Nội Dung Chính
(Trang 44)
| Thế giới đang chịu tác động mạnh mẽ của cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư (4.0). Vậy cách mạng công nghiệp 4.0 là gì? Cuộc cách mạng này có gì khác biệt so với các cuộc cách mạng công nghiệp khác đã diễn ra trước đó? Tác động của cách mạng công nghiệp 4.0 đến sự phát triển kinh tế – xã hội thế giới và ảnh hưởng đến việc lựa chọn nghề nghiệp của các em như thế nào? |
I. NỘI DUNG CHỦ YẾU
1. Quan niệm về cách mạng công nghiệp 4.0
| Trong 250 năm qua, thế giới đã trải qua các cuộc cách mạng công nghiệp làm thay đổi mạnh mẽ quá trình sản xuất. Bước vào thế kỉ XXI, thế giới chứng kiến sự phát triển vượt bậc của khoa học – công nghệ, đặc biệt là khoa học vật lí, công nghệ sinh học và công nghệ kĩ thuật số. Sự phát triển này đã tạo ra nhiều cách thức sản xuất mới, làm biến đổi mạnh mẽ đời sống kinh tế và xã hội toàn cầu, dẫn tới sự ra đời của cách mạng công nghiệp lần thứ tư hay Công nghiệp 4.0. Có nhiều quan niệm khác nhau về Cách mạng 4.0 nhưng tựu chung lại, đây là cuộc cách mạng công nghiệp dựa trên sự tích hợp cao độ của dữ liệu lớn (Big Data), trí tuệ nhân tạo (Artificial Intelligence – AI) và Internet vạn vật (Internet of Things – IoT) vào điều hành hệ thống sản xuất một cách hiệu quả và thông minh vượt bậc. |
Trong cuộc cách mạng công nghiệp 4.0, các lĩnh vực công nghệ như vật lí, kĩ thuật số và sinh học được kết hợp với nhau nhằm tạo ra năng lực sản xuất mới và có tác động sâu sắc đến đời sống kinh tế – xã hội của thế giới. Tại đây, tất cả các thiết bị kĩ thuật số được kết nối Internet (gọi là Internet vạn vật). Sau khi được kết nối, các thiết bị này sẽ thu thập và chia sẻ cho người dùng một kho dữ liệu khổng lồ. Điều này đòi hỏi phải có các phần mềm thông minh để khai thác dữ liệu và đo độ trí tuệ nhân tạo ra đời. Trí tuệ nhân tạo phân tích dữ liệu được các thiết bị cung cấp và đưa ra các hành động phù hợp nhằm phục vụ nhu cầu của con người. Internet vạn vật, dữ liệu lớn và trí tuệ nhân tạo có những ứng dụng mà tích hợp lại có thể tạo nên một nền tảng công nghệ mới hiệu quả hơn, thông minh hơn.
? Dựa vào thông tin mục 1, hãy trình bày quan niệm về cuộc cách mạng công nghiệp 4.0.
(Trang 45)
2. Nội dung và đặc điểm của các cuộc cách mạng công nghiệp
Trong 250 năm qua, thế giới đã trải qua bốn cuộc cách mạng công nghiệp làm thay đổi mạnh mẽ quá trình sản xuất. Các cuộc cách mạng công nghiệp có nội dung và đặc điểm khác nhau.
Hình 1. Lịch sử các cuộc cách mạng công nghiệp
1760-1840
LẦN 1 Cơ khí hoả với máy chạy bằng thủy lực và hơi nước
CUỐI THẾ KỈ XIX ĐẦU THỂ KỈ XX
LẦN 2 Động cơ điện và dây chuyền sán xuất hàng loạt
1960 ĐẾN CUỐI THỂ KỈ XX
LẦN 3 Kỉ nguyên máy tính và tự động hoá
ĐẦU THẾ KỈ XX ĐẾN NAY
LẦN 4 Phát triển trên ba trụ cột chính: kĩ thuật số, vật lí và công nghệ sinh học
BẢNG. NỘI DUNG VÀ ĐẶC ĐIỂM CỦA CÁC CUỘC CÁCH MẠNG CÔNG NGHIỆP
| Tên | Nội dung | Đặc điểm |
| Cách mạng công nghiệp 1.0 | Phát minh ra máy móc, thay thế lao động thủ công bằng lao động máy móc. | – Diễn ra từ 1760 – 1840, khởi phát từ nước Anh. – Sử dụng năng lượng nước và hơi nước để cơ giới hoá sản xuất. – Số lượng sản phẩm, chất lượng và giá trị sản phẩm tăng lên, giá sản phẩm giảm đi và do đó làm năng suất lao động tăng lên, kinh tế phát triển mạnh. – Các phát minh lớn bao gồm thoi bay, máy quay sợi, máy dệt, máy kéo sợi chạy bằng sức nước; nấu than cốc đá để luyện sắt, lò luyện gang; máy hơi nước, tàu thuỷ và tàu hoả,... – Tác động trực tiếp đến các ngành như dệt may, chế tạo cơ khí, giao thông vận tải. – Tác động chủ yếu đến nước Anh và một số nước khác ở châu Âu. |
(Trang 46)
| Cách mạng công nghiệp 2.0 | Chuyển từ nền sản xuất điện – cơ khí và tự động hoá một phần trong sản xuất. | – Diễn ra từ cuối thế kỉ XIX đầu thế kỉ XX, khởi phát từ Hoa Kì. – Sử dụng năng lượng điện, các động cơ điện để tạo ra các dây chuyền sản xuất hàng loạt, sản xuất hàng hoá khổng lồ và có tác động sâu sắc đến kinh tế – xã hội của các quốc gia. – Năng suất lao động tăng gấp nhiều lần so với cuộc cách mạng trước. – Các phát minh nổi bật như: phun khí nóng trong sản xuất sắt làm giảm tiêu hao nhiên liệu; cải thiện công nghệ sản xuất đường ray tàu hoả; sản xuất giấy, sản xuất dầu; thuốc nhuộm tổng hợp, cao su, ô tô, điện thoại, phương thức quản lí kinh doanh hiện đại,... – Tác động trực tiếp đến các ngành như giao thông vận tải, luyện kim, xây dựng, sản xuất giấy,... – Chất lượng cuộc sống được cải thiện đáng kể ở các nước công nghiệp. Cơ cấu nghề nghiệp thay đổi và số dân tại các trung tâm công nghiệp tăng nhanh. – Tác động chủ yếu đến Anh, Đức, Hoa Kì, Pháp, I-ta-li-a, Nhật Bản, Nga,... |
| Cách mạng công nghiệp 3.0 | Chuyển từ công nghệ điện tử và cơ khí sang công nghệ số và tự động hoá sản xuất. | – Diễn ra từ năm 1960 đến cuối thế kỉ XX, khởi phát ở Hoa Kì. – Sử dụng năng lượng thông tin để tự động hoá sản xuất. – Cuộc cách mạng này còn được gọi là cách mạng số bởi sự phát triển mạnh mẽ của chất bán dẫn, siêu máy tính, máy tính cá nhân và internet. – Năng suất và hiệu quả làm việc của doanh nghiệp tăng đáng kể, các hoạt động quản lí của chính phủ và cách thức con người sinh hoạt trong đời sống hàng ngày cũng thay đổi. – Các tiến bộ khoa học – kĩ thuật nổi bật là thiết bị điện tử cầm tay, máy rút tiền tự động, rô-bốt công nghiệp, đồ hoạ máy tính, âm nhạc điện tử, điện thoại di động, internet, máy ảnh kĩ thuật số,... – Tác động lớn đến nền kinh tế toàn cầu. |
(Trang 47)
| Cách mạng công nghiệp 4.0 | Dựa trên sự tích hợp cao độ của dữ liệu lớn, trí tuệ nhân tạo và internet vạn vật để điều hành hệ thống sản xuất hiệu quả và thông minh vượt bậc. | – Bắt đầu từ thế kỉ XXI và chưa kết thúc. – Sử dụng những tiến bộ về công nghệ thông tin và truyền thông như internet vạn vật, điện toán đám mây, công nghệ thực tế – ảo,... vào các hệ thống sản xuất, làm thay đổi cơ bản chuỗi giá trị và mô hình kinh doanh trong sản xuất công nghiệp. – Con người và máy móc có khả năng cộng tác chặt chẽ với nhau trong quá trình sản xuất. – Thời gian ra đời sản phẩm ngắn hơn, chi phí tiết kiệm hơn. – Quy mô vô cùng lớn với tốc độ lan truyền rất nhanh, thúc đẩy đột phá công nghệ, tạo ra một thế giới được số hoá, tự động hoá ngày càng trở nên hiệu quả và thông minh hơn. – Tác động mạnh mẽ và toàn diện đến kinh tế – xã hội thế giới ở tất cả khu vực và trong từng quốc gia. |
? Dựa vào thông tin mục 2, hãy so sánh đặc điểm và nội dung của cuộc cách mạng công nghiệp 4.0 với các cuộc cách mạng công nghiệp trước đó.
Các Bài Học Khác
Chuyên đề học tập Địa lí 11 - Chuyên Đề 11.3 - II: Tác Động Của Cách Mạng Công Nghiệp 4.0 Đến Phát Triển Kinh Tế – Xã Hội Thế Giới - Phân tích tác động đến kinh tế (chuyển dịch mô hình, cơ cấu sản xuất) và xã hội (việc làm, thu nhập).
Xem thêm ⟶
Chuyên đề học tập Địa lí 11 - Chuyên Đề 11.3 - III: Một Số Xu Hướng Chính Của Cuộc Cách Mạng Công Nghiệp 4.0 - Nêu các xu hướng công nghệ nổi bật thuộc nhóm vật lí/hữu hình, kĩ thuật số và sinh học.
Xem thêm ⟶
Bình Luận
Để Lại Bình Luận Của Bạn