Bài 22: Kiểu Dữ Liệu Danh Sách | Tin Học 10 | Chủ đề 5: Giải quyết vấn đề với sự trợ giúp của máy tính - Lớp 10 - Kết Nối Tri Thức Với Cuộc Sống

Trang 111

MỤC TIÊU

SAU BÀI NÀY EM SẼ:

• Biết được kiểu dữ liệu danh sách (list), cách khởi tạo và truy cập từng phần tử của danh sách.

• Biết và thực hiện được cách duyệt các phần tử của danh sách bằng lệnh for. Thực hành được một số phương thức đơn giản trên dữ liệu danh sách.

KHỞI ĐỘNG

Em đã được học những kiểu dữ liệu cơ bản của Python như số nguyên, số thực, xâu kí tự, kiểu dữ liệu lôgic. Tuy nhiên, khi em cần lưu một dãy các số hay một danh sách học sinh thì cần kiểu dữ liệu dạng danh sách (còn gọi là dãy hay mảng). Kiểu dữ liệu danh sách được dùng nhiều nhất trong Python là kiểu list. Em hãy tìm một số dữ liệu kiểu danh sách thường gặp trên thực tế.

1. KIỂU DỮ LIỆU DANH SÁCH

Ví dụ 1. Quan sát các lệnh sau để tìm hiểu kiểu dữ liệu danh sách.

Kiểu dữ liệu danh sách trong Python được khởi tạo như sau:

<tên list> = [<> <>,..., <>]

Trong đó các giá trị <

Việc chỉ số hoá từng phần tử của danh sách cho thấy, có thể dùng danh sách để biểu diễn dữ liệu tương tự như kiểu mảng trong nhiều ngôn ngữ lập trình bậc cao khác. Tuy nhiên, danh sách của Python có một khác biệt quan trọng, đó là nó có thể gồm các phần tử có kiểu dữ liệu khác nhau.

Ví dụ 2. Quan sát các lệnh sau để biết cách thay đổi hoặc xoá phần tử của danh sách.

Trang 112

Sau khi đã khởi tạo danh sách, chúng ta có thể thay đổi các giá trị của từng phần tử bằng lệnh gán hoặc xoá phần tử bằng lệnh del.

Ví dụ 3. Quan sát các lệnh sau để biết cách tạo danh sách rỗng (có độ dài 0) và các phép toán ghép danh sách (phép +).

Câu hỏi

1. Cho danh sách A = [1, 0, "One", 9, 15, "Two", True, False]. Hãy cho biết giá trị các phần tử:

a) A[0]

b) A[2]

c) A[7]

d) A[len(A)]

2. Giả sử A là một danh sách các số, mỗi lệnh sau thực hiện công việc gì?

a) A = A + [10]

b) del A[0]

c) A = [100] + A

d) A = A[1]*25

2. DUYỆT CÁC PHẦN TỬ CỦA DANH SÁCH

Ví dụ 1. Duyệt và in ra từng phần tử của danh sách.

>>> A = [1,2,3,4,5]

>>> for i in range(len(A)):

Biến i chạy trên vùng chỉ số từ 0 đến len(A) – 1.

print (A[i], end = " ")

1 2 3 4 5

Trang 113

Ví dụ 2. Duyệt và in một phần của danh sách.

Hai ví dụ trên cho thấy dùng lệnh for kết hợp với lệnh range( ) để duyệt từng phần tử của danh sách.

Câu hỏi

1. Giải thích các lệnh ở mỗi câu sau thực hiện công việc gì?

a) >>> S = 0

>>> for i in range(len(A)):

if A[i] > 0:

S = S + A[i]

>>> print(S)

b) >>> C = 0

>>> for i in range(len(A)):

if A[i] > 0:

C = C + 1

>>> print(C)

2. Cho dãy các số nguyên A, viết chương trình in ra các số chẵn của A.

3. THÊM PHẦN TỬ VÀO DANH SÁCH

Python có những lệnh đặc biệt để thêm phần tử vào một danh sách. Các lệnh này được thiết kế riêng cho kiểu dữ liệu danh sách và còn được gọi là phương thức (method) của danh sách.

Ví dụ. Thêm phần tử vào cuối danh sách.

Câu hỏi

1. Sau khi thêm một phần tử vào danh sách A bằng lệnh append() thì độ dài danh sách A thay đổi như thế nào?

2. Danh sách A sẽ như thế nào sau các lệnh sau?

>>> A = [2,4,10,1,0]

>>> A.append(100)

>>> del A[1]

Trang 114