Bài 38: DỮ LIỆU VÀ THU THẬP DỮ LIỆU | Toán 6 - Tập 2 | Chương IX: DỮ LIỆU VÀ XÁC SUẤT THỰC NGHIỆM - Lớp 6 - Kết Nối Tri Thức Với Cuộc Sống

(Trang 68)

Một ngày nào đó, tư duy thống kê sẽ trở nên cần thiết như khả năng biết đọc, biết viết vày!

H. G. Wells

Trường Trung học cơ sở Nguyễn Du dự định tổ chức một số hoạt động ngoài trời tại Việt Trì, Phú Thọ. Nam được giao nhiệm vụ xem dự báo thời tiết để chuẩn bị đồ dùng cho phù hợp. Nam đã tìm thấy thông tin dự báo thời tiết 10 ngày tới trên Internet như sau:

Dự báo thời tiết 10 ngày tới

Bảng 9.1 (Theo Trung tâm Dự báo khí tượng thuỷ văn quốc gia)

Từ bảng dự báo thời tiết trên có thể rút ra được những thông tin gì? Chúng ta cùng tìm hiểu.

(Trang 69)

1. DỮ LIỆU THỐNG KÊ

Bạn có thể truy cập trang web của Trung tâm Dự báo khí tượng thủy văn quốc gia http://www.nchmf/ để xem dự báo thời tiết. 

Những dữ liệu nào là số liệu 

nhỉ?

Tử Bảng 9.1, ta có nhiệt độ thấp nhất (đơn vị độ C) trong các ngày từr 11-4-2019 đén 20-4-2019 là: 

HĐ1 a) Từ Bảng 9.1, em hãy liệt kê nhiệt độ cao nhất (đơn vị đo C) trong các ngày từ 11-4-2019 đến 20-4-2019.

b) Những ngày nào trong các ngày từ 11-4-2019 đến 20-4-2019 được dự báo không mưa?

HĐ2 Trong các thông tin thu đuợc từ HĐ1, thông tin nào là số? Thông tin nào không phài là số?

Các thông tin thu được ở trên như nhiệt độ thấp nhất, nhiệt độ cao nhất, ngày không mưa, được gọi là dữ liệu. Trong các dữ liệu ấy, có dữ liệu là số (số liệu), có dữ liệu không phải là số.

? Cho ví dụ về dữ liệu là số, ví dụ về dữ liệu không phải là số.

Ví dụ 1

An cùng bạn liệt kê tên một số loài thực vật để làm bài tập môn Khoa học tự nhiên, được dây dữ liệu như sau:

Dương xỉ, thông, dừa, rêu, đậu, bưởi, vi khuẩn.

a) Dữ liệu trên có phải là số liệu không?

b) Em hãy chỉ ra dữ liệu không hợp lí (nếu có) trong dãy dữ liệu trên.

Giải

a) Dây dữ liệu trên là tên của các loài thực vật nên không phải là dãy số liệu;

b) Dữ liệu không hợp lí là: vi khuẩn.

Luyện tập 1

Cho hai dây dữ liệu như sau:

(1) Số học sinh các lớp 6 trong trường:

(2) Tên món ăn yêu thích của các thành viên trong gia đình:

Bánh chưng, pizza, canh cua, gà rán, rau muống luộc, cá kho, rượu vang.

a) Trong các dây dữ liệu trên, dãy nào là dãy số liệu?

b) Hãy tìm dữ liệu không hợp lí (nếu có) trong mỗi dãy dữ liệu trên.

(Trang 70)

Tranh luận

Vuông và Tròn đưa ra nhận xét về Bảng Hoa điểm tốt tháng Ba (H.9.1).

Số điểm tốt của các bạn trong tháng là số liệu.

Tên các bạn trong tổ Một không phải là số liệu.

Em có đồng ý với Vuông và Tròn không?

2. THU THẬP DỮ LIỆU THỐNG KÊ

Ở HĐ1 em đã thu thập được dữ liệu về nhiệt độ thấp nhất, cao nhất, những ngày không mưa từ Internet. Trong mục này, chúng ta sẽ tiếp tục làm quen với việc thu thập dữ liệu thống kê.

HĐ3 Quân muốn thu thập số liệu về số lượng học sinh đeo kính trong một số lớp học để làm một dự án học tập.

HĐ4 Vuông gieo một đồng xu 5 lần và ghi lại kết quả như bảng bên (mỗi gạch ứng với một lần xuất hiện).

Em hãy gieo một đồng xu 10 lần và ghi lại kết quả theo cách tương tự.

HĐ5 Trong giờ học môn Giáo dục công dân, em được giao nhiệm vụ khảo sát cách xử lí của các bạn trong lớp khi phát hiện bạn của mình chưa trung thực.

Em hãy làm khảo sát trong lớp em theo các gợi ý sau:

1. Lập phiếu hỏi theo mẫu dưới đây và phát cho các bạn trong lớp.

2. Thu phiếu và tổng hợp như bằng dưới đây xem mỗi cách xử là có bao nhiêu bạn lựa chọn.

3. Cách nào được nhiều bạn chọn nhất?

(Trang 71)

(Mỗi gạch ứng với một bạn chọn)

Có nhiều cách để thu thập dữ liệu như quan sát, làm thí nghiệm, lập phiếu hỏi.... hay thu thập từ những nguồn có sẵn như sách báo, trang web,....

Ví dụ 2

Đoạn thơ sau được trích trong bài thơ Cửu Long Giang ta ơi của tác giả Nguyên Hồng:

... "Mê Kông quận đẻ

Chín nhánh sông vàng

Nông dân Nam Bộ gối đất nằm sương

Mồ hôi và bãi lấy thành đồng lúa

Thành những tên đọc lên nước mắt đều muốn ứa

Những Hà Tiên, Gia Định, Long Châu

Những Gò Công, Gò Vấp, Đồng Tháp, Cà Mau"...

(Nguyên Hồng, Trời xanh, Nhà xuất bản Văn học, Hà Nội, 1960, tr.5-9)

Em hãy liệt kê tên các địa danh xuất hiện trong đoạn thơ trên.

Giải

Tên các địa danh xuất hiện trong đoạn thơ trên là: Mê Kông, Nam Bộ, Hà Tiên, Gia Định, Long Châu, Gò Công, Gò Vấp, Đồng Tháp, Cà Mau.

Luyện tập 2

Dựa vào bảng Hoa điểm tốt tháng Ba (H.9.1), hãy lập bảng số điểm 8 của các bạn trong tổ Một theo mẫu như hình bên.

Ngoài thông tin này, em còn thu được những thông tin nào khác từ bảng đó?

(Trang 72)

Tranh luận

Người ta muốn thống kê số người tham gia giao thông vượt đèn đỏ trong một ngày tại một ngã tư. Vuông và Tròn đề xuất cách thu thập dữ liệu như sau:

Nên thu thập dữ liệu bằng cách hỏi những người tham gia giao thông xem họ có vượt đèn đỏ không.

Nên đặt máy quay ở ngã tư để thu thập dữ liệu.

Theo em, cách nào tốt hơn? Vì sao?

BÀI TẬP

9.1. Trong các dữ liệu sau, dữ liệu nào là số liệu, dữ liệu nào không phải là số liệu?

1. Cân nặng của trẻ sơ sinh (đơn vị tính là gam);

2. Quốc tịch của các học sinh trong một trường quốc tế;

3. Chiều cao trung bình của một số loại cây thân gỗ (đơn vị tính là mét).

9.2. Bản tin sau được trích từ báo điện tử Vietnamnet ngày 18-3-2020:

"Như vậy, chỉ trong 12 ngày, Việt Nam đã ghi nhận thêm 60 ca mắc mới Covid-19, trong đó có 24 người nước ngoài. Hiện Hà Nội là địa phương có nhiều ca mắc mới nhất, với 20 trường hợp, kế đó là Bình Thuận 9 ca, Thành phố Hồ Chí Minh 9 ca."

Thay dầu "?" trong bảng sau bằng số liệu thống kê số ca mắc mới Covid-19 tại các địa phương tính đến ngày 18-3-2020.

9.3. Bảng sau cho biết số anh chị em ruột trong gia đình của 35 học sinh lớp 6A.

Hãy tìm điểm không hợp lí trong bảng thống kê trên.

9.4. Hãy tìm dữ liệu không hợp lí (nếu có) trong dãy dữ liệu sau.

Thủ đô của một số quốc gia châu Á:

Hà Nội          Bắc Kinh           Paris

Tokyo            Đà Nẵng  

9.5. Để hoàn thiện bảng sau, em sẽ sử dụng phương pháp thu thập dữ liệu nào?

9.6. Hãy lập phiếu hỏi để thu thập dữ liệu về phương tiện đến trường của các thầy, cô giáo trong trường em.​