Bài 33. HIỆN TƯỢNG MỌC VÀ LẶN CỦA MẶT TRỜI | Khoa Học Tự Nhiên 6 | Phần 5 - Chủ đề 11: Chuyển động nhìn thấy của Mặt Trời, Mặt Trăng; hệ Mặt Trời và Ngân Hà - Lớp 6 - Cánh Diều

Trang 165

Nếu quan sát bầu trời trong một ngày đêm, ta sẽ thấy Mặt Trời mọc ở phía đông vào buổi sáng, lên cao dần cho đến trưa rồi xuống thấp dần và lặn ở phía tây. Khi ánh sáng mặt trời giảm dần thì trời tối hơn, ta có thể nhìn thấy các ngôi sao trên bầu trời.

Mặt Trời có thực sự di chuyển trên bầu trời như mỗi ngày ta vẫn thấy không?

Tây, Đông

I. TRÁI ĐẤT QUAY QUANH TRỤC

Trước đây, con người vẫn tưởng rằng Trái Đất đứng yên trong không gian; Mặt Trời di chuyển quanh Trái Đất, mỗi ngày một vòng.

Ngày nay, người ta biết rằng, Trái Đất không đứng yên mà xoay quanh trục của nó, một vòng mỗi ngày. Trục Trái Đất là đường nối từ cực Bắc đến cực Nam của nó. Chiều quay của Trái Đất là từ tây sang đông (hình 33.1).

Trục, Cực Bắc

Cực Nam

Hình 33.1. Trái Đất quay quanh trục

Trang 166

II. SỰ MỌC VÀ LẶN CỦA MẶT TRỜI

Để hình dung được sự mọc và lặn hằng ngày của Mặt Trời, chúng ta sẽ dùng các dụng cụ như ở hình 33.2.

Đèn (tượng trưng cho Mặt Trời)

Mô hình Trái Đất

Hình 33.2. Bộ dụng cụ dùng để biểu diễn sự mọc và lặn của Mặt Trời

Đầu tiên, gần mô hình người vào mô hình Trái Đất. Bật đèn và điều chỉnh sao cho mô hình người bắt đầu có ánh sáng đèn chiếu vào (hình 33.3a). Đó là lúc Mặt Trời mọc ở phía đông (các phía đông, tây ở đây là đối với mô hình người).

Tiếp theo, quay từ từ mô hình Trái Đất theo chiều từ phía tây sang phía đông. Quá trình đó tương ứng với Mặt Trời lên cao dẫn và ở cao nhất trên bầu trời vào lúc trưa (hình 33.3b).

Tiếp tục quay từ từ mô hình Trái Đất theo chiều từ phía tây sang phía đông. Khi hình người không còn nhận được ánh sáng đèn chiếu vào nữa là lúc Mặt Trời lặn ở phía tây (hình 33.3c).

Hình 33.3. Mô hình Trái Đất quay quanh trục từ phía tây sang phía đông

Như vậy, do Trái Đất quay quanh trục từ phía tây sang phía đông cho nên chúng ta thấy Mặt Trời mọc ở phía đông và lặn ở phía tây mỗi ngày.