ÔN TẬP VÀ ĐÁNH GIÁ GIỮA HỌC KÌ | Tiếng Việt 5 - Tập 1 | Tuần 9 - Lớp 5 - Kết Nối Tri Thức Với Cuộc Sống

trang 80

PHẦN 1- ÔN TẬP

TIẾT 1- 2

1. Chọn 1 trong 2 nhiệm vụ dưới đây:
a. Đọc 1câu chuyện đã học và thực hiện yêu cầu.

THẾ GIỚI TUỔI THƠ

b. Đọc 1 bài dưới đây và trả lời câu hỏi.

THIÊN NHIÊN KÌ THÚ

Trang 81

2. Chơi trò chơi: Tìm từ đồng nghĩa.

Cách chơi:
- Mỗi đội chơi nhận 1bộ thẻ từ và 3chiếc hộp. Trên mỗi hộp đã gắn 1 từ.
- Từng bạn rút thẻ, xem từ trên thẻ đồng nghĩa với từ ở hộp nào thì thả thẻ vào hộp đó.
- Đội nào xếp đúng và nhanh nhất là đội chiến thắng. 

chăm chỉ                                chăm sóc                   che chở

chăm chút       siêng năng           cần mẫn            chịu khó         bảo vệ         bênh 

chăm lo           chuyên cần         trông nom          bênh vực        săn sóc        cần cù

3. Đặt 2- 3câu có từ đồng nghĩa em tìm được ởbài tập 2.

4. Tìm từ ngữ chỉ màu sắc trong đoạn văn dưới đây. Nêu nhận xét về cách sử dụng từ ngữ chỉ màu sắc của nhà văn.

Mùa đông, giữa ngày mùa, làng quê toàn màu vàng - những màu vàng rất khác nhau.
[...] Màu lúa chín dưới đồng vàng xuộm lại. Nắng nhạt ngả màu vàng hoe. Trong vườn, lắc ưl những chùm quả xoan vàng lịm không trông thấy cuống, như những chuỗi tràng hạt bồ đề treo ơl lửng. Từng chiếc lá mít vàng ối. Tàu đu đủ, chiếc ál sắn héo lại mở năm cánh vàng tươi. Buồng chuối đốm quả chín vàng. Những tàu lá chuối vàng ối xoã xuống như những đuôi áo, vạt áo. Nắng vườn chuối đương có gió lẫn với lá vàng như những vạt áo nắng, đuôi áo nắng, vẫy vẫy. Bụi mía vàng xọng, đốt ngầu phấn trắng. Dưới sân, rơm và thóc vàng giòn. Quanh đó, con gà, con chó cũng vàng mượt. Mái nhà phủ một màu rơm vàng mới. Lác đác cây lụi có mẫy chiếc lá đỏ. Qua khe giậu, ló ra mấy quả ớt đỏ chói.

(Theo Tô Hoài)

5. Viết đoạn văn 3( 5- câu) tả cảnh thiên nhiên, trong đó có tí nhất 2 từ ngữ chỉ màu xanh.

Trang 82

 TIẾT 3 - 4

1. Đọc thuộc lòng đoạn thơ (khoảng 10 chữ) trong một bài thơ đã học dưới đây và trả lời câu hỏi.

Tuổi Ngựa
Bài thơ muốn nói gì và nói về ai qua hình ảnh chú ngựa con?

Trước cổng trời
Em yêu thích những hình ảnh nào trong bài thơ? Vì sao?

Tiếng hạt nảy mầm
Tác giả muốn nói điều gì qua bài thơ và nhan đề của bài thơ?

Mầm non
Sự kì thú của thiên nhiên được thể hiện ởnhững chi tiết nào?

2. Từ ngọn và từ gốc trong mỗi câu dưới đây mang nghĩa gốc hay nghĩa chuyển?

a. ngọn
Bầy chim ríu rít làm tổ trên ngọn cây.
Ngọn lửa bập bùng xua đi cái lạnh đầu đông.
Những ngọn núi ẩn hiện trong mây trời.

b.gốc
Ông tôi mới trồng thêm 5gốc cam ởgóc vườn.
Các bạn nhỏ ngồi chơi dưới gốc cây đa đầu làng.
Nhiều người gốc Việt đã về Việt Nam làm việc.

3. Đặt câu để phân biệt nghĩa gốc và nghĩa chuyển của mỗi ừt dưới đây:
lá; nụ

4. Đọc đoạn văn dưới đây và trả lời câu hỏi.
Đêm Trung thu, (1)bà tôi trải một chiếc chiếu ngoài hiên. Bố tôi bê ra một đĩa to, nào bưởi, hồng, kẹo,.... lại còn cả bánh đa nữa.
- Cháu ra đây với (2)bà nào!

Trang 83

Tôi chạy ra, bốc mấy cái kẹo nhét vào túi. (3) Bà hỏi:

- Sao chưa ăn đã để dành vậy cháu?
- Cháu cất đi, đến mai đưa cho em Tâm. Ban nãy, cháu làm nó ngã.
(4) Bà ôm tôi vào lòng, thơm lên tóc tôi, không nói.

(Theo Kao Sơn)

a. Từ bà ở vị trí nào được dùng để xưng hô?
b. Trong đoạn văn, còn danh từ nào cũng được dùng để xưng hô?

5. Tìm đại từ thay thế phù hợp thay cho mỗi bông hoa.
Ngày xưa, trên cao nguyên có một đồng cỏ ở rất xa chỗ sinh sống của loài người. Nơi có một dòng suối trong như pha lê và những tảng đá vân nằm giữa những đám hoa bươm bướm, hoa thạch thảo màu hồng, màu tím. Muốn tới phải vượt qua những cánh rừng, những dãy núi, những dòng sông... Muông thú gọi

(Theo Vũ Hùng)

TIẾT 5

1. Đọc câu chuyện dưới đây và trả lời câu hỏi.

Tôi sống độc lập từ thuở bé
(Trích)

Tôi sống độc lập từ thuở bé. Ấy là tục lệ lâu đời trong họ dế nhà tôi.

Vả lại, mẹ thường bảo chúng tôi rằng: "Phải như thế, để các con biết kiếm ăn một mình cho quen đi, không nên ỷ lại". Bởi thế, lứa sinh nào cũng vậy, đẻ xong là mẹ tôi nghĩ ngay đến việc thu xếp cho con cái ra ở riêng.

Lứa sinh ây, chúng tôi có cả thảy ba anh em. Ba anh em chúng tôi chỉ ở với mẹ hai hôm. Tới hôm thứ ba, mẹ đi trước, ba đứa tôi tấp tểnh, khấp khởi, nửa lo nửa vui theo sau. Mẹ dẫn chúng tôi đi và mẹ đem đặt

Trang 84

mỗi đứa vào một cái hang đất ở bờ ruộng phía bên kia, chỗ trông ra đầm nước mà không biết mẹ đã chịu khó đào bới, be đắp tinh tươm thành hang, thành nhà cho chúng tôi từ bao giờ.

Tôi là em út, bé nhất, nên được mẹ tôi, sau khi dắt vào hang, lại bỏ theo một ít ngọn cỏ non trước cửa, để tôi nếu còn bỡ ngỡ, thì đã có thức ăn sẵn trong vài ngày.

Rồi mẹ tôi trở về.

Tôi cũng không buồn. Trái lại, còn lấy làm khoan khoái vì được ở một mình nơi thoáng đãng, mát mẻ. Tôi vừa thầm cảm ơn mẹ, vừa sục sạo thăm tất cả cái hang mẹ đưa đến ở. Khi đã xem xét cẩn thận rồi, tôi ra đứng ngoài cửa, ngửng mặt lên nhìn trời. Qua những ngọn cỏ ấu nhọn và sắc, tôi thấy màu trời trong xanh. Tôi dọn giọng, vỗ đôi cánh nhỏ mới ngắn đến nách, rồi cao hứng gáy lên mấy tiếng rõ to.

(Theo Tô Hoài, Dế Mèn phiêu lưu ký)

a. Ba anh em dế được mẹ giảng giải thế nào về tục lệ lâu đời của họ nhà dế?
b. Chú dế út có cảm nghĩ thế nào trước việc mẹ cho ra ở riêng?
- Lúc theo mẹ đi trên đường
- Lúc được mẹ dắt vào chỗ ở riêng
c. Vì sao chú dế út thầm cảm ơnmẹ?
d. Em có nhận xét gì về tính cách của chú dế út qua đoạn kết của câu chuyện?
2. Kể thêm một đoạn cho câu chuyện Tôi sống độc lập từ thuở bé theo tưởng tượng của em.
G: Có thể kể diễn biến tâm trạng của chú dế út trong đêm đầu tiên xa mẹ, xa các anh.

PHẦN 2 - ĐÁNH GIÁ GIỮA HỌC KÌ I

TIẾT 6 - 7

A. ĐỌC

I. Đọc thành tiếng và trả lời câu hỏi.

VƯỜN MẶT TRỜI , QUẢ MẶT TRĂNG
(Trích)

Sớm mai trong veo nắng rọi
Nhìn cây tôi chợt bàng hoàng
Bao nhiêu mặt trời chói lọi
Chín mềm trong ál rất thơm.

Ngẩng lên vườn chôm chôm đỏ
Trái xoè những tia mặt trời
Cành cao trĩu lời mời mọc
Đung đưa chùm quả tươi ngời.

Chợt nhớ bao mùa táo ngọt
Quả vàng mát đất ngoại ô
Dịu như mặt trăng mềm mại
Ríu rít tiếng cười trẻ thơ.

Một mình đi trong vườn táo
Một mình dưới tán chôm chôm
Mặt trời, mặt trăng huyền ảo
Mặt đất dâng đầy hương thơm.

Mỗi bước một lời cảm tạ
Với trời, với đất, với cây
Với người ngày đêm vất vả
Cho mình quả chín cầm tay.
(Phan Thị Thanh Nhàn)

1. Vườn cây trái được tác giả so sánh với những hình ảnh nào? Nêu tác dụng của những hình ảnh so sánh đó.
2. Những từ ngữ nào cho thấy đối với con người, vườn cây trái rất thân thiện, đáng yêu?
3. Tác giả đã có cảm nghĩ thế nào khi đi trong vườn cây? Vì sao?

Trang 86

II. Đọc hiểu.

CÁNH ĐỒNG VÀNG
(Trích)

Tôi thả trâu ngoài bờ đê. Một mình lên ngọn đê ngôi ngắm cánh đông. Cánh đồng vàng rực trong nắng chiều hanh hao. Cả đồng lúa đang chín tới. Hình như chúng chen lẫn nhau mà chín.
- Đừng có chen! Đừng có chen! - Những bông lúa kêu lên. Và những bông lúa khác thúc giục:
- Chín nhanh lên! Chín nhanh lên!
Tôi lắng nghe tiếng cánh đồng xôn xao. Mới đây thôi, đồng lúa phơi một màu vàng chanh, còn bây giờ nó đã rực lên một màu vàng cam rối. Mặt trời từ từ trôi về phía những dãy núi mờ xa.
Mặt trời càng xuống thấp, cánh đồng lúa càng dâng lên. Màu vàng dâng lên, trải ra mỗi lúc một rộng, giống như toàn bộ cánh đông àl một hồ nước mênh mông màu vàng chói. Cánh đồng bập bềnh, bập bềnh.
Mặt trời vẫn lặn chậm rãi xuống chân trời. Tôi có cảm giác mặt trời sẽ rơi xuống cánh đồng vàng. Tôi thấy mình bập bềnh trên con thuyền giữa biển màu vàng.
- Nhanh lên! Chín nhanh lên! - Đừng có chen! Đừng có chen!
- Ai ngồi trên đê cao? Chín nhanh lên!
Tôi nghe lúa thì thầm. Tôi cũng thì thầm đáp lời chúng:
- Tôi ngồi trên đê cao. Tôi cũng đang chín với các bạn đây.
Và tôi thấy mình đang chín thật sự. Màu áo xanh của tôi đã nhuốm vàng từ bao giờ, màu vàng lấp lánh ánh hoàng hôn. Hòa nhập vào hạnh phúc lớn lao của người khác, bản thân ta sẽ hạnh phúc. Hòa nhập với cánh đồng, tôi có niềm vui của lúa chín vàng.

(Theo Nguyễn Trọng Tạo)

1. Bạn nhỏ ngắm cánh đồng vào thời gian nào trong ngày? Chọn đáp án đúng.

A. Buổi sáng      B. Buổi trưa          C. Buổi chiều             D. Buổi tối

2. Cánh đồng lúa hiện ra như thế nào qua cảm nhận của bạn nhỏ khi ngồi trên đề?
- Về màu sắc
- Về âm thanh
- Về sự chuyển động, phát triển

3. Tìm trong bài những từ ngữ tả màu sắc của cánh đồng lúa.

4. Trong bài, cây lúa được nhân hóa bằng những cách nào?

5. Nêu tác dụng của biện pháp nhân hoa trong việc miêu tả đồng lúa đang chín.

6. Theo em, vì sao bạn nhỏ cảm thấy mình bập bềnh trên con thuyền giữa biển màu vàng?

7. Qua cách quan sát, cảm nhận về cánh đồng lúa đang chín, em thấy bạn nhỏ là người thế nào?

8. Em hiểu thế nào về câu "Hoa nhập vào hạnh phúc lớn lao của người khác, bản thân ta sẽ hạnh phúc."?

9. Tìm nghĩa của từ chín trong mỗi câu dưới đây:

10. Đặt câu với từ chín theo 1 trong 3 nghĩa nêu ở bài tập 9.

B. VIẾT
Chọn 1 trong 2 đề dưới đây:

Đề 1: Viết bài văn kể sáng tạo một câu chuyện đã học ở chủ điểm Thế giói tuổi thơ.

Đề 2: Viết bài văn tả một cảnh đẹp ở một nơi em đã từng đến hoặc nhìn thấy qua tranh ảnh, ti vi,.