Bài 8: Người ta là hoa đất | Tiếng Việt 4 - Tập Một

CHIA SẺ (trang 100)

hinh-anh-bai-8-nguoi-ta-la-hoa-dat-9643-0

1. Em hiểu câu “Người ta là hoa đất.” như thế nào?

Gợi ý

a) Con người là những bông hoa của Trái Đất.

b) Con người là vốn quý của đất trời.

c) Ý kiến khác (nêu ý kiến đó).

2. Vì sao con người được ca ngợi như vậy?

Gợi ý

a) Vì con người rất đẹp.

b) Vì con người rất có tài.

c) Vì con người biết làm đẹp Trái Đất.

d) Ý kiến khác (nêu ý kiến đó).

hinh-anh-bai-8-nguoi-ta-la-hoa-dat-9643-1

BÀI ĐỌC 1 (trang 101, 102)

Ông Yết Kiêu

Thời nhà Trần có một người tên là Yết Kiêu, sức khoẻ phi thường. Đặc biệt, ông bơi lội rất tài. Mỗi lần ông lặn xuống biển, người ta cứ tưởng như ông đi trên đất liền. Nhiều khi ông sống ở dưới nước sáu, bảy ngày mới lên.

hinh-anh-bai-8-nguoi-ta-la-hoa-dat-9643-2

Hồi ấy, giặc Nguyên sang cướp nước ta. Chúng cho một trăm chiếc tàu lớn tiến vào của biển Vạn Ninh. Nhà vua sai sứ giả đi tìm người đánh giặc. Yết Kiêu bèn tìm đến, tâu vua rằng:

– Thần tuy tải hèn sức yếu nhưng cũng quyết cho lũ giặc vào bụng cả.

Vua hỏi:

– Nhà ngươi cần bao nhiêu người, bao nhiêu thuyền bè?

– Tâu Bệ hạ, thần chỉ cần một cái dũi sắt, một chiếc búa – ông đáp.

Một mình ông lặn xuống biển, tìm đáy tàu giặc, đục thủng tàu. Tàu giặc đắm hết chiếc này đến chiếc khác. Quân giặc vô cùng sợ hãi.

Mãi về sau, giặc đem một cái ống nhòm thuỷ tinh có phép nhìn thấu qua nước, thấy ông đi lại thoăn thoắt như đi trên bộ. Chúng bèn đem cái vỏ bằng sắt, nhân lúc ông đang mải đục một chiếc tàu, buông xuống chụp lấy ông. Bắt được Yết Kiêu, giặc tra khảo ông:

- Nước Nam có bao nhiêu kẻ lặn được như ngươi?

Ông bảo chúng:

– Không kể những người đi lại dưới nước suốt mười ngày không lên, còn như hạng ta thì một trăm chiếc tàu của chúng bay cũng không chở hết.

Giặc dụ dỗ ông đưa chúng đi bắt những người khác. Ông giả vờ nghe theo, rồi thừa lúc chúng vô ý, nhảy xuống nước trốn đi. Bấy giờ quân giặc đã bị thiệt hại khá nặng, lại nghe nói nước Nam nhiều người có tài lặn nên đành phải quay tàu trở về, không dám quấy nhiễu nữa.

Theo VŨ NGUYÊN HÀNH

CHÚ THÍCH VÀ GIẢI NGHĨA

Vạn Ninh: xã thuộc thành phố Móng Cái, tỉnh Quảng Ninh hiện nay.

CÂU HỎI VÀ BÀI TẬP

1. Tìm những chi tiết trong đoạn 1 cho thấy Yết Kiêu có tài bơi lặn phi thường.

2. Theo em, vì sao tác giả tưởng tượng Yết Kiêu có tài năng phi thường như vậy?

3. Yết Kiêu dùng cách nào để đánh giặc?

4. Khi bị giặc tra khảo, Yết Kiêu đã thể hiện dũng khí và sự khôn ngoan như thế nào?

5. Hãy nêu cảm nghĩ của em về ông Yết Kiêu.

TỰ ĐỌC SÁCH BÁO (trang 102)

1. Tìm đọc thêm ở nhà:

– 2 câu chuyện (hoặc 1 câu chuyện, 1 bài thơ) về tài năng, phẩm chất tốt đẹp của con người.

− 1 bài văn (hoặc bài báo) miêu tả hoặc cung cấp thông tin về các nội dung trên.

2. Viết vào phiếu đọc sách:

– Tên bài đọc và một số nội dung chính của bài đọc (sự việc, nhân vật, hình ảnh, câu văn em thích).

– Cảm nghĩ của em về một trong những nội dung trên.

BÀI VIẾT 1 (trang 102, 103)

Viết đoạn văn về một câu chuyện em thích

(Cấu tạo của đoạn văn)

I. Nhận xét

1. Đọc đoạn văn sau và trả lời câu hỏi:

“Ông Yết Kiêu” là một câu chuyện mà em thích vì cách kể chuyện rất hấp dẫn. Yết Kiêu có tài bơi lặn rất phi thường, “nhiều khi ông sống dưới nước sáu, bảy ngày mới lên”. Đó là một chi tiết mà người kể tưởng tượng để thể hiện sự khâm phục, yêu quý ông. Nhưng chi tiết phi thường ấy cũng phản ánh một sự thật là Yết Kiêu đã đánh chìm rất nhiều tàu giặc trong những trận thuỷ chiến. Có lần giặc bắt được ông, tra khảo ông, nhưng ông không chịu khuất phục. Ông còn làm cho giặc khiếp sợ và dùng mưu thoát khỏi tay chúng. Câu chuyện “Ông Yết Kiêu" ca ngợi tài năng và dũng khí của một người Việt Nam yêu nước đã để lại cho em những ấn tượng rất sâu sắc.

LÊ HOÀNG

a) Câu mở đoạn có tác dụng gì?

b) Các câu tiếp theo làm rõ lí do người viết thích câu chuyện như thế nào?

II. Bài học

1. Viết đoạn văn về một câu chuyện em thích là nêu cảm nghĩ về câu chuyện để giải thích vì sao em thích câu chuyện đó.

2. Câu mở đoạn thường giới thiệu câu chuyện và nêu cảm nghĩ chung về câu chuyện đó. Các câu tiếp theo làm rõ cảm nghĩ đã nêu ở câu mở đoạn.

III. Luyện tập

1. Tìm một câu chuyện em thích trong sách giáo khoa “Tiếng Việt 4, tập một" về người có tài.

2. Giải thích với bạn vì sao em thích câu chuyện đó.

KỂ CHUYỆN (trang 103, 104)

Tài năng con người

1. Hãy nói cảm nghĩ của em về một nhân vật có tài trong những câu chuyện em đã học hoặc đã nghe.

Gợi ý về nội dung trình bày, trao đổi

Nhớ lại những câu chuyện em đã đọc, đã nghe:

– Những câu chuyện đã học trong sách giáo khoa “Tiếng Việt 4, tập một”: “Văn hay chữ tốt”, “Đồng cỏ nở hoa”, “Cô bé ham đọc sách", "Theo đuổi ước mơ”, “Ông Yết Kiêu".

– Những câu chuyện khác em đã đọc, đã nghe.

hinh-anh-bai-8-nguoi-ta-la-hoa-dat-9643-3 1. Nói về gì?

Tài năng con người.

2. Tìm ý

- Nhân vật có tài là ai?

- Tài năng của họ có gì đặc biệt?

- Tài năng đó giúp ích gì cho cuộc sống của mọi người?

3. Sắp xếp ý

- Giới thiệu nhân vật có tài.

- Nêu một số hoạt động thể hiện tài năng đó.

- Nêu nhận xét của em về tài năng của nhân vật đó.

4. Nói

- Nói theo ý đã sắp xếp.

- Nói đúng liền mạch.

5. Hoàn chỉnh

- Trao đổi với bạn để sửa lỗi.

- Bổ sung ý hay.

2. Theo em, tài năng của con người nhờ đâu mà có? Chúng ta nên làm gì để trở thành những người tài năng?

Cách trình bày, trao đổi: Thực hiện như đã hướng dẫn ở các bài học trước.

BÀI ĐỌC 2 (trang 104, 105)

Nhà bác học của đồng ruộng

Lương Định Của là một nhà nông học xuất sắc và là cha đẻ của nhiều giống cây trồng mới. Rất nhiều sản phẩm nông nghiệp được nông dân gắn liền với tên của ông một cách thân thiết: dưa ông Của, cà chua ông Của, lúa ông Của,... Còn bạn bè trìu mến gọi ông là “nhà bác học của đồng ruộng".

hinh-anh-bai-8-nguoi-ta-la-hoa-dat-9643-4

Lương Định Của

(1920 - 1975)

Là viện trưởng một viện nghiên cứu nhưng Lương Định Của vẫn làm việc trong một căn phòng rất đơn sơ. Ngoài giờ lên lớp, ông thường xắn quần, lội trên những cánh đồng thí nghiệm. Ông là người đầu tiên ứng dụng một cách sáng tạo các kĩ thuật canh tác của nước ngoài vào việc trồng lúa ở Việt Nam như: cấy chăng dây thẳng hàng, cấy ngửa tay để cây lúa không bị ngập quá sâu xuống bùn,...

hinh-anh-bai-8-nguoi-ta-la-hoa-dat-9643-5

Có lần, một người bạn nước ngoài gửi cho viện nghiên cứu của ông mười hạt thóc giống quý. Giữa lúc ấy, trời rét đậm. Ông Của bảo: “Không thể để những hạt giống quý này nảy mầm rồi chết vì rét.".

Ông chia mười hạt thóc giống làm hai phần. Năm hạt, ông gieo trong phòng thí nghiệm. Năm hạt còn lại, ông ngâm nước ấm, gói vào khăn, tối tối ủ trong người, trùm chăn ngủ để hơi ấm của cơ thể làm cho thóc nảy mầm. Sau đợt rét kéo dài, chỉ có năm hạt thóc ông Của ủ trong người là giữ được mầm xanh.

Ông Lương Định Của không còn nữa nhưng những giống cây ông để lại và tên tuổi ông vẫn còn khắc sâu trong tâm trí của người dân Việt Nam. Ông đã được Nhà nước trao tặng danh hiệu Anh hùng Lao động, Huân chương Lao động hạng Nhất và Giải thưởng Hồ Chí Minh.

Theo MINH CHUYÊN