(Trang 117)
Yêu cầu cần đạt:
- Nêu được một số quy định cơ bản của pháp luật về quyền bất khả xâm phạm về chỗ ở của công dân.
- Nhận biết được hậu quả của hành vi vi phạm quyền bất khả xâm phạm về chỗ ở của công dân.
- Hiểu được trách nhiệm của học sinh trong việc thực hiện quyền bất khả xâm phạm về chỗ ở của công dân.
- Phân tích, đánh giá được các hành vi vi phạm quyền bất khả xâm phạm về chỗ ở của công dân trong một số tình huống đơn giản.
- Tự giác thực hiện các quy định của pháp luật về quyền bất khả xâm phạm về chỗ ở của công dân bằng những hành vi cụ thể, phù hợp.
MỞ ĐẦU
Quyền bất khả xâm phạm về chỗ ở là một trong các quyền tự do cơ bản của công dân được Hiến pháp và pháp luật quy định. Việc cá nhân, tổ chức tự tiện vào chỗ ở của người khác, tự tiện khám chỗ ở của công dân là vi phạm pháp luật.
Em hãy chia sẻ những hiểu biết của bản thân về hành vi xâm phạm chỗ ở trái phép.
KHÁM PHÁ
1. Một số quy định cơ bản của pháp luật về quyền bất khả xâm phạm về chỗ ở của công dân
Em hãy đọc các thông tin, trường hợp sau để trả lời câu hỏi:
1 Hiến pháp năm 2013
Điều 22.
1. Công dân có quyền có nơi ở hợp pháp.
2. Mọi người có quyền bất khả xâm phạm về chỗ ở. Không ai được tự ý vào chỗ ở của người khác nếu không được người đó đồng ý.
3. Việc khám xét chỗ ở do luật định.
(Trang 118)
2 Bộ luật Tố tụng Hình sự năm 2015 (sửa đổi, bổ sung năm 2021)
Điều 192. Căn cứ khám xét người, chỗ ở, nơi làm việc, địa điểm, phương tiện, tài liệu, đồ vật, thư tín, điện tín, bưu kiện, bưu phẩm, dữ liệu điện tử (trích)
1. Việc khám xét người, chỗ ở, nơi làm việc, địa điểm, phương tiện chỉ được tiến hành khi có căn cứ để nhận định trong người, chỗ ở, nơi làm việc, địa điểm, phương tiện có công cụ, phương tiện phạm tội, tài liệu, đồ vật, tài sản do phạm tội mà có hoặc đồ vật, dữ liệu điện tử, tài liệu khác có liên quan đến vụ án.
Việc khám xét chỗ ở, nơi làm việc, địa điểm, phương tiện cũng được tiến hành khi cần phát hiện người đang bị truy nã, truy tìm và giải cứu nạn nhân.
Điều 195. Khám xét chỗ ở, nơi làm việc, địa điểm, phương tiện (trích)
1. Khi khám xét chỗ ở thì phải có mặt người đó hoặc người từ đủ 18 tuổi trở lên cùng chỗ ở, có đại diện chính quyền xã, phường, thị trấn và người chứng kiến; trường hợp người đó, người từ đủ 18 tuổi trở lên cùng chỗ ở cố tình vắng mặt, bỏ trốn hoặc vì lí do khác họ không có mặt mà việc khám xét không thể trì hoãn thì việc khám xét vẫn được tiến hành nhưng phải có đại diện chính quyền xã, phường, thị trấn nơi khám xét và hai người chứng kiến.
Không được bắt đầu việc khám xét chỗ ở vào ban đêm, trừ trường hợp khẩn cấp nhưng phải ghi rõ lí do vào biên bản.
3 Trong khi chị V đi làm, A phát hiện có mùi khét bốc ra từ nhà của chị nên lấy điện thoại gọi để thông báo tình hình và xin phép phá khoá vào nhà kiểm tra. Sau khi được chị V đồng ý, A liền cùng hàng xóm đập khoá cửa, chạy lên tầng 2 và kịp thời ngắt nguồn chiếc quạt đang bị chập điện, tránh được những hậu quả đáng tiếc có thể xảy ra.
?
1/ Chủ thể trong trường họp 3 đã thực hiện quyền bất khả xâm phạm về chỗ ở của công dân như thế nào?
2/ Em hãy nêu ví dụ về việc thực hiện tốt quyền bất khả xâm phạm về chỗ ở của công dân trong cuộc sống.
Chỗ ở là nhà ở, phương tiện hoặc nhà khác mà công dân sử dụng đề cư trú. Chỗ ở thuộc quyền sở hữu của công dân hoặc được cơ quan, tổ chức, cá nhân cho thuê, cho mượn, cho ở nhờ theo quy định của pháp luật.
Công dân có quyền bất khả xâm phạm về chỗ ở. Pháp luật Việt Nam nghiêm cấm mọi hành vi tự ý xâm phạm trái phép chỗ ở của công dân. Các cơ quan chức năng chỉ được khám xét chỗ ở của công dân trong trường hợp được pháp luật cho phép và phải có quyết định của cơ quan nhà nước có thẩm quyền. Khi khám xét phải tuân thủ trình tự, thủ tục theo quy định của pháp luật.
(Trang 119)
2. Hậu quả của hành vi vi phạm quyền bất khả xâm phạm về chỗ ở của công dân
Em hãy đọc các thông tin, trường hợp sau để trả lời câu hỏi:
1 Bộ luật Hình sự năm 2015 (sửa đổi, bổ sung năm 2017)
Điều 158. Tội xâm phạm chỗ ở của người khác
1. Người nào thực hiện một trong các hành vi sau đây xâm phạm chỗ ở của người khác, thì bị phạt cải tạo không giam giữ đến 2 năm hoặc phạt tù từ 3 tháng đến 2 năm:
a) Khám xét trái pháp luật chỗ ở của người khác;
b) Đuổi trải pháp luật người khác ra khỏi chỗ ở của họ;
c) Chiếm giữ chỗ ở hoặc cản trở trái pháp luật người đang ở hoặc người đang quản lí hợp pháp vào chỗ ở của họ;
d) Xâm nhập trái pháp luật chỗ ở của người khác.
2. Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 1 năm đến 5 năm:
b) Lợi dụng chức vụ, quyền hạn;
d) Làm người bị xâm phạm chỗ ở tự sát;
đ) Gây ảnh hưởng xấu đến an ninh, trật tự, an toàn xã hội.
3. Người phạm tội còn có thể bị cấm đảm nhiệm chức vụ nhất định từ 1 năm đến 5 năm.
2 Gần đây, ban đêm chị T thường nghe thấy tiếng động lạ bên ngoài cửa nên đã thuê thợ lắp camera để quan sát. Mấy hôm sau, chị phát hiện có một thanh niên lợi dụng đêm tối trẻo cồng lẻn vào sân nhà mình rình mò và tìm cách phá khoá cửa để vào nhà. Chứng kiến hành vi của nam thanh niên, chị T thấy bất an, sợ hãi nên đã gọi điện cho hàng xóm và cơ quan có thẩm quyền đề nghị hỗ trợ.
3 Trên đường đi làm ca đêm về, chị H gặp chị M cùng thôn bế con nhỏ vừa đi vừa khóc ngoài đường. Sau khi hỏi thăm và được biết mẹ con chị M vừa bị chủ nợ khoá cửa không cho vào nhà để ép trả tiền, chị H liền đưa mẹ con chị về nhà mình để đảm bảo an toàn và sắp xếp chỗ cho hai người nghỉ ngơi. Hôm sau, chị H khuyên chị M nên trình báo sự việc với chính quyền địa phương để được hỗ trợ.
?
1/ Em hãy cho biết, trường hợp 2 và 3 đề cập đến những hậu quả gì của hành vi vi phạm quyền bất khả xâm phạm về chỗ ở của công dân.
2/ Ngoài những hậu quả đã được đề cập đến trong trường hợp trên, hành vi vi phạm quyền bất khả xâm phạm về chỗ ở của công dân còn có thể gây ra những hậu quả nào khác? Nêu ví dụ minh hoạ.
(Trang 120)
Hành vi vi phạm quyền bất khả xâm phạm về chỗ ở của công dân gây nên nhiều hậu quả tiêu cực. Đối với xã hội: gây mất ổn định an ninh, trật tự, an toàn xã hội; xâm phạm trật tự quản lí hành chính nhà nước, gây ảnh hưởng xấu đến uy tín của cơ quan nhà nước;... Đối với cá nhân: khiến công dân mất chỗ ở, ảnh hưởng đến hoạt động bình thường của công dân và gia đình; gây thiệt hại về tinh thần, sức khoẻ, tính mạng, kinh tế, danh dự của công dân;...
Người vi phạm quyền bất khả xâm phạm về chỗ ở của công dân, tuỳ theo tỉnh chất, mức độ vi phạm có thể bị xử lí kỉ luật, xử lí hành chính, xử lí hình sự và phải bồi thường thiệt hại (nếu có) theo quy định của pháp luật.
3. Trách nhiệm của học sinh trong việc thực hiện quyền bất khả xâm phạm về chỗ ở của công dân
Em hãy đọc các thông tin, trường hợp sau để trả lời câu hỏi:
1 Thời gian gần đây, Q (16 tuổi) đọc được nhiều thông tin cảnh báo việc một số đối tượng lợi dụng khi các em nhỏ ở nhà một mình để thực hiện những hành vi xấu nên rất lo lắng cho em gái mình. Tranh thủ thời gian cuối tuần, Q chuẩn bị tài liệu, trò chơi đơn giản và đề nghị em gái gọi thêm các bạn nhỏ hàng xóm sang cùng chơi. Thông qua các trò chơi, Q đã khéo léo lồng ghép, hướng dẫn cho các em một số kiến thức pháp luật về quyền bất khả xâm phạm chỗ ở và các kĩ năng cần thiết để có thể tự bảo vệ an toàn cho bản thân khi ở nhà một mình.
2 Cơ quan công an huyện A vừa tổ chức một buổi tuyên truyền phổ biến quy định của pháp luật về quyền bất khả xâm phạm về chỗ ở của công dân và một số quyền tự do khác của công dân tại Trường Trung học phổ thông X. Khi tham gia hoạt động, các bạn học sinh rất hào hứng trước những chia sẻ của các cô chú công an và tích cực đặt ra nhiều câu hỏi, nhiều tình huống để bổ sung kiến thức, nâng cao hiểu biết cho bản thân về những quyền công dân quan trọng này.
?
1/ Ở trường hợp 1 và 2, các bạn đã thực hiện trách nhiệm của học sinh trong việc thực hiện quyền bất khả xâm phạm về chỗ ở của công dân như thế nào?
2/ Theo em, học sinh có trách nhiệm gì trong việc thực hiện quyền bất khả xâm phạm về chỗ ở của công dân? Hãy kể những việc em đã làm để thực hiện tốt quyền này.
Học sinh không được tự ý vào chỗ ở của người khác khi chưa được sự đồng ý, cần tích cực học tập, tìm hiểu các quy định của pháp luật về quyền bất khả xâm phạm chỗ ở của công dân; có ý thức tôn trọng chỗ ở của người khác; tuân thủ các quy định của Hiến pháp và pháp luật về quyền bất khả xâm phạm về chỗ ở của công dân; đấu tranh, phê phán, tố cáo các hành vi vi phạm quyền bất khả xâm phạm về chỗ ở của công dân; tham gia tuyên truyền, vận động, phổ biến các quy định của pháp luật về quyền bất khả xâm phạm về chỗ ở đến mọi người xung quanh;...
(Trang 121)
LUYỆN TẬP
1. Em hãy cho biết các ý kiến sau đúng hay sai. Vì sao?
a. Người dân chỉ được pháp luật bảo đảm quyền bất khả xâm phạm về chỗ ở khi họ đang ở tại nhà riêng của mình.
b. Khi nghi ngờ nhà hàng xóm lấy trộm đồ của mình thì có quyền tự ý vào chỗ ở của họ để khám xét.
c. Chỉ được khám nhà khi có quyết định của cơ quan nhà nước có thẩm quyền. Việc khám nhà phải tuân thủ trình tự, thủ tục pháp luật quy định.
d. Chỉ có các cơ quan nhà nước thực thi pháp luật mới có trách nhiệm thực hiện quyền bất khả xâm phạm về chỗ ở của công dân.
2. Các chủ thể dưới đây đã thực hiện đúng hay vi phạm quyền bất khả xâm phạm chỗ ở của công dân? Vì sao?
a. K cố tình đỗ xe ô tô chắn trước cửa nhà ông Y khiến mọi người trong nhà không thể mở cửa đi ra ngoài.
b. A tự ý mở cổng một nhà ven đường để vào nhặt quả bóng mình làm rơi.
c. Ông T khoá cửa phòng trọ, không cho T vào vì chậm đóng tiền thuê nhà.
d. Bảo vệ chung cư cùng một số cư dân đã phá cửa căn hộ để kịp thời đưa hai em bé đang leo trèo ở lan can ban công xuống trong khi người lớn đi vắng.
3. Em hãy đọc các tình huống sau và trả lời câu hỏi:
a. Anh X bị một nam thanh niên giật điện thoại nên cùng anh Y đuổi bắt. Khi đuổi đến khu vực trước nhà ông B thì không thấy tên cướp đó. Hai anh dừng lại quan sát và nghi ngờ tên cướp đã trèo tường vào nhà ông B lần trốn. Thấy cồng khoá, anh X gọi ông B mở công nhưng không có phản hồi. Lo lắng, nếu chờ lâu tên cướp sẽ bỏ trốn nên hai anh trèo tường vào nhà ông B để kiểm tra.
Theo em, hành vi trèo tường vào nhà ông B để tìm tên cướp của anh X và anh Y có vi phạm quyền bất khả xâm phạm về chỗ ở của công dân không? Vì sao?
b. T và D là đôi bạn thân. Một hôm T sang nhà D chơi và để quên điện thoại, khi về đến nhà mới phát hiện ra. T bèn quay lại nhà D để lấy điện thoại nhưng khi đến nơi thì phát hiện cả nhà D đi vắng. Biết nhà D có thói quen giấu chia khoá dưới chậu cây trước cửa nhà nên T đã lấy chìa khoá mở cửa vào tim điện thoại của mình, sau đó khoá cửa ra về.
Theo em, hành vi của T có vi phạm quyền bất khả xâm phạm về chỗ ở của công dân không? Vì sao?
4. Em hãy xử lí các tình huống sau:
a. C và bà nội đang chuẩn bị ăn cơm tối thì có hai người đàn ông mặc trang phục. công an đến bấm chuông và yêu cầu mở cửa để khám xét vì nghi ngờ trong nhà đang tàng trữ chất cấm. Bà nội C nghe vậy liền giải thích trong nhà không cất
(Trang 122)
giấu chất cấm và gọi C mang chìa khoá ra mở cửa. C thấy băn khoăn nên tìm cách trì hoãn và gọi điện cho anh trai để xin ý kiến.
Nếu là anh trai của C, trong trường hợp này, em sẽ tư vấn cách xử lí như thế nào để C thực hiện đúng quy định của pháp luật về quyền bất khả xâm phạm về chỗ ở của công dân?
b. K và bạn vô tình làm rơi quyền truyện xuống ban công nhà tầng dưới nên vội vàng chạy xuống để xin lại. Xuống đến nơi, K thấy cửa nhà hàng xóm chỉ khép hờ nhưng gọi mà không thấy ai trả lời. Người bạn thấy vậy liền bảo K cứ mở cửa vào lấy quyền truyện, mình chỉ nhặt đồ của mình làm rơi nên sẽ không sao.
Nếu là K, trong trường hợp này, em sẽ làm gì để thực hiện đúng quy định của pháp luật về quyền bất khả xâm phạm về chỗ ở của công dân?
VẬN DỤNG
Em hãy viết một bài luận tuyên truyền về quyền bất khả xâm phạm về chỗ ở của công dân và chia sẻ lại với các bạn trong lớp.
Bình Luận
Để Lại Bình Luận Của Bạn