Bài 15: Khái quát về cơ khí động lực | Công Nghệ Công Nghệ Cơ Khí | Phần hai: Cơ khí động lực - Chương V: Giới thiệu chung về cơ khí động lực - Lớp 11 - Kết Nối Tri Thức Với Cuộc Sống

(Trang 75)

Hình 15.1

Hãy quan sát Hình 15.1 và kể tên một số loại phương tiện em biết.

I - HỆ THỐNG CƠ KHÍ ĐỘNG LỰC

Khám phá

Hình 15.2. Sơ đồ hệ thống cơ khí động lực

NGUỒN ĐỘNG LỰC

HỆ THỐNG TRUYỀN LỰC

MÁY CÔNG TÁC

(Trang 76)

Hình 15.3. Các bộ phận trong hệ thống cơ khí động lực

Hệ thống cơ khí động lực là các máy cơ khí, trong đó bao gồm nguồn động lực, hệ thống truyền lực và máy công tác như Hình 15.2.

Nguồn động lực (động cơ) cung cấp năng lượng cho hệ thống hoạt động. Phổ biến hiện nay là động cơ đốt trong (Hình 15.3a), động cơ tua bin (Hình 15.3b) và động cơ điện (Hình 15.3c).

Hệ thống truyền lực có vai trò truyền và biến đổi năng lượng từ nguồn động lực đến máy công tác. Phổ biến hiện nay là hệ thống truyền lực cơ khí (Hình 15.3d), hệ thống truyền động thuỷ lực thể tích (Hình 15.3e) và hệ thống truyền động thuỷ động (Hình 15.3g).

Máy công tác là bộ phận có vai trò đảm bảo cho hệ thống làm việc được ở các môi trường, điều kiện khác nhau. Máy công tác rất đa dạng như bánh xe (Hình 15.3h). chân vịt (Hình 15.3i), cánh quạt (Hình 15.3k)....

Hệ thống cơ khí động lực phổ biến nhất là các phương tiện cơ giới. Mỗi hệ thống cơ khíđộng lực đều bao gồm rất nhiều chi tiết và cụm chi tiết là sản phẩm trực tiếp của ngành công nghiệp cơ khí động lực và các ngành công nghiệp hỗ trợ khác nhau như cơ khí, vật liệu (kim loại, chất dẻo, thuỷ tinh,...), điện và điện tử,...

Các hệ thống cơ khí động lực có vai trò quan trọng trong sản xuất và đời sống xã hội, giúp các hoạt động sản xuất và đời sống đạt năng suất, chất lượng và hiệu quả hơn. Ngành công nghiệp cơ khí động lực phát triển kéo theo các ngành công nghiệp hỗ trợ phát triển, giúp gia tăng giá trị sản phẩm công nghiệp cũng như gia tăng tiềm lực an ninh, quốc phòng.

Luyện tập

(Trang 77)

II – MÁY CƠ KHÍ ĐỘNG LỰC ĐIỂN HÌNH

Tuỳ theo máy công tác, hệ thống cơ khí động lực được phân biệt thành các loại phương tiện cơ giới khác nhau, phù hợp với các môi trường hoạt động khác nhau.

Khám phá

Hình 15.4. Các loại máy cơ khí động lực

1. Ô tô và xe chuyên dụng

Ô tô là loại máy cơ khí động lực, trong đó máy công tác là các bánh xe đàn hồi để hoạt động trên đường bộ. Ô tô là phương tiện giao thông vận tải chủ yếu trên đường bộ.

Xe chuyên dụng là loại máy cơ khí động lực có bánh xe hoặc bánh xích hoạt động trên mặt đất để thực hiện một nhiệm vụ chuyên biệt nào đó. Các loại xe chuyên dụng thường gặp như xe nông nghiệp, xe lâm nghiệp, xe công trình, xe quân sự,...

Ô tô và xe chuyên dụng có khả năng cơ động đến nhiều địa hình nên đáp ứng tốt yêu cầu giao thông vận tải cũng như các yêu cầu công tác.

(Trang 78)

2. Tàu thuỷ

Tàu thuỷ là loại hệ thống cơ khí động lực, trong đó máy công tác là cánh quạt (chân vịt) để hoạt động trên mặt nước. Tàu thuỷ là phương tiện giao thông vận tải chủ yếu trên đường thuỷ. Tàu ngầm, thuỷ phi cơ,... cũng là hệ thống cơ khí động lực có cơ cấu máy công tác để hoạt động được trong môi trường nước.

Tàu thuỷ có sức chuyên chở rất lớn nên có vai trò rất quan trọng trong vận tải hàng hoá quốc tế. Nhược điểm của loại phương tiện này là tốc độ không lớn, cần đến hạ tầng cụm cảng lớn nên không phù hợp với những vùng địa lí không thuận lợi.

3. Máy bay

Máy bay là loại hệ thống cơ khí động lực, trong đó máy công tác là cánh quạt hoặc cánh bằng kết hợp với cánh quạt để hoạt động trên không. Máy bay là phương tiện giao thông vận tải chủ yếu bằng đường hàng không. Tàu vũ trụ, vệ tinh và tên lửa đẩy.... cũng là hệ thống cơ khí động lực hoạt động trong không trung.

Máy bay có tốc độ chuyển động rất nhanh nên có vai trò rất quan trọng trong vận tải hành khách và hàng hoá với khoảng cách di chuyển xa, nhất là vận tải quốc tế trong điều kiện thời gian di chuyển hạn chế. Nhược điểm của loại phương tiện này là đòi hỏi hạ tầng phức tạp nên không phù hợp với những vùng ít dân cư.

Ngoài ra, máy móc cơ khí động lực còn bao gồm tàu hoả, trạm nguồn và hệ thống thuỷ lực hoặc khí nén, trạm nguồn điện dự phòng,...

Vận dụng