Bài 22: Xử lí chất thải chăn nuôi | Công Nghệ | Chương VI: Bảo vệ môi trường trong chăn nuôi - Lớp 11 - Kết Nối Tri Thức Với Cuộc Sống

(Trang 113)

Mở đầu

Chất thải từ chăn nuôi gồm những loại nào? Chúng có ảnh hưởng như thế nào đến người, vật nuôi và môi trường? Cần phải làm gì để giảm ảnh hưởng xấu của chất thải chăn nuôi đến người, vật nuôi và môi trường?

I - MỘT SỐ BIỆN PHÁP XỬ LÍ CHẤT THẢI CHĂN NUÔI

1. Khí sinh học (biogas) và hồ sinh học

Chất thải chăn nuôi (phân, nước tiểu, nước rửa chuồng, nước tắm vật nuôi....) được đưa về hầm, túi hoặc hồ lên men đề thực hiện quá trình lên men kị khí. Quá trình lên men kị khísẽ phân giải các chất hữu cơ thành khí sinh học, đồng thời tiêu diệt các vi sinh vật gây bệnh cho con người và vật nuôi. Khí sinh học tạo ra sẽ được sử dụng cho nhiều mục đích khác nhau như làm chất đốt, chạy máy phát điện,... Chất thải sau hầm biogas có thể được sửdụng làm phân bón. Nước thải sau biogas có thể sử dụng để tưới cho cây trồng hoặc đưa về hồ sinh học tiếp tục xử lí và tái sử dụng trong trang trại chăn nuôi (Hình 22.1). Phương pháp này phù hợp với hệ thống chăn nuôi có sử dụng nước để dội chuồng, tắm, làm mát cho gia súc.

Khám phá

(Trang 114)

Hình 22.1. Xử lí chất thải chăn nuôi bằng công nghệ biogas

Đèn biogas

Tưới cây

Sử dụng cho chăn nuôi

Khí sinh học Bép

Chất thải từ chuồng trại

Máy phát điện biogas

Khí sinh học

Bẻ tiếp nhận chất thải chăn nuôi

Hầm biogas

Hồ thoát nước thải sau khi lên men

Hồ sinh học

Kết nối năng lực

Thông tin bổ sung

2. Ủ phân compost

Ủ phân compost là quá trình quá trình chuyển đổi các chất thải hữu cơ trong chăn nuôi (phân vật nuôi, chất độn chuồng....) thành phân bón hữu cơ giàu dinh dưỡng sử dụng trong trồng trọt (Hình 22.2). Thông qua quá trình ủ, các chất hữu cơ trong chất thải chăn nuôi được phân huỷ nhờ hoạt động lên men của vi sinh vật. Bên cạnh đó, nhiệt độ đống ủ có thể đạt đến 70 °C nên hầu hết các mầm bệnh sẽ bị tiêu diệt. Phương pháp ủ được sử dụng chủ yếu đối với chất độn chuồng và phân của động vật.

Hình 22.2. Chất thải chăn nuôi sau khi ủ

Khám phá

(Trang 115)

3. Xử lí nhiệt

Phương pháp xử lí nhiệt (đốt) sử dụng nhiệt độ cao trong các lò đốt để làm giảm kích thước chất thải cho khâu xử lí tiếp theo. Đốt chất thải rắn có độ an toàn dịch bệnh cao, đảm bảo diệt được cả bào từ của vi khuẩn. Phương pháp này khá đơn giản, dễ áp dụng. Năng lượng phát sinh trong quá trình đốt có thể tận dụng cho các lò hơi, lò sưởi hoặc các ngành công nghiệp cần nhiệt.

4. Lọc khí thải

Không khí trong chuồng nuôi thường chứa bụi, ammonia và các hợp chất gây mùi. Khi vật nuôi được nuôi trong hệ thống chuồng kin, không khí trong chuồng được lọc bụi, mùi và ammonia trước khi xả thải ra ngoài (Hình 22.3). Việc giảm thiểu các khí gây mùi trong không khí có thể thực hiện bằng các kĩ thuật tách khí như hấp thụ khí gây mùi bằng các chất hấp thụ thể lòng, thể rắn và hoả lòng khi. Tuy vậy, các giải pháp này thường có chi phí cao.

Hình 22.3. Hệ thống lọc mùi trong khi thải chăn nuôi

Kết nối năng lực

Thông tin bổ sung

Hình 22.4. Máy tách chất thải rắn và chất thải lòng trong chăn nuôi

II - ỨNG DỤNG CÔNG NGHỆ SINH HỌC TRONG BẢO VỆ MÔI TRƯỜNG CHĂN NUÔI

Bảo vệ môi trường chăn nuôi là giải pháp nhằm phát triển chăn nuôi bền vững, bảo vệ sức khoẻ con người và vật nuôi. Các giải pháp bảo vệ môi trường chăn nuôi sẽ tập trung vào (i) giảm phát sinh chất thải từ chăn nuôi, (ii) xử lí tốt chất thải.

(Trang 116)

1. Công nghệ sinh học trong giảm thiểu phát sinh chất thải chăn nuôi

Việc giảm lượng chất thải ra từ vật nuôi nhờ công nghệ sinh học đang rất được quan tâm. Một số công nghệ sinh học đang được ứng dụng là:

- Sản xuất chế phẩm vi sinh (probiotics) cho vật nuôi nhằm cân bằng hệ vi sinh vật đường ruột, nâng cao tỉ lệ tiêu hoá thức ăn và giảm lượng phát sinh chất thải. Protein thức ăn dư thừa được vi sinh vật lên men và sử dụng để tổng hợp sinh khối, nhờ vậy giảm được lượng nitrogen thải ra môi trường.

- Công nghệ sinh học sản xuất các enzyme, amino acid bổ sung vào khẩu phần ăn vật nuôi sẽ làm tăng hiệu quả tiêu hoá thức ăn và giảm được lượng chất thải từ vật nuôi.

- Đối với gia súc nhai lại, cân đối khẩu phần sử dụng thức ăn ủ chua; bổ sung lipid, acid hữu cơ, tannin vào khẩu phần đề giảm sinh khí methane từ lên men dạ cỏ.

2. Công nghệ sinh học trong xử lí chất thải chăn nuôi

Áp dụng chăn nuôi có đệm lót vi sinh: Nền chuồng nuôi được lót một lớp đệm có ủ với men vi sinh có lợi. Các loại vi sinh vật có lợi sinh trưởng, sinh sản trong lớp đệm lót sẽ phân giải toàn bộ nước tiểu và phân, do đó làm giảm đáng kể mùi hôi thối, giảm ruồi muỗi.

Sử dụng các chế phẩm vi sinh trong xử lí chất thải chăn nuôi: Một số chế phẩm vi sinh được sử dụng trong ủ chất thải chăn nuôi, trong công nghệ khí sinh học, hồ sinh học để nâng cao hiệu quả và đầy nhanh quá trình phân huỷ chất hữu cơ trong chất thải, giảm được chất thải ra môi trường, đồng thời tiêu diệt được các mầm bệnh.

Khám phá

Kết nối năng lực

Luyện tập

Trình bày các biện pháp xử lí chất thải chăn nuôi. Liên hệ với thực tiễn ở gia đình, địa phương em.

Vận dụng

Đề xuất giải pháp phù hợp để xử lí chất thải chăn nuôi trong hệ thống chăn nuôi nông hộ nhỏ ở địa phương em.