Bài 19. Vi khuẩn có ích trong chế biến thực phẩm | Khoa Học 5 | Chủ đề 4. Vi khuẩn - Lớp 5 - Kết Nối Tri Thức Với Cuộc Sống

Yêu cầu cần đạt

Trình bày được một đến hai ví dụ về việc sử dụng vi khuẩn có ích trong chế biến thực phẩm.

Hoạt động mở đầu

1. Sử dụng vi khuẩn có ích trong chế biến rau, củ, quả

Vi khuẩn lactic có sẵn trong tự nhiên thường được sử dụng trong chế biến rau, củ  quả. Khi muối chua rau, củ, quả, vi khuẩn sử dụng đường có sẵn trong rau, củ, quả làm thức ăn. Chúng hoạt động tốt ở nhiệt độ 30 °C đến 50 °C, tạo ra sản phẩm có mùi thơm, vị chua nhẹ làm tăng giá trị dinh dưỡng và kéo dài thời gian sử dụng thực phẩm.

Hoạt động khám phá

1. Quan sát hình 2, đọc thông tin và nêu các bước muối quả sung.

Bước 1: Hòa tan muối (45 g), đường (15 g) vào trong nước.

Bước 2: Cho 1 kg quả sung được rửa sạch vào dung dịch đã chuẩn bị sẵn trong lọ.

Bước 3: Đậy nắp từ 3 đến 4 ngày.

Hình 2

2. Trả lời câu hỏi:

- Vì sao cần sử dụng nước ấm để muối quả sung?

- Sau khi muối 3 đến 4 ngày, quả sung có những thay đổi gì về màu sắc, mùi, vị?

- Vi khuẩn lắc-tic có vai trò gì trong chế biến rau, củ, quả?

Hoạt động luyện tập, vận dụng

1. Vì sao nên cho đường khi muối chua quả sung?

2. Mùa đông, nhiệt độ môi trường thấp, em nên làm gì để muối chua rau, củ, quả thành công?

3. Ngoài quả sung, kể tên những loại rau, củ, quả có thể sử dụng để muối chua.

2. Sử dụng vi khuẩn có ích trong làm sữa chua

Sữa chua được chế biến từ sữa bằng cách sử dụng vi khuẩn lactic.

Cho sữa chua (đã có sẵn vi khuẩn lactic) vào sữa tươi hoặc sữa đã pha loãng khuấy đều ủ ở nhiệt độ khoảng 40 °C đến 50 °C trong thời gian từ 8 đến 12 giờ. Sau khi ủ, sữa chuyển sang trạng thái đặc, có mùi thơm và vị chua nhẹ.

Sữa chua được tạo thành sau khi ủ nên bảo quản trong ngăn mát tủ lạnh. Sữa chua có nhiều dinh dưỡng và vi khuẩn có ích giúp tăng cường sức khỏe, hỗ trợ tiêu hóa hoạt động tốt hơn.

Hoạt động khám phá

1. Đọc thông tin ở trên, quan sát hình 3 và trả lời câu hỏi:

- Sữa chua và sữa trước khi ủ có những khác biệt gì về mùi, vị, độ đặc?

- Vì sao cần cho sữa chua vào sữa tươi (hoặc sữa đặc đã pha loãng)?

- Vì sao trong quá trình làm sữa chua cần ủ ấm sữa ở nhiệt độ khoảng 40 °C đến 50 °C?

a) Sữa trước khi ủ thành sữa chua

b) Sữa chua sản phẩm sau khi ủ

Hình 3

2. Đọc thông tin ở hình 4 và cho biết:

- Giá trị dinh dưỡng của sữa chua và sữa tươi có gì khác nhau?

- Vì sao sữa chua có lợi cho tiêu hoá?

Hình 4

Hoạt động luyện tập, vận dụng

1. Theo em, việc bảo quản sữa chua sau khi ủ trong ngăn mát tủ lạnh có tác dụng gì?

2. Một bạn đã thực hiện làm sữa chua ở nhà như sau: Đun sôi sữa, cho sữa chua vào khi sữa đang sôi, ủ ở nhiệt độ khoảng 40 °C đến 50 °C trong 8 giờ. Sau khi ủ, sữa đã không tạo thành sữa chua. Em hãy giải thích vì sao bạn làm sữa chua không thành công.

Em có biết

Vi khuẩn lactic có vai trò cân bằng hệ vi khuẩn đường ruột, hạn chế rối loạn tiêu hóa, ức chế vi khuẩn gây bệnh. Ngoài ra, vi khuẩn lactic được sử dụng trong chế biến và bảo quản thực phẩm còn giúp lượng vitamin C trong rau, củ, quả ít bị hao hụt hơn so với các cách bảo quản khác. Tuy nhiên, ăn nhiều rau, củ, quả muối chua có thể gây hại cho sức khỏe như tăng huyết áp, đau dạ dày bởi độ mặn, vị chua của sản phẩm.

Em đã học

Con người sử dụng vi khuẩn có ích trong chế biến thực phẩm như muối chua quả sung, làm sữa chua,...

Em có thể

1. Giải thích được cách làm sữa chua, muối chua rau, củ, quả.

2. Thực hiện làm sữa chua muối chua rau, củ, quả ở gia đình.