Bài 1: Khái quát về không gian nội thất | Mỹ Thuật Kiến Trúc - Lớp 11 - Kết Nối Tri Thức Với Cuộc Sống

(Trang 5)

KHÁM PHÁ

Không gian nội thất là nơi diễn ra các hoạt động của con người, từ những sinh hoạt thường nhật cho đến lao động, làm việc, giải trí,... ở bên trong công trình kiến trúc. Mỗi loại không gian nội thất thuộc các thể loại công trình kiến trúc khác nhau sẽ có những yêu cầu khác nhau về dây chuyền công năng và hình thức.

Các không gian kiến trúc⁽¹⁾

Không gian thờ cúng tại gian giữa ngôi nhà⁽²⁾

Sinh hoạt ở hiên và gian giữa ngôi nhà ba gian vùng đồng bằng Bắc Bộ⁽³⁾

(1) Nguồn: Khuất Tân Hưng

(2), (3) Nguồn: Shutterstock

(Trang 6)

Em hãy vẽ sơ đồ các không gian chức năng của một công trình và cho biết các hoạt động diễn ra trong từng không gian.

Sản phẩm của học sinh

Sơ đồ các không gian chức năng của một ngôi nhà

(1), (2) Nguồn: Vũ Hồng Quang

(Trang 7)

NHẬN BIẾT

Phân loại không gian nội thất

Căn cứ vào chức năng sử dụng và các thể loại công trình kiến trúc, không gian nội thất thường được chia thành:

Sơ đồ phân loại không gian nội thất⁽¹⁾

NỘI THẤT CÔNG TRÌNH NHÀ Ở

VD: nhà ở nông thôn, biệt thự, nhà liền kề, căn hộ chung cư

NỘI THẤT CÔNG TRÌNH CÔNG CỘNG

VD: công trình văn phòng, thương mại, bệnh viện, tôn giáo/ tín ngưỡng...

NỘI THẤT CÔNG TRÌNH CÔNG NGHIỆP

VD: nhà máy, xí nghiệp, xưởng sản xuất

Câu hỏi: Theo em, có các phòng chức năng (không gian chức năng) nào trong một công trình nội thất? Lấy ví dụ minh hoạ cho từng thể loại công trình.

(1) Nguồn: Thanh Trang

(Trang 8)

Các thành phần cơ bản của không gian nội thất

Hình thức của không gian nội thất rất đa dạng, nhưng nhìn chung đều có các thành phần cơ bản sau:

- Thành phần bao che (trần, tường, sàn)

Không gian nội thất được giới hạn bởi các thành phần bao che như mặt sàn, mặt tường, mặt trần. Không gian nội thất có thể đủ các thành phần trên (không gian kín) hoặc thiếu đi một trong hai thành phần gồm trần và tường (không gian mở). Vẻ đẹp nội thất được thể hiện ở các yếu tố cấu thành không gian thông qua các giải pháp tạo hình, màu sắc và chất liệu hoàn thiện.

MẶT TRẦN/ MÁI

MẶT TƯỜNG/ VÁCH

MẶT SÀN

Trần, tường, sàn của các không gian nội thất trong ngôi nhà di sản 87 Mã Mây, Hà Nội⁽¹⁾

(1) Nguồn: Shutterstock

(Trang 9)

- Thành phần trang thiết bị kĩ thuật

Trong không gian nội thất hiện đại xuất hiện nhiều thiết bị kĩ thuật như: thiết bị chiếu sáng, thiết bị nghe nhìn, thiết bị điều hoà, thông gió, thiết bị thông tin liên lạc,... Sự xuất hiện của các thiết bị này không chỉ ảnh hưởng tới thẩm mĩ mà còn quyết định mức độ tiện nghi của không gian. Trang thiết bị kĩ thuật luôn cần có những không gian để chứa đựng và lắp đặt trong các công trình, gọi là không gian dành cho kĩ thuật cần được nhà thiết kế lưu tâm.

Hệ thống trang thiết bị thông minh trong nhà ở⁽¹⁾

Câu lệnh thực hành: Hãy quan sát không gian lớp học hoặc nhà ở của mình và chỉ ra các thành phần nội thất trong đó.

Mối liên hệ giữa nội thất với kiến trúc

Từ thời kì cổ đại, trung đại cho đến thời kì cận đại và hiện đại.... nội thất luôn song hành cùng với sự phát triển của kiến trúc và có các phong cách thiết kế tương ứng với phong cách kiến trúc. Vẻ đẹp của một công trình được tạo thành bởi sự đồng bộ, hài hoà từ trong ra ngoài giữa nội thất với kiến trúc.

Kiến trúc khách sạn⁽²⁾

Khách sạn được xây dựng từ năm 1901 theo phong cách kiến trúc Pháp cổ điển, thích ứng với các điều kiện văn hoá, khí hậu của Việt Nam.

Nội thất của khách sạn⁽³⁾

Nội thất khách sạn gồm sàn lát gỗ, cửa sổ có mái che, quạt trần cổ, đồ gỗ và đèn trang trí bằng sứ phù hợp với phong cách kiến trúc.

(1), (2) Nguồn: Thanh Trang

(3) Nguồn: Hà My

(Trang 11)

Vẻ đẹp của nội thất cũng đến từ chính các bộ phận kiến trúc như hệ thống kết cấu, thành phần bao che, chất cảm của vật liệu xây dựng,...

Cấu trúc đình Chu Quyến, Ba Vì, Hà Nội⁽¹⁾

Câu hỏi: Kiến trúc có ảnh hưởng như  thế nào tới nội thất?

Mối liên hệ giữa nội thất và mĩ thuật

Trước tiên, mĩ thuật cũng chính là nền tảng cho thiết kế nội thất. Trong bài trí nhà ở, ngay cả những căn phòng ở đơn sơ nhất, người sử dụng luôn chú trọng tới tính thẩm mĩ thông qua các yếu tố mĩ thuật. Lịch sử phát triển của loài người cho thấy hội hoạ và điêu khắc là hai lĩnh vực nghệ thuật có sự gắn bó chặt chẽ với không gian kiến trúc và nội thất. Vào thời kì tiền sử, người Việt cổ đã biết trang tríkhông gian trú ngụ bên trong hang động bằng các hình vẽ khắc trên đá.

Bức chạm khắc gỗ ở đình Chu Quyến⁽²⁾

(1) Nguồn: Sheppand Ferguson

(2) Nguồn: Lê Bích

(Trang 12)

Việt Nam, nghệ thuật điêu khắc gỗ đã phát triển mạnh mẽ và được ứng dụng phổ biến trong trang trí nội thất tại các công trình kiến trúc tín ngưỡng, nhà ở, tạo nên vẻ đẹp mang tính truyền thống.

Bức chạm khắc cổ ở đình Chu Quyến⁽¹⁾

Sự góp mặt phổ biến nhất của mĩ thuật trong nội thất chính là từ các bức tranh, sản phẩm điêu khắc trang trí với các chủ đề, chất liệu và hình thức đa dạng, được bài trítrong nhiều công trình và thể loại không gian, từ phòng khách, phòng ăn, phòng ngủ, sảnh,.... Nếu mĩ thuật đóng vai trò nền tảng cho sự phát triển của nội thất thì nội thất lại tạo ra các không gian để trưng bày các sản phẩm mĩ thuật.

Các bức tranh và tượng trang trí trong nội thất phòng tiếp khách hội trường Thống Nhất, Thành phố Hồ Chí Minh⁽²⁾

Câu lệnh thực hành: Bằng các yếu tố tạo hình trong mĩ thuật, hãy thiết kế một sản phẩm đồ đạc có chức năng sử dụng và để trang trí nội thất.

(1) Nguồn: Lê Bích

(2) Nguồn: Shutterstock

(Trang13)

EM CÓ BIẾT

Gợi ý các bước thực hiện thiết kế ghế lấy cảm hứng từ thiên nhiên

Thiết kế ghế lấy ý tưởng từ cánh hoa

Thiết kế ghế lấy ý tưởng từ gân lá

(Trang 14)

Các yếu tố ảnh hưởng tới thiết kế nội thất

- Văn hoá, xã hội

Mỗi quốc gia, dân tộc hay vùng miền đều có những đặc trưng văn hoá khác nhau. Điều này có ảnh hưởng tới nhu cầu của người sử dụng và được thể hiện trong nội thất.

Không gian thờ cúng trong ngôi nhà truyền thống Việt Nam⁽¹⁾

Không gian thờ cúng trong căn hộ chung cư Việt Nam⁽²⁾

Phong tục thờ cúng tổ tiên là nét văn hoá tâm linh đã có từ lâu đời của người Việt Nam. Chính vì vậy, trong nội thất nhà ở từ truyền thống tới hiện đại, không gian thờ cúng luôn được nghiên cứu, tổ chức một cách kĩ lưỡng và là một trong những yếu tố đặc trưng trong nội thất Việt Nam.

- Khí hậu, vị trí địa lí

Vị trí địa lí và khí hậu có ảnh hưởng trực tiếp tới môi trường sống của con người. Giải pháp thiết kế nội thất phải đảm bảo sự tiện nghi, thoải mái và giúp con người có thể thích ứng được với mỗi điều kiện môi trường như nhiệt độ, độ ẩm,... Ngoài ra, ở mỗi nơi, đều có những vật liệu đặc trưng và được sử dụng trong thiết kế, tạo nên những phong cách riêng.

Nội thất Bắc Âu⁽³⁾

Phong cách nội thất Bắc Âu phù hợp với vùng khí hậu khắc nghiệt, mùa đông thường kéo dài và thời gian mặt trời chiếu sáng ngắn.... nên thiết kế nội thất nhà ở nơi đây tường có tông màu sáng, không gian nội thất có khuynh hướng mở để tận dụng triệt đề ánh sáng tự nhiên. Đồ đạc nội thất thường sử dụng vật liệu có tính dẫn nhiệt thấp để giữ hơi ẩm như: gỗ, len, bông, nỉ,...

(1), (2), (3) Nguồn: Shutterstock

(Trang 15)

- Trình độ khoa học kĩ thuật

Sự phát triển của khoa học kĩ thuật có ảnh hưởng đến khả năng giải quyết các vấn đề trong thiết kế, thi công nội thất như: công nghệ vật liệu, chiếu sáng nhân tạo, điều hoà nhiệt độ,... Điều này giúp cho các ý tưởng thiết kế nội thất trở nên phong phú và đa dạng cả về hình thức và chức năng.

Không gian bếp truyền thống⁽²⁾

Không gian bếp hiện đại⁽¹⁾

Lịch sử phát triển thiết kế nội thất nhà ở cho thấy nhiều sự thay đổi lớn nhờ các phát minh khoa học kĩ thuật. Trước đây, không gian sơ chế thực phẩm, nhà bếp, nhà vệ sinh thường tách biệt khỏi không gian ở chính để đảm bảo vệ sinh và an toàn. Khi có các thiết bị hiện đại như máy hút mùi, máy rửa bát, bếp từ,... thì từ bếp của ngôi nhà có thể đặt ngay trong không gian ở chính, thậm chí trở thành điểm nhấn trung tâm.

- Điều kiện kinh tế

Một không gian nội thất được thiết kế đẹp và tiện nghi cần phù hợp với điều kiện đầu tư tài chính để đảm bảo việc thực hiện hiệu quả. Điều này đòi hỏi khả năng giải quyết vấn đề, tư duy sáng tạo và hiểu biết đa dạng của nhà thiết kế nội thất.

Nội thất nhà nghỉ cuối tuần 1-xô-vôn (Isovol), Tây Ban Nha⁽³⁾ Công trình được hoàn thiện với vật liệu gỗ ép tái chế để tiết kiệm chi phí.

Câu hỏi: Em hãy quan sát nột thất của một công trình kiến trúc ở nơi em sinh sống và cho biết hình thức nội thất đó ảnh hưởng bởi các yếu tố nào?

(1), (2) Nguồn: Shutterstock

(3) Nguồn: kienviet.net

(Trang 16)

THẢO LUẬN

Hãy sưu tầm hình ảnh một số không gian nội thất và trao đổi về vai trò, ý nghĩa cũng như các đặc điểm của không gian đó theo gợi ý sau:

- Không gian nội thất nằm trong thể loại công trình kiến trúc nào?

- Chức năng của không gian đó là gì?

- Cách sắp xếp đồ đạc có đáp ứng được các yêu cầu hoạt động ở trong không gian đó không?

- Không gian đó được trang trí như thế nào?

- Hình thức, phong cách của không gian nội thất đó có hài hoà với thể loại công trình kiến trúc không?

VẬN DỤNG

Sử dụng vật liệu sẵn có làm mô hình mô phỏng một không gian nội thất mà em thích.

Phần tham khảo:

Mô hình nội thất phòng ngủ bằng bìa, giấy, vải⁽¹⁾

Mô hình nội thất phòng tắm bằng gỗ⁽²⁾

Mô hình nội thất phòng ngủ bằng giấy bìa⁽³⁾

Mô hình nội thất phòng ngủ và vui chơi bằng vải⁽⁴⁾

(1), (2), (3), (4) Nguồn: Thanh Trang