÊN - Lớp 4 - Cánh Diều

Tổng số sao của bài viết là: 5 trong 1 đánh giá
Xếp hạng: 5 / 5 sao

Bình Luận

Để Lại Bình Luận Của Bạn

Tin tức mới

Bộ Sách Lớp 4

Giáo Dục Việt Nam

Bộ Sách Giáo Khoa của Nhà Xuất Bản Giáo Dục Việt Nam

Sách Bài Tập

Sách bài tập tất cả các khối lớp

Global Success & Bộ Giáo Dục - Đào Tạo

Bộ sách Global Success & Bộ Giáo Dục - Đào Tạo là sự kết hợp giữa ngôn ngữ Tiếng Anh theo lối giảng dạy truyền thống và cập nhật những phương thức quốc tế

Cánh Diều

Bộ sách giáo khoa của Nhà xuất bản Cánh Diều

Kết Nối Tri Thức Với Cuộc Sống

Sách giáo khoa của nhà xuất bản Kết Nối Tri Thức Với Cuộc Sống

Sách Cánh Diều

Lớp 1

Sách giáo khoa dành cho lớp 1

Lớp 6

Sách giáo khoa dành cho lớp 6

Lớp 5

Sách giáo khoa dành cho lớp 5

Lớp 4

Sách giáo khoa dành cho lớp 4

Lớp 2

Sách giáo khoa dành cho lớp 2

Lớp 3

Sách giáo khoa dành cho lớp 3

Lớp 7

Sách giáo khoa dành cho lớp 7

Lớp 8

Sách giáo khoa dành cho lớp 8

Lớp 9

Sách giáo khoa dành cho lớp 9

Liên Kết Chia Sẻ

** Đây là liên kết chia sẻ bới cộng đồng người dùng, chúng tôi không chịu trách nhiệm gì về nội dung của các thông tin này. Nếu có liên kết nào không phù hợp xin hãy báo cho admin.