Những biến đổi trong kinh tế, xã hội vào cuối thời trung đại dẫn tới những cuộc cách mạng tư sản đầu tiên: Cách mạng Hà Lan, Cách mạng Anh, Chiến tranh giành độc lập ở Bắc Mĩ.
Cách mạng công nghiệp, khởi đầu ở Anh và tan nhanh ra các nước tư bản khác. Đồng thời, cách mạng tư sản tiếp tục thành công ở nhiều nước với những hình thức khác nhau, đánh dấu sự thắng lợi của chủ nghĩa tư bản trên phạm vi thế giới.
Phong trào đấu tranh của công nhân vào nửa đầu thế kỉ XIX có những bước tiến mới. Trên cơ sở phong trào công nhân, chủ nghĩa Mác ra đời với “Tuyên ngôn của Đảng cộng sản” có ý nghĩa rất quan trọng.
Cuối thế kỉ XIX - đầu thế kỉ XX, chủ nghĩa tư bản chuyển sang giai đoạn chủ nghĩa tư bản độc quyền hay chủ nghĩa đế quốc, tiêu biểu là Anh, Pháp, Đức, Mĩ. Tình hình kinh tế, chính sách đối nội, đối ngoại của các nước này có nhiều thay đổi quan trọng.
Vào cuối thế kỉ XIX - đầu thế kỉ XX, phong trào công nhân quốc tế phát triển, Quốc tế thứ hai ra đời.
Cách mạng Nga 1905 - 1907 bùng nổ, làm suy yếu chế độ Nga hoàng.
Trong các thế kỉ XVIII - XIX, những thành tựu về kĩ thuật, khoa học có tác dụng lớn đối với đời sống xã hội loài người. Văn học, nghệ thuật đã giữ vai trò quan trọng trong cuộc đấu tranh vì quyền sống và hạnh phúc của nhân dân.
Quá trình Trung Quốc trở thành nước nửa thuộc địa cũng là quá trình mà các phong trào chống đế quốc và phong kiến của nhân dân Trung Quốc nổ ra rầm rộ vào cuối thế kỉ XIX - đầu thế kỉ XX, nổi bật là Cách mạng Tân Hợi năm 1911.
Cùng với quá trình xâm lược của các nước thực dân phương Tây ở Đông Nam Á, phong trào đấu tranh giải phóng dân tộc cũng diễn ra sôi nổi tại khu vực này.
Đứng trước nguy cơ bị xâm lược, Nhật Bản đã tiến hành cuộc Duy tân Minh Trị, đưa nước này phát triển theo con đường tư bản rồi chuyển sang chủ nghĩa đế quốc.
Sự phát triển không đều giữa các nước đế quốc cuối thế kỉ XIX - đầu thế kỉ XX đã dẫn đến Chiến tranh thế giới thứ nhất, Cuộc chiến tranh này kéo dài 4 năm, gây nên những tổn thất vô cùng to lớn.
Năm 1917, ở nước Nga đã diễn ra hai cuộc cách mạng vào tháng Hai và tháng Mười. Cách mạng tháng Mười và cuộc đấu tranh bảo vệ cách mạng đã giành được thắng lợi, mở ra một - thời kì mới cho lịch ở nước Nga và thế giới.
Bằng “Chính sách kinh tế mới” (1921 -1925), nhân dân xô viết đã hoàn thành công cuộc khôi phục kinh tế và bước vào thời kì đầu xây dựng chủ nghĩa xã hội (1925 - 1941).
Trong những năm 1913 - 1939, ở các nước tư bản châu Âu nổi lên một số sự kiện: cao trào cách mạng 1913 - 1923, cuộc khủng hoảng kinh tế thế giới 1929 - 1933 và sự xuất hiện của chủ nghĩa phát xít ở một số nước.
Kinh tế Mĩ trong thập niên 20 của thế kỉ XX phát triển mạnh nhưng không tránh khỏi cuộc khủng hoảng kinh tế 1929 - 1933. Tổng thống Ru-dơ-ven áp dụng Chính sách mới để giải quyết những khó khăn của nước Mĩ.
Sau Chiến tranh thế giới thứ nhất (1914 -1913), kinh tế Nhật phát triển nhưng không ổn định. Để tìm lối thoát khỏi cuộc khủng hoảng, Nhật tăng cường chính sách quân sự hóa đất nước, đẩy mạnh việc tiến hành chiến tranh xâm lược và bành trướng ra bên ngoài.
Phong trào độc lập dân tộc ở châu Á (1913 -1939) có nhiều nét chung, đồng thời nổi lên những đặc điểm của mỗi nước, mỗi khu vực như Ấn - Độ, Trung Quốc, Đông Nam Á.
Chiến tranh thế giới thứ hai là cuộc chiến tranh gây nên những tổn thất lớn nhất về người và của trong lịch sử nhân loại. Chiến tranh kết thúc với sự thất bại hoàn toàn của chủ nghĩa phát xít và dẫn đến những biến đổi căn bản của tình hình thế giới.
Trong nửa đầu thế kỉ XX, khoa học - kĩ thuật và văn hoá thế giới đã có những bước phát triển vượt bậc, đặc biệt là những thành tựu của nền văn hóa xô viết.
Năm 1858, thực dân Pháp xâm lược Việt Nam. Quân dân ta đã anh dũng chiến đấu, làm thất bại âm mưu đánh nhanh thắng nhanh của địch. Tuy vậy, triều đình Huế vẫn kí Hiệp ước Nhâm Tuất (5 - 6 - 1862), nhượng cho Pháp nhiều quyền lợi.
Sau năm 1867, hai lần quân Pháp đánh Bắc Kì Nhân dân kiên quyết kháng chiến còn triều đình Huế thì do dự, tiếp tục cắt đất cầu hoà. Hiệp ước Pa-tơ-nốt (6 - 6 - 1884) được kí kết, chấm dứt sự tồn tại độc lập của triều đình phong kiến nhà Nguyễn.
Sau Hiệp ước 1884 là cuộc phản công của phái chủ chiến tại kinh thành Huế tháng 7 - 1885, triều đình hoàn toàn đầu hàng. Nhân dân tiếp tục đấu tranh dưới ngọn cờ Cần vương.
Cùng với các cuộc khởi nghĩa trong phong trào Cần vương, phong trào đấu tranh của nông dân Yên Thế và cuộc kháng chiến chống Pháp của đồng bào miền núi cũng diễn ra vào cuối thế kỉ XIX.
Phong trào yêu nước chống Pháp của nhân dân ta trước và trong Chiến tranh thế giới thứ nhất đều thất bại. Nguyễn Tất Thành đi tìm con đường cứu nước mới cho dân tộc.