Bài 1: Khái quát về thiết kế xuất bản phẩm | Mỹ Thuật Thiết Kế Đồ Hoạ - Lớp 11 - Kết Nối Tri Thức Với Cuộc Sống

(Trang 5)

KHÁM PHÁ

Trong hoạt động xuất bản, xuất bản phẩm là các tác phẩm hoàn thiện các khâu, thủ tục theo quy định như: biên tập, thiết kế, chế bản, in ấn, phát hành....

Xuất bản phẩm là tác phẩm, tài liệu về chính trị, kinh tế, văn hoá, xã hội, giáo dục và đào tạo, khoa học, công nghệ, văn học, nghệ thuật được xuất bản thông qua nhà xuất bản hoặc cơ quan, tổ chức được cấp giấy phép xuất bản bằng các ngôn ngữ khác nhau, bằng hình ảnh, âm thanh và được thể hiện dưới các hình thức tiêu biểu sau đây:

a) Sách in, sách điện tử, báo, tạp chí in/ điện tử:

b) Sách chữ nổi;

c) Tranh, ảnh, bản đồ, áp phích, tờ rơi, tờ gấp;

d) Các loại lịch;

đ) Bản ghi âm, ghi hình có nội dung thay sách hoặc minh hoạ cho sách⁽²⁾

Sách điện tử⁽¹⁾

Thiết kế vỏ đĩa hát của Lê Huy Văn⁽³⁾

Thiết kế bìa sách của Xtê-phan Xác-mai-xto (Stefan Sagmeister)⁽⁴⁾

(1) Nguồn: Shutterstock

(2) Điều 4, Luật Xuất bản 2018.

(3) Nguồn: Lê Huy Văn.

(4) Nguồn: sagmeister.com.

(Trang 6)

Bìa tạp chí⁽¹⁾

Bao điện tử⁽²⁾

Sách chữ nổi cho người khiếm thị⁽³⁾

Ngày nay, những thành tựu của cuộc cách mạng Công nghiệp 4.0 đã làm phong phú thêm các hình thức của xuất bản phẩm như sách điện tử (e-book), báo điện tử,... các trang thông tin điện tử hay các ứng dụng đọc sách trên điện thoại thông minh.

Câu hỏi: Nêu đặc điểm chính của một số hình thức xuất bản phẩm mà em biết.

(1) Nguồn: Quốc Chính

(2) Nguồn: Quách Thị Lan

(3) Nguồn: Shutterstock

(4) Cách mạng Công nghiệp 4.0 tập trung vào công nghệ kĩ thuật số, tự động hoá với sự phát triển của kết nối thông qua internet và hệ sinh thái trong không gian mạng.

(Trang 7)

NHẬN BIẾT

Vai trò của xuất bản phẩm trong đời sống

Xuất bản phẩm có chức năng lưu trữ những thông tin hữu ích mà con người đã có được. Nhiều tác phẩm văn học, lịch sử, văn hoá có giá trị được lưu giữ đến hàng ngàn năm, giúp trao truyền những giá trị, bản sắc qua nhiều thế hệ.

Thông qua việc phổ biến xuất bản phẩm, những tri thức về chính trị, kinh tế, văn hoá, khoa học, kĩ thuật được phổ biến đến mọi người ở mọi vùng lãnh thổ, góp phần quan trọng nâng cao trình độ văn hoá và dân trí, phát triển kinh tế xã hội, giáo dục, y tế của một đất nước, nhằm thực hiện mục tiêu xây dựng một xã hội giàu mạnh, công bằng và văn minh.

Kỉ niệm Ngày Sách và Văn hoá đọc Việt Nam 22 tháng 4 tại Trường THCS Thống Nhất, Hà Nội⁽¹⁾

Trong quá trình giao lưu, hội nhập quốc tế, xuất bản phẩm đã và đang giữ vai trò quan trọng trong xã hội, đáp ứng tốt hơn nhu cầu đọc của nhân dân, góp phần xây dựng nền văn hoá Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc.

Câu hỏi: Xuất bản phẩm có vai trò thế nào trong đời sống xã hội? Thiết kế xuất bản phẩm tác động ban đầu thế nào đối với người tiêu dùng?

Những yếu tố cơ bản trong thiết kế xuất bản phẩm

Để có được những xuất bản phẩm đẹp, tiếp cận nhanh hơn, gần gũi hơn với khách hàng, vai trò của nhà thiết kế vô cùng quan trọng. Nhà thiết kế sáng tạo hình thức thầm mĩ của một xuất bản phẩm như kiều chữ, cỡ chữ, màu sắc và hình ảnh để phản ánh những yếu tố liên quan, giúp cho khi tiếp cận, người tiêu dùng cảm nhận được nội dung của xuất bản phẩm một cách gần gũi, trọn vẹn. Do đó, nhà thiết kế phải tìm hiểu kĩ và nắm được thông tin không thể thiếu của xuất bản phầm và dùng các yếu tố tạo hình, thế mạnh trong thiết kế đồ hoạ để thể hiện đúng ý tưởng muốn truyền tải theo phong cách phù hợp. Trong các loại hình xuất bản phầm, sách là sản phẩm phổ biến và có tác động đến đời sống nhất.

(1) Nguồn: Đinh Thị Sâm

(Trang 8)

- Yếu tố hình ảnh trong thiết kế xuất bản phẩm

Trong thiết kế xuất bản phẩm, hình ảnh minh hoạ có thể là ảnh chụp, hình vẽ tay, nhằm diễn đạt hoặc giải thích có tính trực quan hay ần dụ nội dung. Việc lựa chọn hình ảnh minh hoạ trong thiết kế xuất bản phầm cần phù hợp theo ý tưởng sáng tạo và thiết kế chung trong tổng thể các yếu tố, nguyên lí tạo hình. Hình ảnh lựa chọn cần truyền tải được nội dung. Mỗi giải pháp sử dụng hình ảnh đều đạt được hiệu quả thầm mĩ riêng.

+ Sử dụng ảnh chụp: Hình ảnh có thể được sử dụng từ các nguồn ảnh khác nhau như máy ảnh chuyên nghiệp, internet,... Tuy nhiên, căn cứ vào mỗi thể loại xuất bản phầm thì hình ảnh sử dụng cần được chọn lọc, xử li một cách tinh tế như: ánh sáng, màu sắc, khung hình, bố cục, chất lượng ảnh,... và đặc biệt quan tâm đến vấn đề bản quyền.

Thiết kế bìa sách của Ngô Mạnh Quỳnh⁽¹⁾

+ Sử dụng hình ảnh vẽ tay hoặc được xử lí bằng các phần mềm đồ hoạ. Loại hình này giúp cho thiết kế xuất bản phẩm thể hiện được những sáng tạo có tính đột phá, chủ động trong thiết kế,.... nhằm truyền tải nội dung, thông điệp đến người xem. Hình ảnh được xử lí bằng phần mềm thiết kế đồ hoạ đem lại hiệu quả đặc biệt, tạo ấn tượng cao về thị giác. Một số phần mềm thiết kế đồ hoạ chuyên nghiệp như: Adobe Illustrator, Adobe Photoshop, CorelDRAW,...

Thiết kế áp phích liên hoan phim⁽²⁾

(1) Nguồn: ape.gov.vn

(2) Nguồn: Quốc Chính

(Trang 9)

- Yếu tố chữ trong thiết kế xuất bản phẩm

Căn cứ vào nội dung của xuất bản phẩm, nhà thiết kế chọn kiểu chữ phù hợp, thuận tiện trong việc đọc, theo dõi của người xem. Hình thức bên ngoài của xuất bản phẩm không nên có quá nhiều kiểu chữ bởi như vậy sẽ làm bố cục khi trình bày bị rối và người đọc sẽ khó theo dõi. Tuy nhiên, cũng cần lưu ý đến vấn đề thay đồi kiểu chữ, cỡ chữ đề phân cấp thông tin đến người đọc.

Thiết kế bìa sách⁽¹⁾

Thiết kế áp phích⁽²⁾

Thiết kế số theo dõi⁽²⁾

Thiết kế áp phích⁽⁴⁾

Câu lệnh thực hành: Hãy sử dụng yếu tố chữ để phác thảo tiêu để của một cuốn sách hoặc bộ phim mà em yêu thích.

(1), (3) Nguồn: Nhà xuất bản Giáo dục Việt Nam

(2) Nguồn: Chu Thị Thuỳ Trang

(4) Nguồn: Chương trình Quốc gia về sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả

(Trang 10)

- Yếu tố màu sắc trong thiết kế xuất bản phẩm

+ Màu sắc trong thiết kế xuất bản phẩm thể loại khoa học, nghiên cứu, chuyên khảo không cần đa sắc màu, trong đó có thể sử dụng một gam màu chủ đạo và có sự kết hợp với màu khác để tạo nên sự hài hoà, ổn định.

Thiết kế bìa sách giáo dục⁽¹⁾

+ Màu sắc trong xuất bản phẩm về thể loại kinh doanh, tiếp thị thường được sử dụng các màu tương phản để gây ấn tượng với người xem.

Thiết kế áp phích⁽²⁾

(1) Nguồn: Nhà xuất bản Giáo dục Việt Nam

(2) Nguồn: Chu Phong

(Trang 11)

+ Màu sắc trong xuất bản phẩm thể loại lịch sử, văn hoá thường được sử dụng nhã nhặn, nghiêm túc, trang trọng như vàng, màu ghi, màu nâu, màu vàng đồng.... Điều đó còn căn cứ vào tính chất lịch sử, văn hoá của mỗi dân tộc.

Thiết kế bìa sách trong thể loại lịch sử⁽¹⁾

+ Màu sắc trong xuất bản phẩm gắn với lễ kỉ niệm thường có xu hướng sử dụng gam màu trầm để tạo tâm lí tưởng nhớ, thành kính,...

Thiết kế bìa sách trong thể loại gần với lễ kỉ niệm⁽²⁾

(1), (2) Nguồn: Nhà xuất bản Giáo dục Việt Nam

(Trang 12)

+ Màu sắc trong xuất bản phẩm gắn với sự kiện chào mừng thường có màu bắt mắt, tươi sáng như đỏ, vàng, cam, xanh nước biển,...

Thiết kế lịch treo tường và lịch bàn⁽¹⁾

Câu lệnh thực hành: Hãy sử dụng yếu tố cơ bản trong thiết kế xuất bản phẩm để phác thảo bìa một cuốn sách em yêu thích.

Gợi ý:

1. Trên cơ sở nội dung xuất bản phẩm, lựa chọn nhân vật cần thể hiện có tạo hình phù hợp với cá tính, đặc điểm.

Phác thảo hình minh hoạ nhân vật⁽²⁾

2. Lựa chọn yếu tố tạo hình (chấm, nét, hình,...) để thể hiện theo một dạng bố cục phù hợp.

Sắp xếp bố cục⁽³⁾

3. Lựa chọn màu chính để tạo hoà sắc phù hợp.

Hoàn thiện thiết kế bìa sách⁽⁴⁾

(1) Nguồn: Diệu Ly, Thuỳ Linh

(2), (3), (4) Nguồn: Chu Hồng Lanh

(Trang 13)

THẢO LUẬN

Trao đổi về sản phẩm thiết kế xuất bản phẩm theo các nội dung gợi ý sau:

- Đặc điểm trong thiết kế xuất bản phẩm là gi?

- Hình thức trình bày xuất bản phầm thường bao gồm những yếu tố cơ bản nào?

- Hiệu quả của việc trình bày bố cục, ngôn ngữ tạo hình trong thiết kế xuất bản phầm tác động đến thị giác như thế nào?

Câu lệnh thực hành: Vẽ chi tiết và hoàn thiện phác thảo một xuất bản phẩm.

VẬN DỤNG

Thiết kế một xuất bản phẩm nhân một sự kiện của đất nước, địa phương.

Sản phẩm thiết kế của học sinh

Thiết kế áp phích, Trần Ngọc Huyền

Thiết kế áp phích, Nguyễn Thị Thuỳ Linh

Lịch treo tường, Nguyễn Minh Phương

Thiết kế áp phích chào năm mới, Tô Minh Long