Bài 14: PHẢN XẠ ÂM, CHỐNG Ô NHIỄM TIẾNG ỒN | Khoa Học Tự nhiên 7 | Chương IV: ÂM THANH - Lớp 7 - Kết Nối Tri Thức Với Cuộc Sống

(Trang 68)

MỤC TIÊU

•  Lấy được ví dụ về vật phản xạ âm tốt, vật phản xạ âm kém.
• Giải thích được một số hiện tượng đơn giản thường gặp trong thực tế về sóng âm; đề xuất được phương án đơn giản để hạn chế tiếng ồn ảnh hưởng đến sức khoẻ.

I – Phản xạ âm

Khi đứng trước vách hang động, nếu nói to ta sẽ nghe được tiếng nói của chính mình vọng lại. Âm phát ra đã được vách hang động phản xạ lại tai ta. Đó là hiện tượng phản xạ âm.

Âm được dội lại khi gặp một mặt chắn gọi là âm phản xạ.

Hình 14.1 Âm phản xạ qua vách hang động

Khi âm phản xạ truyền đến tai ta chậm hơn âm truyền trực tiếp đến tai ta một khoảng thời gian lớn hơn giây thì âm phản xạ được gọi là tiếng vang.

1. Tìm ví dụ về phản xạ âm.

2. Tại sao khi nói to trong phòng lớn thì nghe được tiếng vang, nhưng nói to như thế trong phòng nhỏ lại không nghe được tiếng vang?

3. Người ta thường ứng dụng sự phản xạ của sóng âm có tần số rất lớn (hơn 20 000 Hz) để xác định độ sâu của biển. Hãy sử dụng Hình 14.2 để giải thích ứng dụng này.

Hình 14.2 Ứng dụng sự phản xạ âm để xác định độ sâu của biển

(Trang 69)

II – Vật phản xạ âm tốt, vật phản xạ âm kém

- Vật liệu cứng có bề mặt nhẵn thì phản xạ âm tốt.

- Vật liệu có bề mặt sần sùi và vật liệu mềm, xốp thì phản xạ âm kém.

III – Chống ô nhiễm tiếng ồn

1. Tiếng ồn

Âm thanh có vai trò quan trọng trong đời sống con người và động vật nhưng không phải âm thanh nào cũng có ích mà có âm thanh có hại (Hình 14.4).

a) Các phương tiện giao thông đang hoạt động trên đường phố

b) Sắm, sét

c) Máy khoan bê tông đang hoạt động

Hình 14.4 Các nguồn phát ra âm thanh có thể ảnh hưởng xấu đến môi trường

(Trang 69)

Những âm thanh to, kéo dài có thể có hại đến sức khoẻ và hoạt động bình thường của con người gọi là tiếng ồn. Ở những nơi thường xuyên có tiếng ồn, ta nói môi trường sống tại đó bị ô nhiễm tiếng ồn.

2. Các biện pháp để giảm tiếng ồn ảnh hưởng đến sức khoẻ

Trong thực tế để tránh ô nhiễm tiếng ổn, người ta thường sử dụng các biện

pháp sau:

a) Xây dựng hàng rào chống ồn được ghép bằng các tấm cách âm để ngăn cách khu dân cư với đường cao tốc (Hình 14.5a) và trồng nhiều cây xanh quanh nhà.

b) Treo biển báo “Cấm sử dụng còi tại những tuyến đường gần bệnh viện, trường học (Hình 14.5b). 

c) Hạn chế sử dụng các phương tiện giao thông cá nhân bằng cách tăng cường sử dụng các phương tiện giao thông công cộng.

d) Treo biển “Đi nhẹ, nói khẽ” ở bệnh viện.

e) Người lính xe tăng phải đội một chiếc mũ đặc biệt (Hình 14.5c).

Hình 14.5 Một số biện pháp chống ô nhiễm tiếng ồn

(Trang 71)

Các biện pháp để giảm tiếng ồn ảnh hưởng đến sức khoẻ:

1. Hạn chế nguồn gây ra tiếng ồn.

2. Phân tán tiếng ồn trên đường truyền.

3. Ngăn cản bớt sự lan truyền của tiếng ồn đến tai.