Bài 12: Hình Chiếu Phối Cảnh | Công Nghệ 10 | Chương II: Vẽ Kĩ Thuật - Lớp 10 - Kết Nối Tri Thức Với Cuộc Sống

Trang 71

Sau khi học xong bài này, em sẽ:

Vẽ được hình chiếu phối cảnh của vật thể đơn giản.

a)

b)

Hình 12.1

Hai hình vẽ trên cùng mô tả một ngôi nhà. Em hãy quan sát và nêu sự khác nhau của hai hình, hình nào giống với thực tế hơn. Tại sao?

I - NỘI DUNG CỦA PHƯƠNG PHÁP HÌNH CHIẾU PHỐI CẢNH

Hình chiếu phối cảnh là hình biểu diễn được xây dựng bằng phép chiếu xuyên tâm với tâm chiếu là điểm nhìn, mặt phẳng hình chiếu là một mặt phẳng thẳng đứng được gọi là mặt tranh (Hình 12.2).

Đặc điểm cơ bản của hình chiếu phối cảnh là tạo cho người xem cảm giác về khoảng cách xa gần giống như khi quan sát trong thực tế.

Hình chiếu phối cảnh thường được dùng để biểu diễn các công trình có kích thước lớn nhà cửa, đê đập, cầu đường, ...

Dựa vào số lượng điểm tụ mà chia ra hình chiếu phối cảnh một điểm tụ, hai điểm tụ và ba điểm tụ. Hai loại hình chiếu phối cảnh thường gặp là hình chiếu phối cảnh một điểm tụ và hình chiếu phối cảnh hai điểm tụ.

Mặt phẳng tầm mắt

Điểm nhìn

Mặt phẳng tranh

Mặt phẳng vật thể

Hình 12.2. Hình chiếu phối cảnh

Trang 72

Hình chiếu phối cảnh một điểm tụ nhận được khi mặt tranh song song với một mặt của vật thể. Hình 12.3 là một ví dụ hình chiếu phối cảnh một điểm tụ, trong đó mặt tranh song song với mặt tường phía trong của căn phòng. Điểm F' gọi là điểm tụ.

Hình chiếu phối cảnh hai điểm tụ nhận được khi mặt tranh không song song với một mặt nào của vật thể (Hình 12.4). Điểm F' và G' là hai điểm tụ.

Hình 12.3. Hình chiếu phối cảnh một điểm tụ

Hình 12.4. Hình chiếu phối cảnh hai điểm tụ

Khám phá

1. Quan sát Hình 12.2 và mô tả mối quan hệ giữa các yếu tố: điểm nhìn, mặt phẳng tầm mắt, mặt tranh, mặt phẳng vật thể và đường chân trời.

2. Quan sát Hình 12.3 và cho biết:

a) Các đoạn thẳng song song với nhau và nằm trên mặt phẳng song song với mặt tranh thì hình chiếu phối cảnh của chúng như thế nào?

b) Các đường thẳng song song với nhau và vuông góc với mặt tranh thì hình chiếu phối cảnh của chúng thế nào?

c) Điểm tụ là gì? Điểm tụ có vị trí thế nào so với đường chân trời?

3. Quan sát Hình 12.4 và cho biết: 

a) Mặt phía trước và hai mặt bên của ngôi nhà có song song với mặt tranh không?

b) Trên mặt trước và hai mặt bên của ngôi nhà, những đoạn thẳng song song với nhau và song song với mặt phẳng vật thể có hình chiếu phối cảnh như thế nào?

II – VẼ HÌNH CHIẾU PHỐI CẢNH

Có nhiều phương pháp vẽ hình chiếu phối cảnh, sau đây lấy vật thể cho trên Hình 12.5 làm ví dụ minh hoạ cho một phương pháp thường được sử dụng.

Hình 12.5. Giá chữ L

Trang 73

Các bước vẽ phác hình chiếu phối cảnh một điểm tụ được thực hiện như sau:

a)

b)

Bước 1. Vẽ đường chân trời: vẽ một đường nằm ngang tt dùng làm đường chân trời (Hình 12.6a).

Bước 2. Chọn điểm tụ: chọn một điểm F trên đường chân trời làm điểm tụ (Hình 12.6b).

c)

d)

Bước 3. Vẽ hình chiếu đứng của vật thể (Hình 12.6c).

Bước 4. Vẽ hình chiếu phối cảnh của các đường thẳng vuông góc với mặt tranh: nối các điểm của hình chiếu đứng với điểm tụ (Hình 12.6d).

e)

g)

Bước 5. Đưa độ rộng vào hình chiếu phối cảnh: lấy một điểm I trên AF' để xác định chiều rộng của vật thể AT = 30. Từ điểm I', vẽ các đường thẳng lần lượt song song với các cạnh của hình chiếu đứng của vật thể (Hình 12.6e).

Bước 6. Hoàn thiện hình: tẩy các nét trung gian, tô đậm các cạnh thấy của vật thể (Hình 12.6g).

Hình 12.6. Các bước vẽ hình chiếu phối cảnh

Trang 74

Thông tin bổ sung

Các bước vẽ phác hình chiếu phối cảnh hai điểm tụ của vật thể cho trên Hình 12.5 được thực hiện như sau:

Bước 1. Vẽ đường chân trời và điểm tụ: vẽ một đường nằm ngang tt dùng làm đường chân trời. Chọn hai điểm F' và G trên tt làm các điểm tụ.

Bước 2. Vẽ một đường chuẩn ban đầu: vẽ A'B' thẳng đứng là hình chiếu của AB sao cho các góc và không nhỏ hơn 120.

Bước 3. Đưa chiều dài, chiều rộng vào hình chiếu phối cảnh: lấy các điểm H trên A'G', C' trên B'G', I' trên A'F' tỉ lệ với các kích thước của vật thể rồi từ đó dựng các đường thẳng đứng.

Bước 4. Đưa chiều cao vào hình chiếu phối cảnh: lấy điểm D' để xác định chiều cao của vật thể.

Bước 5. Vẽ các cạnh của vật thể nổi các điểm vừa xác định với hai điểm tụ F' và G'.

Bước 6. Hoàn thiện tẩy các nét trung gian, tô đậm các nét thấy của vật thể.

Thực hành

Vẽ hình chiếu phối cảnh một điểm tụ của một trong hai vật thể cho trên Hình 12.7.

a)

b)

Hình 12.7. Các hình chiếu vuông góc của vật thể

Vận dụng

Hãy vẽ hình chiếu phối cảnh của một số đồ vật đơn giản trong gia đình.