Bài 5. Giữ chữ tín | Giáo Dục Công Dân 7 - Lớp 7 - Cánh Diều

YÊU CẦU CẦN ĐẠT

√ Hiểu được chữ tín là gì, biểu hiện của giữ chữ tín và vì sao phải giữ chữ tín.

√ Phân biệt được hành vi giữ chữ tín và không giữ chữ tín.

√ Luôn giữ lời hứa với người thân, thầy cô, bạn bè và người có trách nhiệm.

√ Phê phán những người không biết giữ chữ tín.

KHÁM PHÁ

1. Thế nào là chữ tín?

Em hãy đọc câu chuyện dưới đây và trả lời câu hỏi

LỜI HỨA 

Một cậu bé người Nhật đến nghỉ cuối tuần cùng với ông nội. Họ hẹn gặp nhau tại trạm xe lửa. Khi đứng xếp hàng chờ mua vé, ông nội cậu bé phát hiện ra mình đã để quên ví tiền trên chuyến xe lửa lúc nãy. Không còn một đồng nào, mà ngoài trời thì lạnh như cắt nên ông đánh hỏi mượn cô bán vé 50 yên. Ông hứa sẽ trả lại cô ngay tối hôm đó. Vì sự kính trọng người lớn tuổi nên cô bán vé đã tin tưởng ông và trả tiền vé cho họ.

Một giờ sau, họ về đến làng. Vừa đói, vừa mệt nhưng người ông vẫn lấy ra một ít tiền và nói với người cháu: “Đi nào!”. Người cháu trả lời: “Nhưng ông ơi, cháu đói lắm rồi, vả lại chúng ta sẽ còn quay lại trạm xe lửa sau ba ngày nữa. Lúc đó ông trả lại tiền cho cô ấy cũng được mà!”.

Khoác chiếc áo choàng vào và đưa cho đứa cháu chiếc chăn len, người ông đã 80 tuổi từ tổn choàng tay qua vai cháu và dạy cậu bé bài học có giá trị muôn thuở: “Này cháu, chúng ta phải đến đó ngay đêm nay trước khi quầy vé đóng cửa và trước khi cô ấy về nhà. Đây không phải là chuyện tiền bạc. Đây là vấn đề danh dự. Ta đã hứa với cô ấy và chúng ta phải luôn giữ lời hứa của mình! 

(Nguồn Sách Chicken soup for the Soul (song ngữ Anh - Việt), Tập 14 - Quà tặng từ trái tim,

NXB Tổng Hợp Thành phố Hồ Chí Minh, 2020)

a) Em hãy cho biết vì sao cô bán vé trong câu chuyện đã cho ông của cậu bé vay tiền? 

b) Vì sao người ông trong câu chuyện không để hôm sau mới quay lại trả tiền? 

c) Từ câu chuyện trên, em hiểu chữ tín là gì?

Chữ tín là niềm tin của con người đối với nhau.

Giữ chữ tín là giữ niềm tin của người khác đối với mình.

2. Biểu hiện của giữ chữ tín và không giữ chữ tín

Em hãy quan sát hình ảnh và trả lời câu hỏi

a) Em hãy cho biết, hành vi nào trong những hình ảnh trên là biểu hiện giữ chữ tín hoặc không giữ chữ tín? Vì sao? 

b) Theo em, hành vi giữ chữ tín khác với hành vi không giữ chữ tín ở những điểm nào?

Biểu hiện của giữ chữ tín: thực hiện lời hứa; nói đi đôi với làm; đúng hẹn; hoàn thành nhiệm vụ được giao, giữ được niềm tin với người khác.

3. Ý nghĩa của việc giữ chữ tín

Em hãy đọc câu chuyện và trả lời câu hỏi

ĐỘI MƯA TRẢ SÁCH

Nam là một cậu học trò ham đọc sách, nhưng gia cảnh khó khăn nên Nam không có điều kiện mua sách. Một lần Nam giúp mẹ mang rau đến cho ông Đạt trên thị trấn, thấy nhà ông có nhiều sách hay nên Nam mạnh dạn hỏi mượn sách. Ông Đạt có chút lưỡng lự nhưng vẫn cho Nam mượn và dặn ba ngày sau phải trả sách, vì ông cũng đã hứa cho một người khác mượn. Đến ngày hẹn trả sách thi trời đổ mưa, ông Đạt nghĩ rằng Nam chắc sẽ không đến. Đúng lúc đó thì có tiếng gọi cửa, Nam đã đội mưa để đem trả cuốn sách. Ông Đạt thấy vậy rất xúc động và nói với Nam rằng “Sau này, cháu thích đọc sách gì thì cứ đến bác cho mượn”. Nhờ ham đọc sách và học hành chăm chỉ mà sau này Nam thành đạt, có được công việc và thu nhập tốt để giúp đỡ bố mẹ.

a) Theo em, tại sao mưa như vậy Nam không để lùi lại hôm sau mới đi trả sách?

b) Từ các câu chuyện và các tình huống ở trên, em hãy cho biết người giữ chữ tín là người như thế nào. 

c) Việc giữ chữ tín có ý nghĩa như thế nào với mỗi người?

Giữ chữ tín sẽ giúp cho chúng ta mang đến niềm tin và hi vọng cho mọi người, được mọi người tin tưởng và tôn trọng, góp phần làm cho các mối quan hệ xã hội trở nên tốt đẹp hơn.

LUYỆN TẬP

1. Em đồng ý hay không đồng ý với việc làm nào dưới đây? Vì sao?

A. Giữ lời hứa trong mọi hoàn cảnh 

B. Luôn làm tốt những việc mà mình đã nhận. 

C. Chỉ hứa mà không làm. 

D. Chỉ giữ đúng lời hứa với thầy cô giáo, còn bạn bè thì không cần.

E. Hoàn thành đúng thời hạn các nhiệm vụ học tập được giao. 

2. Bà M mở cửa hàng bán trái cây nhập khẩu. Lúc đầu, bà M bản hàng có xuất xứ rõ ràng. Tuy nhiên, sau nhiều lần có người nói với bà nhập thêm trái cây không rõ xuất xứ cho rẻ, mã đẹp mà thu lợi nhuận cao, nên bà đã nghe theo.

a) Việc bán trái cây không rõ xuất xứ của bà M có liên quan như thế nào đến giữ chữ tín? Vì sao? 

b) Hành vi của bà M có thể ảnh hưởng như thế nào đến khách hàng và việc kinh doanh? 

3. Chỉ vì tối qua ham xem bộ phim hay mà Q không ôn bài. Hôm nay trong giờ kiểm tra, Q loay hoay mãi mà mới chỉ làm được 1 câu. Nghĩ đến việc bị điểm dưới trung bình thì sẽ rất xấu hổ nến Q bối rối, lo lắng và tính đến chuyện quay cóp. Bàn tay Q đã đưa xuống ngăn bàn định mở sách, nhưng một ý nghĩ chợt lóe lên trong Q “Mình làm thế này mà cô giáo phát hiện ra, liệu có còn tin tưởng mình nữa không?". Nghĩ đến đó, Q từ bỏ ý định quay cóp và tập trung suy nghĩ để làm nốt bài Q thấy lòng nhẹ nhõm hơn.

a) Em hãy nhận xét về suy nghĩ và hành động của Q.

b) Từ tình huống trên, em rút ra bài học gì cho bản thân? 

4. Em hãy kể những việc đã làm của bản thân về việc giữ chữ tín với người thân, thầy cô giáo và bạn bè.

VẬN DỤNG

1. Em hãy viết một bài kể về một trường hợp giữ chữ tín trong cuộc sống và bài học rút ra đối với bản thân.

2. Em hãy lập kế hoạch cho bản thân để rèn luyện lối sống có trách nhiệm và tạo dựng lòng tin ở cha mẹ, thầy cô giáo và bạn bè theo một số gợi ý sau: 

- Xác định những việc cần làm ở nhà, ở trường, lớp. 

- Lập thời gian biểu theo ngày/tuần/tháng.