Bài 9: Sáng tạo nghê thuật | Tiếng Việt 3 - Tập Một | Chương 2: Cộng đồng - Lớp 3 - Cánh Diều

(Trang 107)

CHIA SẺ

1. Nói tên hoạt động nghệ thuật ở mỗi hình ảnh dưới đây:

   biểu diễn xiếc, múa sạp, tạc tượng,

hát, vẽ diễn kịch, đánh đàn

2. Kể tên một số hoạt động nghệ thuật khác mà em biết.

(Trang 108)

BÀI ĐỌC 1

Tiếng đàn

Thuỷ nhận cây đàn vi ô lông, lên dây và kéo thử vài nốt nhạc. Sau đó, em bước vào phòng thi. Ánh đèn hắt lên khuôn mặt trắng trẻo của em. Em nâng đàn đặt lên vai. Khi ắc sê vừa chạm vào những sợi dây đàn thì như có phép lạ, những âm thanh trong trẻo vút bay lên giữa yên lặng của gian phòng. Vầng trán cô bé hơi tái đi nhưng gò má ửng hồng, đôi mắt sẫm màu hơn, làn mi rậm cong dài khẽ rung động.

Tiếng đàn bay ra vườn. Vài cánh ngọc lan êm ái rụng xuống nền đất mát rượi, Dưới đường, lũ trẻ đang rủ nhau thả những chiếc thuyền gấp bằng giấy trên những vũng nước mưa. Ngoài Hồ Tây, dân chài đang tung lưới bắt cá. Hoa mười giờ nở đỏ quanh các lối đi ven hồ. Bóng mấy con chim bồ câu lướt nhanh trên những mái nhà cao thấp.

Theo LƯU QUANG VŨ

(Trang 109)

• Lên dây: chỉnh dây đàn cho đúng chuẩn.
• Ắc sê: cái cần có dây để kéo đàn vi ô lông.
• Dân chài: người làm nghề đánh cá.

ĐỌC HIỂU

1. Tiếng đàn của Thuỷ được miêu tả như thế nào?

2. Những hình ảnh nào thể hiện sự xúc động và say mê của Thuỷ khi chơi đàn?

3. Tìm những hình ảnh thanh bình bên ngoài phòng thi trong lúc Thuỷ chơi đàn.

LUYỆN TẬP

1. Tìm một số hình ảnh so sánh trong bài đọc.

2. Những âm thanh nào được so sánh với nhau trong các câu thơ, câu văn sau?

a)  Tiếng suối trong như tiếng hát xa

     Trăng lồng cổ thụ, bóng lồng hoa.

     HỒ CHÍ MINH

b) Tiếng dế nỉ non như một khúc nhạc đồng quê.

TRỌNG PHÚC

c) Tiếng mua rơi trên mái tôn ầm ầm như tiếng trống gõ.

NAM HƯƠNG

(Trang 110)

3. Chọn từ ngữ phù hợp để hoàn thành các câu thơ, câu văn sau:

dòng suối

tiếng mẹ

trăm vạn tiếng quân reo

a) Đường xa em đi về

    Có chim reo trong lá

    Có nước chảy dưới khe

     Thì thào như ?.

HOÀNG MINH CHÍNH

b) Tiếng ve như ?

     Reo hoài chẳng nghỉ ngơi.

LÊ MINH QUỐC

c) Cách xa nửa ngày đường đã nghe tiếng nước réo, tưởng như ? giữa núi rừng trùng điệp.

THIÊN LƯƠNG

TỰ ĐỌC SÁCH BÁO

1. Tìm đọc thêm ở nhà:

-2 câu chuyện (hoặc 1 bài thơ, 1 câu chuyện) về nghệ thuật.

-1 bài văn miêu tả hoặc cung cấp thông tin về nghệ thuật.

2. Viết vào phiếu đọc sách:

-Tên bài đọc và một số nội dung chính (nhân vật hoặc sự việc, hình ảnh, câu văn, câu thơ em thích).

-Cảm nghĩ của em.

BÀI VIẾT 1

Ôn chữ viết hoa: M, N

1. Viết tên riêng:     Mũi né

2. Viết câu:              Chim khôn kêu tiếng rảnh rang

                         Người khôn nói tiếng dịu dàng dễ nghe.

Ca dao

(Trang 111)

KỂ CHUYỆN

Đàn cá heo và bản nhạc 

                                       Theo tạp chí Xpút-nhích

1. Nghe và kể lại câu chuyện:

Gợi ý

1. Đàn cá heo gặp nguy hiểm như thế nào?
2. Tàu phá băng gặp khó khăn gì khi làm nhiệm vụ cứu đàn cá?
3. Anh thuỷ thủ đã nghĩ ra cách gì để đàn cá bơi theo tàu?
4. Kết quả câu chuyện thế nào?

2. Thảo luận: 

a) Điều gì đã thu hút đàn cá heo bơi theo tàu, thoát khỏi vùng biển băng giá?

b) Khi nghe hoặc hát một bài hát, em cảm thấy thế nào?

c) Âm nhạc và nghệ thuật nói chung giúp ích gì cho em? Chọn ý em thích:

• Đem lại cho em niềm vui.
• Giúp em thể hiện được tình cảm, cảm xúc của mình.
• Giúp em có thêm hiểu biết về thiên nhiên và con người.

(Trang 112)

BÀI ĐỌC 2

Ông lão nhân hậu

Có một cô bé đăng kí tham gia hội đồng ca thành phố nhưng không được nhận. Cô bé rất buồn, ngồi khóc một mình trong công viên. Cô tự hỏi: "Tại sao mình không nhận được? Chẳng lẽ mình hát tồi thế sao?". Rồi cô hát khe khẽ, hết bài bài này đến bài khác. Bỗng ai đó khen: "Cháu hát hay quá!".

Cô bé ngẩn người. Người vừa khen cô là một ông cụ tóc bạc. Ông cụ nói xong thì đứng dậy, chậm rãi bước đi.

Hôm sau, khi đến công viên, cô bé đã thấy ông cụ ngồi ở chiếc ghế hôm trước, mỉm cười chào cô. Cô bé lại hát. Ông cụ chăm chú lắng nghe rồi vỗ tay, nói: "Cảm ơn cháu bé. Cháu hát hay lắm!".

Nhiều năm trôi qua. Cô bé đã trở thành ca sĩ nổi tiếng. Một hôm, cô trở lại công viên tìm cụ già nhưng chỉ thấy chiếc ghế trống không. Bác bảo vệ ở công viên nói với cô: "Ông cụ mới mất. Cụ bị điếc hơn 20 năm nay rồi.".

Cô gái sững người. Thì ra, cụ già vẫn chăm chú lắng nghe và khen cô hát hay lại là một người từ lâu đã không còn nghe được nữa.

Theo HOÀNG PHƯƠNG

ĐỌC HIỂU

1. Vì sao cô bé buồn, ngồi khóc một mình?

2. Ai đã khen cô bé?

3. Vì sao cô bé sững người khi nghe bác bảo vệ nói về ông cu?

4. Theo em, sự động viên của ông cụ có tác dụng gì với cô bé?

(Trang 113)

LUYỆN TẬP

1. Tìm trong bài đọc một câu thể hiện cảm xúc của nhân vật (câu cảm).

2. Đặt một câu cảm để bộc lộ cảm xúc của em về câu chuyện Ông lão nhân hậu hoặc các nhân vật trong câu chuyện.

BÀI VIẾT 2

Em yêu nghệ thuật

Chọn 1 trong 2 đề sau:

1. Em hãy hoàn thành thông báo dưới đây (viết vào vở):

   THÔNG BAO

CHƯƠNG TRÌNH LIÊN HOAN VĂN NGHỆ

Liên đội Trường Tiểu học..................................

Tổ chức buổi liên hoan văn nghệ chào mừng..............................................

với những tiết mục đặc sắc sau đây:

- Tốp ca: "Mái trường mến yêu" (Chi đội lớp 3A)

- Đơn ca: ..................................................(Lê Dũng, lớp..........)

- Biểu diễn pi a nô:....................................(.............)

- Múa:..........................................(Chi đội lớp 5E)

Địa điểm: Hội trường lớn.

Thời gian:..........giờ ............, ngày ............... tháng .............. năm .................

Xin mời tất cả các bạn trong trường cùng tới xem.

Ban tổ chức

2. Viết đoạn văn kể về một buổi biểu diễn nghệ thuật (hoặc chiếu phim) mà em đã được xem.

Gợi ý

• Em được xem gì (múa rối, xiếc, ca nhạc, kịch, phim,......)?
• Em xem ở đâu (ở rạp, ở sân trường, ở trên ti vi,.....)?
• Điều gì trong buổi biểu diễn (hoặc bộ phim) đó khiến em thích hoặc nhớ nhất?

(Trang 114)

BÀI ĐỌC 3

Bàn tay cô giáo

Một tờ giấy trắng

Cô gấp cong cong

Thoắt cái đã xong

Chiếc thuyền xinh quá!

Một tờ giấy đỏ

Mềm mại tay cô

Mặt trời đã phô

Nhiều tia nắng toả

Thêm tờ xanh nữa

Cô cắt rất nhanh

Mặt nước dập dềnh

Quanh thuyền sóng lượn.

Như phép mầu nhiệm

Hiện trước mắt em:

Biển biếc bình minh

Rì rao sóng vỗ...

Biết bao điều lạ

Từ bàn tay cô

          NGUYỄN TRỌNG HOÀN

• Thoắt: rất nhanh và đột ngột.
• Phô: để lộ ra, bày ra.
• Mầu nhiệm: rất tài tình, như có phép lạ.

ĐỌC HIỂU

1. Cô giáo dạy các bạn nhỏ môn gì?

2. Em hãy miêu tả bức tranh mà cô giáo tạo nên từ những tờ giấy màu.

3. Tìm những từ ngữ cho thấy cô giáo rất khéo tay.

4. Hãy nêu cảm nghĩ của em về đôi bàn tay của cô giáo.

(Trang 115)

LUYỆN TẬP

1. Câu "Chiếc thuyền xinh quá!" thuộc kiểu câu nào? Chọn ý đúng: 

1. Câu khiến.
2. Câu cảm.
3. Câu hỏi.

2. Em hãy đặt một câu cảm để thể hiện sự ngạc nhiên, thích thú trước bức tranh của cô giáo trong bài thơ trên.

BÀI VIẾT 3

Chính tả

1. Nghe - viết

Tiếng chim

(Trích)

Sáng nay, bé mở cửa

Thấy trời xanh lạ lùng

Những tia nắng ùa tới

Nhảy múa khắp căn phòng.

Hàng cây trồng trước ngõ

Rụng lá mùa mưa qua

Bỗng nhiên xanh thắm lại

Nghe rì rào nở hoa.

Một con chim màu trắng

Đứng trên cành hót vang:

Bé ơi, bé có biết

Mùa xuân đến rồi không?

THANH QUẾ

(Trang 116)

2. Chọn vần phù hợp với ô trống:

a) Vần oay hay ay?

b) Vần uây hay ây?

(3). Tìm các tiếng:

a) Bắt đầu bằng d, r hoặc gi, có nghĩa như sau:

- Làm chín vàng thức ăn trong dầu, mỡ sôi.

- Làm cho dính vào nhau bằng hồ, keo,...

- Cất kín, giữ kín, không để người khác nhìn thấy, tìm thấy hoặc biết.

b) Chứa dấu hỏi hoặc dấu ngã, có nghĩa như sau:

- Có nghĩa trái ngược với đóng.

- Có nghĩa trái ngược với chìm.

- Đập nhẹ vào vật cứng bằng một vật cứng khác cho phát ra tiếng kêu.

TRAO ĐỔI

Em đọc sách báo

1. Kể hoặc đọc lại một câu chuyện (bài thơ, bài văn) em đã đọc ở nhà về nghệ thuật hoặc về một nghệ sĩ.

(M)                                                                                 Múa

Sân khâu là chiếc giường đôi

Em Long ngồi làm khán giả

Bé Mai bước ra tươi cười

Xoè quạt, bắt đầu ca múa.

"Diễn viên" múa khéo làm sao!

Câu hát nhịp theo tay uốn

Hệt cô văn công hôm nào

Múa mừng quân ta thắng lớn.

(Trang 117)

"Khán giả" ngồi xem toét miệng

Đôi tay vỗ vỗ liên hồi

"Diễn viên" múa càng uyển chuyển

Quạt xè, trán đẫm mồ hôi.

Trăng lên, tan họp, mẹ về

Thấy em nằm tròn bụng ngủ

Cô chị cong tay, ngoẹo cổ

Chừng đang bận múa trong mơ.

Theo TRẦN NGUYÊN ĐÀO

• Sân khấu: sàn dùng để biểu diễn nghệ thuật.
• Văn công: người biểu diễn ca, múa, nhạc, kịch,.... trên sân khấu.
• Liên hồi: liên tục, không nghỉ.
• Uyển chuyển: mềm mại, khéo léo.

2. Trao đổi về nội dung câu chuyện (bài thơ, bài văn).

Gợi ý

• Em thích nhân vật (hoặc chi tiết, hình ảnh) nào trong câu chuyện (bài thơ, bài văn) đã đọc? Vì sao?
• Câu chuyện (bài thơ, bài văn) đó nói lên điều gì?

BÀI ĐỌC 4

Quà tặng chú hề

Mẹ đưa Trang đi xem xiếc. Trang rất thích tiết mục "Quả bóng kì lạ" của chú hề. Quả bóng kì lạ thật! Nó mỏng manh thế mà kéo chú hề chạy theo, xiêu vẹo cả người. Có lúc chú phải nhảy lên ấn quả bóng xuống mà không nổi. Lại có lúc quả bóng kéo chú bay lên khoảng không.

(Trang 118)

Sau khi biểu diễn, chú hề cầm quả bóng đi quanh sân khấu. Chú dừng lại trước một cô gái và tặng cô quả bóng. Cô gái vừa chạm tay vào, quả bóng đã nổ liền. Cô gái xấu hổ quá, chạy thẳng ra ngoài.

Trông chú hề thương quá. Chú như muốn khóc. Chú chạy vội ra khỏi sân khấu, đuổi theo cô gái. Từ đó đến cuối buổi biểu diễn không thấy chú trở lại sân khấu nữa.

Trang thương chú hề lắm. Bỗng một hôm, hai mẹ con nhìn thấy chú hề ở công viên. Chú mặc trang phục khác nhưng Trang vẫn nhận ra ngay. Em nhờ mẹ mua cho một quả bóng. Rồi hai mẹ con đi tìm chú hề. Trang đưa chú quả bóng: "Cháu biếu chú để chú đền cho cô hôm nọ.".

Cầm quả bóng Trang tặng, chú hề cảm động lắm. Đối với chú, quả bóng mỏng manh đó là một phần thưởng lớn trong cuộc đời diễn viên.

Theo XUÂN QUỲNH

• Mỏng manh: rất mỏng, dễ vỡ.
• Xiêu vẹo: không đứng thẳng, đứng vững được.

(Trang 119)

ĐỌC HIỂU

1. Chú hề biểu diễn với "quả bóng kì lạ" như thế nào?

2. Vì sao Trang cảm thấy thương chú hề?

3. Theo em, cô gái được chú hề tặng quả bóng là ai? Chọn ý đúng:

1. Là một khán giả giống như Trang.
2. Là một diễn viên xiếc đóng làm khán giả.
3. Là một người thân hoặc bạn của chú hề.

4. Trang đã làm gì để an ủi chú hề?

LUYỆN TẬP

1. Đặt câu hỏi cho các bộ phân câu in đậm:

a) Vì quả bóng vỡ, cô gái xấu hổ, chạy thẳng ra ngoài.

b) Vì thương chú hề, Trang tặng chú một quả bóng.

c) Trang nhận ra ngay chú hề vì em rất thích tiết mục của chú. 

2. Đặt một câu cảm để:

a) Khen một tiết mục nghệ thuật hoặc một diễn viên.

b) Thể hiện niềm vui khi gặp một diễn viên em thích.

GÓC SÁNG TẠO

Nghệ sĩ nhỏ

1. Chọn 1 trong 2 đề sau:

a) Viết đoạn văn giới thiệu tiết mục hát (múa, đóng vai) mà em (nhóm em) đã hoặc sẽ biểu diễn.

(Trang 120)

b) Viêt đoạn giới thiệu tranh (ảnh) em tự vẽ (tự chụp, sưu tầm) về đề tài yêu thích.

2. Giới thiệu và biểu diễn:

a) Giới thiệu và biểu diễn tiết mục của em (hoặc của nhóm em).

b) Giới thiệu tác phẩm (tranh, ảnh) của em.

TỰ ĐÁNH GIÁ

Sau Bài 9. em đã biết thêm những gì, đã làm thêm được những gì? Hãy tự đánh giá theo bảng dưới đây: