Bài 24. So sánh phân số. Hỗn số dương | Toán 6 - Tập 2 | CHƯƠNG VI. PHÂN SỐ - Lớp 6 - Kết Nối Tri Thức Với Cuộc Sống

Mình còn cái bánh.

Mình còn cái bánh.

Đố em biết phần bánh còn lại của bạn nào nhiều hơn?

Trong tình huống trên ta cần so sánh hai phân số   và . Bài học này sẽ giúp chúng ta học cách so sánh hai phân số. 

1. QUY ĐỒNG MẪU NHIỀU PHÂN SỐ

HĐ1 Em thực hiện các yêu cầu sau để quy đồng mẫu hai phân số

- Tìm bội chung nhỏ nhất của hai mẫu số.

- Viết hai phân số mới bằng hai phân số đã cho và có mẫu là số vừa tìm được.

HĐ2 Tương tự HĐ1, em hãy quy đồng mẫu hai phân số Tương tự HĐ1, em hãy quy đồng mẫu hai phân số và .

Để quy đồng mẫu hai hay nhiều phân số có mẫu dương, ta làm như sau:

1. Tìm một bội chung (thường là BCNN) của các mẫu để làm mẫu chung.

2. Tìm thừa số phụ của mỗi mẫu bằng cách chia mẫu chung cho từng mẫu.

3. Nhân tử và mẫu của mỗi phân số với thừa số phụ tương ứng.

Ví dụ 1

Để quy đồng mẫu hai phân số và

• Đưa về phân số có mẫu dương: ;

(Với các phân số có mẫu âm, ta viết lại thành các phân số mới bằng nó nhưng có mẫu dương.)

• Tìm mẫu chung: BCNN (6, 8) = 24;

• Tìm thừa số phụ: 24 : 6 = 4 và 24 : 8 = 3;

• Ta có:  và

Luyện tập 1

Quy đồng mẫu các phân số: Quy đồng mẫu các phân số:

2. SO SÁNH HAI PHÂN SỐ

So sánh hai phân số cùng mẫu

HĐ3 Em hãy nhắc lại quy tắc so sánh hai phân số có cùng mẫu (tử và mẫu đều dương), rồi so sánh hai phân số

Đối với hai phân số có cùng một mẫu dương bất kì, ta cũng có quy tắc:

Trong hai phân số có cùng một mẫu dương, phân số nào có tử lớn hơn thì phân số đó lớn hơn.

Ví dụ 2

vì -5 < 3;

vì -7 > -11.

Luyện tập 2 

Tìm dấu thích hợp (>, <) thay cho dấu "?".

a) ?

b)  ? .

So sánh hai phân số không cùng mẫu

HĐ4 Đề giải quyết tình huống mở đầu, ta cần so sánh và . Em hãy thực hiện các yêu cầu sau:

- Viết hai phân số trên dưới dạng hai phân số có cùng một mẫu dương bằng cách quy đồng mẫu số.

- So sánh hai phân số cùng mẫu vừa nhận được. Từ đó kết luận về phần bánh còn lại của hai bạn Vuông và Tròn.

Muốn so sánh hai phân số không cùng mẫu, ta viết chúng dưới dạng hai phân số có cùng một mẫu dương rồi so sánh các tử với nhau: phân số nào có tử lớn hơn thì phân số đó lớn hơn.

Ví dụ 3

So sánh hai phân số sau:

(Bạn nhớ chọn mẫu số chung của các phân số là số dương nhé!)

Giải

BCNN(12, 18) = 36, nên ta có:

Vì -21 > -22 nên Do đó

Luyện tập 3

So sánh các phân số sau:

a) và ;

b) và .

Thử thách nhỏ

Muốn so sánh và ta làm thế nào nhỉ?

Ta tìm BCNN(81, 90)!

Vì và

nên

Không quy đồng mẫu số, em hãy so sánh và

3. HỖN SỐ DƯƠNG

Chia đều ba cái bánh cho hai bạn thì mỗi bạn được bao nhiêu phàn bánh nhỉ?

HĐ5 Viết phân số biểu thị phần bánh của mỗi bạn.

HĐ6 Tròn nói mỗi bạn được một cái bánh và cái bánh. Em có đồng ý với Tròn không?

Đọc hiểu - Nghe hiểu

Ta viết phân số

được gọi là một hỗn số (dương), trong đó 1 là phần nguyên, là phần phân số.

Hỗn số

Muốn viết một phân số (lớn hơn 1), chẳng hạn dưới dạng hỗn số, ta làm như sau:

Ngược lại, ta cũng có thể viết một hỗn số dương dưới dạng phân số, chẳng hạn:

(Phần phân số của hỗn số luôn nhỏ hơn 1.)

Câu hỏi

có là một hỗn số không? Vì sao?

Luyện tập 4

a) Viết phân số

b) Viết hỗn số dưới dạng phân số.

BÀI TẬP

6.8. Quy đồng mẫu các phân số sau:

a) và

b) và

6.9. So sánh các phân số sau:

a) và

b) và

6.10. Lớp 6A có

Hỏi môn thể thao nào được các bạn học sinh lớp 6A yêu thích nhất?

6.11. a) Khối lượng nào lớn hơn: kg hay kg?

b) Vận tốc nào nhỏ hơn:

6.12. Bảng sau cho biết chiều dài (theo đơn vị feet, 1 feet xấp xỉ bằng 30,48 cm) của một số loài động vật có vú nhỏ nhất trên thế giới.

Chuột chũi châu Âu	Dơi Kitti	Chuột túi có gai	Sóc phương Đông

(Theo Schoolastic Book of World Records)

Hãy sắp xếp các động vật trên theo thứ tự chiều dài từ lớn đến bé.

6.13. Mẹ có 15 quả táo, mẹ muốn chia đều số quả táo đó cho bốn anh em. Hỏi mỗi anh em được mấy quả táo và mấy phần của quả táo?