Bài 2: Hệ Thống Kĩ Thuật | Công Nghệ 10 | Chương I: Đại Cương Về Công Nghệ - Lớp 10 - Kết Nối Tri Thức Với Cuộc Sống

Trang 11

Sau khi học xong bài này, em sẽ:

Trình bày được khái niệm, cấu trúc của hệ thống kĩ thuật.

Công tắc cảm biến ánh sáng

Hình 2.1

Quan sát Hình 2.1 và cho biết nguyên lí làm việc của mạch điều khiển tự động bật tắt đèn theo ánh sáng môi trường.

I - KHÁI NIỆM VỀ HỆ THỐNG KĨ THUẬT

Hệ thống kĩ thuật là hệ thống bao gồm các phần tử đầu vào, đầu ra và bộ phận xử lí có liên hệ với nhau để thực hiện nhiệm vụ cụ thể.

Hình 2.2. Sơ đồ khối mô tả hệ thống kĩ thuật cảnh báo cháy

Khám phá

Quan sát Hình 2.2 và cho biết đầu vào, đầu ra và bộ phận xử lí trong hệ thống kĩ thuật cảnh báo cháy là những thiết bị nào. Để hệ thống cảnh báo cháy hoạt động có cần tất cả tín hiệu đầu vào hay không?

Kết nối năng lực

Tìm hiểu trên internet hoặc nơi em sống, ... và kể tên các thiết bị đầu vào, đầu ra khác của hệ thống cảnh báo cháy.

Trang 12

II – CẤU TRÚC CỦA MỘT HỆ THỐNG KĨ THUẬT

Cấu trúc của một hệ thống kĩ thuật có ba thành phần chính: 1) Đầu vào; 2) Bộ phận xử lí 3) Đầu ra. Trong đó tuỳ theo từng nhiệm vụ cần thực hiện mà các phần tử của ba thành phần trên là khác nhau (Hình 2.3).

- Đầu vào: vật liệu, năng lượng; thông tin cần xử lí.

- Đầu ra: vật liệu, năng lượng; thông tin đã xử lí.

- Bộ phận xử lí: tuỳ theo từng nhiệm vụ, bộ phận xử lí có thể thực hiện một hoặc nhiều chức năng gồm: biến đổi, vận chuyển, lưu trữ vật liệu, năng lượng, thông tin.

Ví dụ: Máy xát gạo thực hiện chức năng biến đổi vật liệu; Hệ thống truyền tải và phân phối điện thực hiện chức năng vận chuyển năng lượng; Bộ nhớ ngoài máy tính thực hiện chức năng lưu trữ thông tin.

BỘ PHẬN XỬ LÍ

Đầu vào

Vật liệu cần xử lí

Năng lượng cần xử lí

Thông tin cần xử lí

Đầu ra đã xử lí

Vật liệu

Năng lượng đã xử lí

Thông tin đã xử lí

Hình 2.3. Cấu trúc của hệ thống kĩ thuật

Trong hệ thống kĩ thuật, người ta chia ra làm hai loại là hệ thống kĩ thuật mạch hở và hệ thống kĩ thuật mạch kin (Hình 2.4). Trong đó, hệ thống kĩ thuật mạch kín thường được sử dụng nhiều trong lĩnh vực điều khiển và tự động hoá.

(a)

Đầu vào → BỘ PHẬN XỬ LÍ → Đầu ra

(b)

Đầu vào → BỘ PHẬN XỬ LÍ → Đầu ra

Tín hiệu phản hồi

Hình 2.4. Cấu trúc hệ thống kĩ thuật mạch hở (a) và mạch kín (b)

Trang 13

Luyện tập

Quan sát Hình 2.5 xác định đầu vào, đầu ra của một máy tăng âm.

Đầu vào

Bộ phận xử lí

Bộ khuếch đại

Đầu ra

Hình 2.5. Hệ thống kĩ thuật của máy tăng âm

Luyện tập

Quan sát Hình 2.6 xác định đầu vào, đầu ra của bàn là.

Đầu vào

Bộ phận xử lí

Chuyển đổi điện năng thành nhiệt năng

Đầu ra

Nhiệt độ bàn là

Vận dụng

Hình 2.6. Hệ thống kĩ thuật của bàn là 

Vận dụng

Nghiên cứu, xây dựng cấu trúc hệ thống kĩ thuật của (1) máy xay sinh tố; (2) máy điều hoà nhiệt độ trong gia đình. Trong hai hệ thống đó, hệ thống nào là mạch kín?