(Trang 40)
Học xong chuyên đề này, em sẽ:
- Giải thích được khái niệm danh nhân.
- Nêu được những nét cơ bản về danh nhân trong lịch sử dân tộc.
- Biết cách sưu tầm và sử dụng tư liệu lịch sử để hiểu được thân thế, sự nghiệp của một số nhà chính trị nổi tiếng trong lịch sử Việt Nam thời cổ – trung đại; một số danh nhân quân sự trong lịch sử Việt Nam.
- Biết cách sưu tầm và sử dụng tư liệu lịch sử để hiểu về một số danh nhân văn hoá, khoa học – công nghệ và giáo dục – đào tạo trong lịch sử Việt Nam.
- Nêu nhận xét về những đóng góp chính của các nhà chính trị nổi tiếng trong lịch sử Việt Nam thời cổ – trung đại; danh nhân văn hoá, khoa học – công nghệ và giáo dục – đào tạo trong lịch sử Việt Nam thông qua ví dụ cụ thể.
- Đánh giá được vai trò của danh nhân quân sự trong lịch sử Việt Nam.
- Có ý thức trân trọng những đóng góp của các danh nhân đối với lịch sử dân tộc.
| Bài kí Bộ Thân Nhân Trung soạn khắc trên bia Tiến sĩ đầu tiên dựng năm 1484 tại Văn Miếu – Quốc Tử Giám có câu: "Hiền tài là nguyên khí quốc gia, nguyên khí thịnh thì đất nước mạnh và càng lớn lao, nguyên khí suy thì thế nước yếu mà càng xuống thấp." Đoạn trích trên gợi cho em suy nghĩ gì về vai trò của những bậc hiền tài trong lịch sử dân tộc? Hãy chia sẻ hiểu biết của em về một số người tài nổi tiếng, có nhiều đóng góp đối với sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. |
Hình 1. Bia tiến sĩ dựng tại Văn Miếu – Quốc Tử Giám (Hà Nội) |
(Trang 41)
I. KHÁI QUÁT VỀ DANH NHÂN TRONG LỊCH SỬ DÂN TỘC
1. Khái niệm danh nhân
| Danh nhân là những người kiệt xuất, có nhân cách, tài năng và nổi tiếng trong lịch sử. Họ có những đóng góp quan trọng đối với dân tộc và nhân loại nên được cộng đồng thừa nhận và kính trọng. Xét theo lĩnh vực hoạt động, danh nhân bao gồm: danh nhân văn hoá, danh nhân khoa học công nghệ, danh nhân quân sự, danh nhân giáo dục - đào tạo,... Xét theo phạm vi ảnh hưởng, danh nhân bao gồm: danh nhân của quốc gia, danh nhân của thế giới,... Danh nhân được tôn vinh dưới nhiều hình thức khác nhau như thờ phụng, tổ chức lễ hội tưởng niệm, tạc tượng,... Những việc làm đó thể hiện sự trân trọng, biết ơn đối với công lao của các danh nhân, để hậu thế noi gương, kế tục và phát triển các thành tựu mà họ đã tạo ra. |
|
| ? Em hãy giải thích khái niệm danh nhân. Kể tên một số danh nhân trong lịch sử Việt Nam mà em biết. |
2. Vai trò của danh nhân trong lịch sử dân tộc
Trong suốt chiều dài lịch sử, danh nhân có vai trò quan trọng trong sự nghiệp giành và giữ độc lập dân tộc, xây dựng và phát triển đất nước.
Danh nhân là người giữ vị trí lãnh đạo, chỉ huy, lập nhiều chiến công hiển hách trong các cuộc đấu tranh chống ngoại xâm. Họ có thể là những nhà chính trị, tướng lĩnh, nhà ngoại giao,... đóng góp trí tuệ, công sức cho sự nghiệp bảo vệ Tổ quốc như: Hai Bà Trưng, Bà Triệu, Lý Thường Kiệt, Trần Quốc Tuấn, Nguyễn Trãi, Quang Trung - Nguyễn Huệ,...
| Danh nhân có những đóng góp đối với sự nghiệp xây dựng đất nước (bộ máy nhà nước, phát triển kinh tế – xã hội,...) qua các giai đoạn lịch sử. Họ là những vị minh quân, quan lại tài đức thời kì quân chủ, hoặc là những nhà chính trị, quân sự, văn hoá,... thời kì hiện đại. Các vị vua như Ngô Quyền, Đinh Bộ Lĩnh, Lê Hoàn đã bước đầu xây dựng bộ máy nhà nước quân chủ để củng cố nền độc lập, tự chủ của quốc gia. Lý Thánh Tông, Trần Nhân Tông, Lê Thánh Tông,... đã đưa chế độ quân chủ tới những giai đoạn phát triển thịnh trị. Danh nhân còn góp phần cho sự phát triển của nền văn hoá, tri thức dân tộc. Họ là tác giả của những tác phẩm văn học, sử học, triết học, nghệ thuật, phương pháp chữa bệnh,... có giá trị nhân văn sâu sắc; đồng thời có tác động, ảnh hưởng lớn tới đời sống của nhân dân được ghi nhận trong lịch sử. |
Hình 2. Tượng Phật hoàng Trần Nhân Tông (Quảng Ninh) |
(Trang 42)
| Nhiều công trình văn hoá, nghệ thuật được sáng tạo bởi các danh nhân và còn được gìn giữ đến ngày nay như Bộ Hải Thượng y tông tâm lĩnh viết về các cách chữa bệnh nội khoa và ngoại khoa, đạo đức y học, vệ sinh phòng bệnh,... của Hải Thượng Lãn Ông Lê Hữu Trác (1724 – 1791). Đây được coi là Bộ Bách khoa toàn thư của nền y học cổ truyền Việt Nam. |
Hình 3. Một ván khắc trong Mộc bản Hải Thượng y tông tâm lĩnh (lưu giữ tại Bảo tàng tỉnh Bắc Ninh) |
| ? 1. Nêu vai trò của danh nhân trong lịch sử dân tộc. 2. Lựa chọn một danh nhân mà em biết và nêu vai trò của họ đối với lịch sử. |
Các Bài Học Khác
Chuyên đề học tập Lịch Sử 11 - II: Một Số Nhà Chính Trị Nổi Tiếng Của Việt Nam Thời Cổ – Trung Đại - Tìm hiểu công lao của Đinh Bộ Lĩnh, Lê Thánh Tông trong xây dựng quốc gia Đại Việt.
Xem thêm ⟶
Chuyên đề học tập Lịch Sử 11 - III: Một Số Danh Nhân Quân Sự Việt Nam - Khám phá sự nghiệp lẫy lừng của Trần Quốc Tuấn, Võ Nguyên Giáp trong các cuộc kháng chiến.
Xem thêm ⟶
Bình Luận
Để Lại Bình Luận Của Bạn