Bài 18: Thực hành xác định cấu trúc bảng và các trường khóa | Tin Học | Chủ đề 6: Thực hành tạo và khai thác cơ sở dữ liệu - Lớp 11 - Kết Nối Tri Thức Với Cuộc Sống

SAU BÀI HỌC NÀY EM SẼ:

• Có được hình dung về công việc xác định các bảng dữ liệu, cấu trúc của chúng và các trường khoá trước khi bước vào tạo lập CSDL.

Nhiệm vụ. Xác định các bảng dữ liệu, cấu trúc của chúng và các trường khoá cho CSDL của một website âm nhạc

Hướng dẫn:

Nhiệm vụ. Xác định các bảng dữ liệu, cấu trúc của chúng và các trường khoá cho CSDL của một website âm nhạc

Hướng dẫn:

1. XEM XÉT BÀI TOÁN

Cùng xem xét lại bài toán quản lí các bản thu âm nhạc. Ta sẽ quy ước nói đến nhạc sĩ sáng tác bản nhạc là nói đến tên một nhạc sĩ hay tên một nhóm nhạc sĩ sáng tác bản nhạc đó. Tương tự như vậy, ta cũng quy ước khi nói đến tên ca sĩ là nói đến một ca sĩ hay một nhóm ca sĩ biểu diễn tác phầm. Dưới đây là một ví dụ về một bản ghi chép lại thông tin các bản thu âm. 

Bảng 18.1. Ví dụ về một bản ghi chép các bản thu âm nhạc

87

2. TẠO LẬP BẢNG

Tổng kết tất cả các thông tin cần quản lí, viết ra thành dãy: Số hiệu bản thu âm (STT), tên bản nhạc, tên nhạc sĩ sáng tác, tên ca sĩ thể hiện. Từ đó em có thể hình dung về một bảng dữ liệu tên là banthuam, với các trường idBanthuam (đề lưu số hiệu bản thu âm), tenBannhac (để lưu tên bản nhạc), tenNhacsi (để lưu tên nhạc sĩ), tenCasi (để lưu tên ca sĩ) và viết mô tả ngắn gọn ở dạng:

banthuam (idBanthuam, tenBannhac, tenNhacsi, tenCasi)

Trong bảng này, trường idBanthuam xác định duy nhất một bản thu âm nên sẽ được lấy làm khoá chính của bảng. Nhóm cả ba trường tenBannhac, tenNhacsi, tenCasi cũng xác định duy nhất một bản thu âm, nên nhóm các trường này cũng có thể dùng làm khoá chính của bảng, nhưng rõ ràng dùng idBanthuam là ngắn gọn và thuận lợi hơn. Có thể viết lại mô tả bảng trên với tên trường khoá chính có gạch chân như sau:

banthuam(idBanthuam, tenBannhac, tenNhacsi, tenCasi)

3. TỔ CHỨC LẠI BẢNG DỮ LIỆU

Phân tích và sắp xếp lại để hạn chế lượng dữ liệu lặp lại.

Một ca sĩ có thể là người thể hiện nhiều bản nhạc khác nhau nên trường tenCasi có giá trị lặp lại, tên ca sĩ lại dài, làm lớn dung lượng lưu trữ và khó khăn khi cần sửa chữa. Ví dụ, trong Bảng 18.1 ca sĩ Trần Khánh thể hiện hai bản nhạc (ở dòng số 3 và 9), khi cần sửa chữa tên của ca sĩ, sẽ phải tìm sửa ở tất cả những dòng có tên ca sĩ này.

Để khắc phục hạn chế này, cách làm tốt hơn là lập bảng casi (idCasi, tenCasi) với trường khoá là idCasi và thay tenCasi trong bảng banthuam bởi idCasi. Như vậy, idCasi trong bảng banthuam sẽ là khoá ngoài tham chiếu đến khoá chính idCasi trong bảng casi.

banthuam(idBanthuam, tenBannhac, tenNhacsi, idCasi)

casi (idCasi, tenCasi)

Bảng 18.2. Bảng casi với hai trường khoá idCasi và trường tenCasi

Bảng 18.3. Bảng banthuam sau khi thay tenCasi bởi idCasi

88

Tương tự, một bản nhạc có thể có nhiều bản thu âm khác nhau do những ca sĩ khác nhau thể hiện. Ví dụ, trong Bảng 18.1, bản nhạc Trường ca sông Lô xuất hiện ở dòng số 2 và số 9. Do đó, cách tốt hơn là tạo bảng bannhac (idBannhac, tenBannhac, tenNhacsi) với trường khoá là idBannhac và thay cặp (tenBannhac, tenNhacsi) trong bảng banthuam bởi idBannhac.

banthuam(idBanthuam, idBannhac, idCasi)

case(idCasi, nameCasi)

bannhac (idBannhac, nameBannhac, nameNhacsi)

Bảng 18.4. Bảng bannhac với trường khoá idBannhac

Bảng 18.5. Bảng banthuam sau khi sử dụng trường idBannhac

Tên nhạc sĩ trong bảng bannhac bị lặp lại do một nhạc sĩ có thể sáng tác nhiều bản nhạc; Ví dụ, trong Bảng 18.1, nhạc sĩ Văn Cao xuất hiện trong hai dòng số 2 và số 6; vì vậy lại lập bảng nhacsi (idNhacsi, tenNhacsi) và thay thế trường tenNhacsi trong bảng bannhac bởi id Nhacsi.

89

Bảng 18.6. Bảng nhacsi với trường idNhacsi

Bảng 18.7. Bảng bannhac sau khi dùng trường idNhacsi

Các bảng dữ liệu thu được bây giờ sẽ là:

casi (idCasi, tenCasi)

nhacsi (idNhacsi, tenNhacsi)

bannhac (idBannhac, tenBannhac, idNhacsi)

banthuam(idBanthuam, idBannhac, idCasi)

Hình 18.1. Các bảng dữ liệu sau khi được tổ chức lại

90

4. CÁC LOẠI KHOÁ

• Mỗi bảng đã có một khoá chính (tên trường được gạch chân).

• Khoá ngoài của các bảng:

bannhac: idNhacsi tham chiếu đến idNhacsi trong bảng nhacsi,

banthuam: idBannhac tham chiếu đến idBannhac trong bảng bannhac,

idCasi tham chiếu đến idCasi trong bảng casi.

Có thể tóm tắt lại về cấu trúc các bảng và quan hệ của các bảng theo tham chiếu từ khoá ngoài đến khoá chính ở dạng sơ đồ như Hình 18.2.

Hình 18.2. Cấu trúc các bảng của CSDL website âm nhạc và quan hệ tham chiếu khoá ngoài khoá chính

• Khoá cấm trùng lặp giá trị (Unique): Cặp (tenBannhac, idNhacsi) trong bảng bannhac không được trùng lặp giá trị. Cặp (idBannhac, idCasi) cũng không được trùng lặp giá trị. Để ghi nhớ điều này người ta cũng nói rằng các trường này phải đặt khoá cấm trùng lặp.

5. VỀ CÁC KIỂU DỮ LIỆU CỦA CÁC TRƯỜNG

• Để đơn giản, các trường khoá chính thường có kiểu INT và tự động tăng giá trị (AUTO_INCREMENT):
• Bannhac có thể chọn là xâu kí tự có độ dài Các trường ten Nhacsi, ten Casi, tenBannhac có tối đa 255 kí tự (VARCHAR (255). 

LUYỆN TẬP

1. Có thể có những nhạc sĩ, ca sĩ trùng tên nên người ta muốn quản lí thêm thông tin ngày sinh của các nhạc sĩ, ca sĩ. Để làm được việc đó, CSDL cần thay đổi như thế nào?

2. Nếu muốn quản lí thêm thông tin nơi sinh của nhạc sĩ, ca sĩ (tên tỉnh/thành phố), CSDL cần thay đổi như thế nào?

VẬN DỤNG

Thực hiện các bước phân tích để thiết lập mô hình dữ liệu cho một bài toán quản líthực tế, ví dụ quản lí danh sách tên quận/huyện của các tỉnh thành phố.