Bài 4: Bến Sông Tuổi Thơ | Tiếng Việt 5 - Tập 1 | Tuần 2 - Lớp 5 - Kết Nối Tri Thức Với Cuộc Sống

ĐỌC

Bạn yêu thích, tự hào về điều gì ở quê hương hoặc nơi mình sinh sống?

BẾN SÔNG TUỔI THƠ

Từ khi sinh ra và lớn lên, tôi đã thấy trước nhà có một dòng sông êm đềm lững lờ con nước, có hàng bần xanh soi bóng nghiêng nghiêng...

Mỗi chiều, bọn trẻ chúng tôi tụ năm tụ bảy ở bến sông, vui đùa đủ các trò của tuổi con nít. Chúng tôi thường lấy chén muối ớt hoặc chén mắm đồng rồi rủ nhau hái những trái bán để ăn. Hôm nào lỡ tay cho nhiều ớt quá thì cả bọn vừa ăn vừa hít hà vì cay.

Những ngày nước ròng nước lớn, con sông mang phù sa bồi đắp cho cây bần ngày một lần ra sông. Chiều chiều, gió từ phía sông thổi về man mác, những bông hoa bần tim tím nở xoè, từng cánh hoa thi nhau rơi xuống rồi cuốn trôi theo dòng nước. Thỉnh thoảng lại nghe những trái bần chín rớt tỏm xuống sông, âm thanh rất đỗi quen thuộc và gần gũi với bọn trẻ sống ở xứ cù lao này.

Trái bần chua cũng là một đặc sản của quê tôi. Vì trái bần mà đem nấu canh chua cá bống sao hay cá bông lau thì khó có món nào ngon hơn được. Cá bông lau là thứ cá ngon quý hiếm, chỉ có theo mùa, còn cá bống sao thì ngược lại, có quanh năm. Khi rảnh rỗi, chúng tôi chỉ cần xuống bãi sông lội một lát là kiếm được cá, lượm vài ba trái bán là nấu được nồi canh chua. Ai đến cù lao quê tôi mà chưa từng thưởng thức món canh này thì cũng xem như chưa đến.

Mỗi lần đi đâu xa nhà, tôi lại nhớ bến sông quê có hàng bản nở hoa tím chờ gió thối qua. Khi đó, tôi tưởng đâu như có hương thơm của những trái bần chín và mùi vị của canh cá bống sao nấu với trái bần chua. Những cây bắn con bên sông vẫn cứ tiếp tục mọc lên để duy trì màu xanh bờ bãi cù lao quê hương tôi.

(Theo Lê Văn Trường)

Từ ngữ

- Bần: cây to, mọc ở vùng nước lợ, có rễ phụ nhọn và xốp đâm ngược lên khỏi mặt bùn.

- Cù lao (đảo): vùng đất nổi lên giữa sông hoặc ở biển.

1. Từ khi sinh ra, những hình ảnh nào của quê hương đã trở nên thân thuộc với bạn nhỏ?

2. Bạn nhỏ đã có những kỉ niệm gì cùng bạn bè trên bến sông tuổi thơ?

3. Trong cảm nhận của bạn nhỏ, vẻ đẹp của quê hương hiện lên như thế nào?

4. Bạn nhỏ nhắc đến đặc sản gì của quê hương? Chỉ tiết nào cho thấy bạn rất tự hào về đặc sản đó của quê mình?

5. Qua bài đọc, em yêu thích hình ảnh nào của vùng đất cù lao? Vì sao?

1. Từ tôi và chúng tôi ở hai đoạn đầu của bài đọc được dùng để chỉ ai? Từ nào chỉ một người, từ nào chỉ nhiều người?

2. a. Tìm từ có nghĩa giống với từ in đậm trong các câu sau:

Thỉnh thoảng lại nghe những trái bần chín rớt tỏm xuống sông, âm thanh rất đỗi quen thuộc và gần gũi với bọn trẻ sống ở xứ cù lao này.

Môi chiều, bọn trẻ chúng tôi tụ năm tụ bày ở bến sông, vui đùa đù các trò của tuổi con nít.

Trái bần chua cũng là một đặc sản của quê tôi

b. Qua những từ in đậm ở trên, em có nhận xét gì về cách dùng từ ngữ của nhà văn trong bài Bến sông tuổi thơ? Chọn đáp án đúng.

   A. Nhà văn sử dụng từ ngữ gần gũi với trẻ em.
   B. Nhà văn dùng từ ngữ phổ biến với nhiều người.
   C. Nhà văn sử dụng từ ngữ đậm màu sắc Nam Bộ.
   D. Nhà văn dùng những từ ngữ trừu tượng, mơ hồ.

VIẾT

VIẾT BÀI VĂN KỂ CHUYỆN SÁNG TẠO

Chọn 1 trong 2 đề dưới đây:

Đề 1: Viết bài văn kể sáng tạo câu chuyện Thanh âm của gió hoặc Cánh đồng hoa.

Đề 2: Viết bài văn kế sáng tạo một câu chuyện có nhân vật chính là con vật hoặc đồ vật.

1. Dựa vào dàn ý đã lập trong hoạt động Viết ở Bài 3, viết bài văn theo yêu cầu của đề bài.

Lưu ý:

Khi thêm lời kể, tả, thêm lời thoại hoặc thay đổi cách kết thúc của câu chuyện, cần lựa chọn chi tiết sáng tạo hấp dẫn, thú vị và phủ hợp với nội dung câu chuyện.

Khi đóng vai kể chuyện, cán chọn cách xưng hô phù hợp và kế, tả sự việc theo đúng cảm xúc của nhân vật mà em đóng vai.

Một số đoạn văn tham khảo:

- Sáng tạo thêm chi tiết (lời kế, lời tả, hội thoại,...) cho câu chuyện.

Cánh đồng hoa

Ngồi tựa vào gốc cây, các bạn nhỏ ngước nhìn bầu trời. Trên bầu trời xanh biếc, muôn vàn đám mây như đang đùa giỡn, trông thật vui nhộn. Một cụm máy bồng tách ra, nhìn giống bông cúc trắng khổng lồ. Rồi một cụm mây nữa, trông giống đoá quỳnh tinh khôi. Những “bông hoa mây" cứ bồng bềnh, bồng bềnh, khiến Mư Hoa phải bật dậy reo lên: "Các cậu có thấy bầu trời như một vườn hoa không?".

- Thay đổi cách kết thúc của câu chuyện.

Thanh âm của gió

Bố bảo mới nghe chúng tôi kế thôi mà bố đã thích trò chơi ấy rồi. Bố hẹn chúng tôi ngày mai dậy sớm chạy ra bờ suối nghe xem gió nói điều gì. Thế là chúng tôi tưởng tượng ra bao nhiêu tiếng gió mà bố có thể nghe được. Tiếng gió cứ lao xao, lao xao đưa chúng tôi vào giấc ngủ lúc nào không hay.

- Đóng vai nhân vật để kể lại câu chuyện.

Ông lão đánh cá và con cá vàng

Đang bơi lội tung tăng trong làn nước xanh mát, bỗng nhiên tôi bị cuốn phăng đi. Tôi hốt hoảng nhận ra mình đã mắc vào một tấm lưới và bị nhấc bổng lên khỏi mặt nước. Trước mắt tôi là một ông lão có nét mặt khắc khổ. Ông nhìn tôi với vẻ thất vọng, có lẽ vì trong lưới chỉ có mỗi mình tôi.

2. Đọc soát và chỉnh sửa.

- Giới thiệu được câu chuyện một cách hấp dẫn, thu hút sự chú ý của người đọc.

- Kể chuyên với chi tiết sáng tạo độc đáo nhưng không làm thay đổi nội dung chính, ý nghĩa của câu chuyện gốc.

- 🌸

NÓI VÀ NGHE

NHỮNG CÂU CHUYỆN THỦ VỊ

Yêu cầu: Thảo luận về những chi tiết thú vị trong câu chuyện em yêu thích.

1. Chuẩn bị.

- Nhớ lại câu chuyện mà em yêu thích.

G:

Tên câu chuyện         Tên tác giả (nếu có)         Nội dung chính

- Liệt kê các chi tiết thú vị trong câu chuyện.

G:

Bối cảnh câu chuyện: tình huống độc đáo, không gian thơ mộng....

Nhân vật trong câu chuyện: ngoại hình khác thường, có phép biến hoá, tài năng đặc biệt,...

Sự việc trong câu chuyện: sự việc bất ngờ, kì lạ, cuốn hút, hài hước,...

- Ghi chép những ý kiến dự định phát biểu.

2. Thảo luận.

- Người điều hành nêu nội dung thảo luận.

- Từng thành viên nêu ý kiến đã chuẩn bị.

Đọc câu chuyện Thằn lằn xanh và tắc kè, mình thích tình huống gặp mặt rất độc đáo giữa thần lần và tắc kè.

Nhân vật ông Đùng, bà Đùng trong Sự tích ông Đùng, bà Đùng cao lớn khác thường, đứng cao hơn năm lần đỉnh núi cao nhất.

Câu chuyện ở Vương quốc Tương Lai có chi tiết rất thú vị: Các em bé sáng chế ra vật dụng mang lại hạnh phúc cho con người.

3. Đánh giá.

Chia sẻ với người thân về những điều thú vị trong một câu chuyện em đã đọc, đã nghe.