Nội Dung Chính
Trang 158
Học xong bài học này, em có thể:
• Lấy ví dụ chứng tỏ được năng lượng có thể chuyển từ dạng này sang dạng khác, từ vật này sang vật khác.
• Nêu được năng lượng hao phí luôn xuất hiện khi năng lượng được chuyển từ dạng này sang dạng khác, từ vật này sang vật khác.
• Nêu được định luật bảo toàn năng lượng và lấy được ví dụ minh hoạ.
• Nêu được sự truyền năng lượng ở một số trường hợp đơn giản trong thực tiễn.
• Đề xuất được biện pháp để tiết kiệm năng lượng trong các hoạt động hàng ngày.
Hằng ngày, chúng ta sử dụng năng lượng trong nhiều hoạt động như nấu ăn, giặt quần áo, chơi thể thao, vận hành các máy và thiết bị,... Trong các hoạt động đó đều có sự chuyển hoá năng lượng.
Ví dụ, ở các thành phố, vào buổi tối, năng lượng điện được chuyển thành ánh sáng của các đèn điện giúp duy trì nhịp sống và làm thành phố đẹp hơn.
I. SỰ CHUYỂN HOÁ NĂNG LƯỢNG
Trong mọi hoạt động, đều có sự chuyển năng lượng từ dạng này sang dạng khác hoặc truyền năng lượng từ vật này sang vật khác.
Ví dụ:
a) Năng lượng nhiệt từ nhiên liệu truyền cho nước trong nồi.
b) Năng lượng từ quả bóng màu tím truyền cho các quả bóng màu khác khi va chạm.
| Tìm từ thích hợp với chỗ ? ở câu b theo mẫu ở câu a dưới đây. |
a) Năng lượng của nhiên liệu trong ô tô chuyển thành động năng của ô tô đang chuyển động.
Trang 159
b) Năng lượng điện chuyển thành năng lượng ? phát ra từ đèn điện.
| Vào mùa đông, khi xoa hai lòng bàn tay với nhau, sau đó áp lòng bàn tay vào má, ta thấy ấm hơn. Thảo luận với bạn để chỉ ra sự chuyển dạng năng lượng chủ yếu khi đó. Nêu tên dạng năng lượng truyền từ hai tay lên má trong động tác kể trên. |
II. NĂNG LƯỢNG HAO PHÍ
Mọi quá trình có sự truyền năng lượng hoặc chuyển dạng năng lượng đều kèm theo năng lượng hao phí.
Ví dụ, khi đèn điện được bật sáng, năng lượng điện chuyển thành năng lượng ánh sáng. Khi đó, năng lượng ánh sáng là năng lượng có ích. Đồng thời, một phần năng lượng điện chuyển thành năng lượng nhiệt làm nóng đèn và toà ra không khí xung quanh. Phần năng lượng nhiệt này là năng lượng hao phí.
Trong nhiều trường hợp, năng lượng hao phí có thể gây ra tác hại cho chúng ta. Do đó, trong các hoạt động, chúng ta cần tìm cách giảm phần năng lượng hao phí.
| Nêu tên năng lượng có ích và năng lượng hao phí khi sử dụng bếp ga để nấu ăn. |
III. TIẾT KIỆM NĂNG LƯỢNG
Càng ngày chúng ta càng sử dụng nhiều năng lượng hơn. Tuy nhiên, những nhiên liệu chủ yếu như dầu hoả, khí đốt, than đá đang hết dần. Trong khi đó, việc khai thác các năng lượng khác chưa thể bù đắp được phần năng lượng thiếu hụt. Chính vì thế, việc sử dụng tiết kiệm năng lượng là rất cần thiết.
Trong khoa học và sản xuất, con người ngày càng sử dụng nhiều công nghệ tiêu thụ năng lượng hiệu quả hơn.
Ở mỗi gia đình, để thực hiện tiết kiệm năng lượng chúng ta cần tắt các thiết bị điện khi không dùng và sử dụng thiết bị điện có nhãn mác chứng nhận tiết kiệm năng lượng của Bộ Công thương.
| Trong các hành động sau, hành động nào gây lãng phí năng lượng, hành động nào thể hiện việc tiết kiệm năng lượng? - Tất các thiết bị điện trong lớp học khi ra về. - Đặt điều hoà không khí ở mức dưới 25 °C vào những ngày mùa hè nóng nực. - Bật tất cả bóng điện ở hành lang lớp học trong các giờ học. |
Trang 160
| Từ hay cụm từ nào sau đây: năng lượng hoá học; động năng; năng lượng nhiệt; năng lượng điện thích hợp với vị trí có dấu ? trong mỗi hình dưới đây? |
a) Năng lượng của thức ăn chuyển thành ? của người đạp xe
b) Năng lượng điện chuyển thành năng lượng có ích là động năng của cánh quạt và năng lượng hao phí là ? khi sử dụng quạt điện
c) Năng lượng gió chuyển thành năng lượng có ích là ? trong quá trình sản xuất điện
Đề xuất biện pháp sử dụng tiết kiệm năng lượng điện khi dùng các thiết bị sau đây: đèn điện, ti vi, điều hoà không khí, bếp điện / bếp từ / lò vi sóng.
Trang 161
IV. BẢO TOÀN NĂNG LƯỢNG
Một quả bóng ở trên cao có thể năng hấp dẫn. Khi rơi từ một độ cao xác định xuống dưới, quả bóng chạm vào mặt sàn và nảy lên. Nhưng nó không thể lên đến độ cao lúc đầu. Thế năng hấp dẫn của quả bóng đã giảm so với lúc đầu. Phải chăng, đã có sự mất mát năng lượng trong quá trình quả bóng chuyển động?
Thực tế, thế năng hấp dẫn của quả bóng giảm nhưng năng lượng không mất đi. Một phần thế năng hấp dẫn của quả bóng chuyển thành năng lượng nhiệt (truyền cho sàn nhà và không khí). Khi thế năng hấp dẫn của quả bóng chuyển hết thành năng lượng nhiệt, nó sẽ nằm yên ở mặt sàn.
Các nghiên cứu khoa học đã khẳng định: Năng lượng không tự sinh ra và không mất đi. Năng lượng chỉ chuyển từ dạng này sang dạng khác hoặc truyền từ vật này sang vật khác. Đó là nội dung của định luật bảo toàn năng lượng.
Ví dụ: Khi bật đèn điện, năng lượng điện chuyển thành năng lượng ánh sáng và năng lượng nhiệt. Trong đó, năng lượng ánh sáng là năng lượng có ích, năng lượng nhiệt là năng lượng hao phí. Người ta đã chứng minh tổng năng lượng ánh sáng và năng lượng nhiệt bằng năng lượng điện.
| Em hãy lấy ví dụ để minh hoạ sự bảo toàn năng lượng. |
| • Năng lượng có thể chuyển từ dạng này sang dạng khác, hoặc truyền từ vật này sang vật khác. Trong các quá trình đó, luôn có sự hao phí năng lượng. • Năng lượng không tự sinh ra, không mất đi mà chỉ chuyến từ dạng này sang dạng khác hoặc truyền từ vật này sang vật khác. |
Bình Luận
Để Lại Bình Luận Của Bạn