Bài 16: Hợp chất của cacbon | Hoá Học | Chương 3: Cacbon - Silic - Lớp 11 - Giáo Dục Việt Nam

Biết tính chất, điều chế, ưng dụng của các oxit cacbon và muối cacbonat.

A - CACBON MONOOXIT

I - TÍNH CHẤT VẬT LÍ

Cacbon monooxit  

II - TÍNH CHẤT HOÁ HỌC

1. Cacbon monooxit là oxit không tạo muối (oxit trung tính)

CO không tác dụng với nước, axit và dung dịch kiềm ở điều kiện thường.

2. Tính khử

Khi đốt nóng, khí CO cháy trong oxi hoặc trong không khí, cho ngọn lửa màu lam nhạt và toả nhiều nhiệt :

Vì vậy, khí CO được sử dụng làm nhiên liệu.

Ở nhiệt độ cao, khí CO khử được nhiều oxit kim loại.

Thí du  :

Tính chất này được dùng trong luyện kim để khử các oxit kim loại.

III - ĐIỀU CHẾ

1. Trong phòng thí nghiệm

Khí CO được điều chế bằng cách đun nóng axit fomic  

2. Trong công nghiệp

Khí CO thường được sản xuất bằng cách cho hơi nước đi qua than nung đỏ :

Hỗn hợp khí tạo thành được gọi là khí than uoớt, chứa trung bình khoảng   , còn lại là các khí khác như  

Khí CO còn được sản xuất trong các lò gas (hình 3.3) bằng cách thổi không khí qua than nung đỏ. Ở phần dưới của lò, cacbon cháy thành cacbon đioxit. Khi đi qua lớp than nung đỏ,  

Hỗn hợp khí thu được gọi là khí lò gas (khí than khô). Trong khí lò gas, CO thường chiếm khoảng  25% , ngoài ra còn có  và một lượng nhỏ các khí khác.

Khí than ướt, khí lò gas đều được dùng làm nhiên liệu khí.

B - CACBON ĐIOXIT

I - TíNH CHẤT VẬT Lí

Cacbon đioxit    là chất khí không màu, nặng gấp 1,5 lần không khí, tan không nhiều trong nước : Ở điều kiện thường, 1 lít nước hoà tan được 1 lít khí  

II - TÍNH CHẤT HOÁ HỌC

Khí   không cháy và không duy trì sự cháy của nhiều chất, nên người ta thường dùng những bình tạo khí   để dập tắt các đám cháy.

III - ĐIỀU CHẾ

1. Trong phòng thí nghiệm

được điều chế bằng cách cho dung dịch HCl tác dụng với đá vôi :

2. Trong công nghiệp

Khí được thu hồi từ quá trình đốt cháy hoàn toàn than để cung cấp năng lượng cho các quá trình sản xuất khác. Ngoài ra, khí 

C - AXIT CACBONIC VÀ MUỐI CACBONAT

I - AXIT CACBONIC

Axit cacbonic rất kém bền, chỉ tồn tại trong dung dịch loãng, dễ bị phân huỷ thành  và   . Trong dung dịch, axit này phân li hai nấc, chủ yếu thành các ion  và chỉ tạo thành một lượng rất nhỏ  

Axit cacbonic tạo ra hai loại muối : Muối cacbonat chứa ion   ; muối hiđrocacbonat chứa ion

II - MUỐI CACBONAT

1. Tính chất

a) Tính tan

Muối cacbonat của kim loại kiềm, amoni và đa số các muối hiđrocacbonat dễ tan trong nước. Muối cacbonat của kim loại khác không tan trong nước.

b) Tác dụng với axit

Muối cacbonat, cũng như muối hiđrocacbonat, tác dụng dễ dàng với dung dịch axit, cho khí    thoát ra.

Thí dụ :  

c) Tác dụng với dung dịch kiềm

Các muối hiđrocacbonat tác dụng dễ dàng với dung dịch kiềm.

Thí dụ :   

d) Phản ứng nhiệt phân

Muối cacbonat trung hoà của kim loại kiềm bền với nhiệt. Muối cacbonat trung hoà của kim loại khác, cũng như muối hiđrocacbonat, bị nhiệt phân huỷ.

Thí du  :

2. Ứng dụng

Canxi cacbonat  

Natri cacbonat khan  ), còn gọi là sođa khan) được dùng trong công nghiệp thuỷ tinh, đồ gốm, bột giặt, ...

Natri hidrocacbonat  được dùng trong công nghiệp thực phẩm.  còn được dùng làm thuốc giảm đau dạ dày do thừa axit.

BÀI TẬP

1. Làm thế nào để loại hơi nước và khí    có lẫn trong khí CO ? Viết các phương trình hoá học.

2. Có ba chất khí gồm

3. Điều nào sau đây không đúng cho phản ứng của khí CO với khí   ?

A. Phản ứng thu nhiệt.

B. Phản ứng toả nhiệt.

D. Phản ứng kèm theo sự giảm thể tích.

D. Phản ứng không xảy ra ở điều kiện thường.

4. a) Khi đun nóng dung dịch canxi hiđrocacbonat thì có kết tủa xuất hiện. Tổng các hệ số tỉ lượng trong phương trình hoá học của phản ứng là

A. 4

B, 5

C. 6

D. 7

b) Khi cho dư khí   vào dung dịch chứa kết tủa canxi cacbonat, thì kết tủa sẽ tan. Tổng các hệ số tỉ lượng trong phương trình hoá học của phản ứng là

A. 4

D. 5

D. 6

D. 7

5. Cho  224,0 ml  khí    (đktc) hấp thụ hết trong 100,0 ml dung dịch kali hiđroxit 0,200M . Tính khối lượng của những chất có trong dung dịch tạo thành.

6. Nung