Trang 98

BÀI 21: NHỮNG CÁNH BUỒM

ĐỌC

Bến sông bờ suối là nhà
Gọi con, gọi chiếc vẫn là một thôi
 Nối hai bờ đỡ xa xôi
Ngày đêm đưa khách đón người qua sông.
(Là gì?)

NHỮNG CÁNH BUỒM

Phía sau làng tôi có một con sông lớn chảy qua. Bốn mùa sông đầy nước.
Tôi yêu con sông vì nhiều lẽ, trong đó có một hình ảnh tôi cho là đẹp nhất –
đó là những cánh buồm.
Ngày lại ngày, cánh buồm đi như rong chơi nhưng thực ra nó đang đẩy
thuyền đi. Những buổi nắng đẹp, trời trong, những cánh buồm xuôi ngược
giữa dòng sông phẳng lặng. Có cánh màu nâu như màu áo của mẹ tôi.

trang 99

Có cánh màu trắng như màu áo của chị tôi. Có cánh màu xám bạc như màu
áo bố tôi đã suốt ngày lam lũ trên cánh đồng.
Gặp khi dông bão, dòng sông cuồn cuộn nổi sóng, những con thuyền
phải ghé vào bến. Buồm được hạ xuống. Những cánh buồm cuộn tròn
nằm trên mui thuyền. Không hiểu lúc ấy cánh buồm suy nghĩ gì trong khi
gió ra sức gào thét và mưa tuôn như trút.
Những ngày lộng gió, từ bờ tre làng, tôi nhìn thấy những cánh buồm
căng phồng như ngực người khổng lồ đẩy thuyền đi đến chốn, về đến nơi,
mọi ngả mọi miền, cần cù nhẫn nại, suốt năm suốt tháng, bất kể ngày đêm.
Những cánh buồm chung thuỷ cùng con người vượt qua bao nhiêu
sóng nước, thời gian. Đến nay, con người đã có những con tàu to lớn vượt
biển khơi, nhưng những cánh buồm vẫn sống mãi cùng sông nước và
con người.
(Theo Băng Sơn)

1. Hình ảnh nào được tác giả cho là đẹp nhất khi nghĩ về làng quê của mình?

2. Cánh buồm được miêu tả thế nào vào mỗi thời điểm:

Buổi nắng đẹp
Khi dông bão
Ngày lộng gió

3. Em thích cách tả cánh buồm vào thời điểm nào? Vì sao?
4. Ý nào dưới đây nêu đúng nội dung chính của bài đọc?
A. Vẻ đẹp của những dòng sông quê hương.
B. Vẻ đẹp của những cánh buồm trên dòng sông quê hương.
C. Vẻ đẹp của những con tàu vượt biển khơi.
D. Vẻ đẹp của những người lao động cần cù, chăm chỉ.
5. Nói 2 – 3 câu về cảnh vật em yêu thích ở quê hương mình

trang 100

LUYỆN TỪ VÀ CÂU

DẤU NGOẶC ĐƠN

1. Các câu ở cột A có gì khác các câu ở cột B?

A;B

Nguyễn Phan Hách là một
nhà văn Việt Nam.
Nguyễn Phan Hách (1944 – 2019) là một
nhà văn Việt Nam.
Sông Bạch Đằng là con sông
gắn liền với lịch sử chống
giặc ngoại xâm của người
Việt Nam.
Sông Bạch Đằng (còn gọi là sông Rừng)
là con sông gắn liền với lịch sử chống
giặc ngoại xâm của người Việt Nam.

2. Dấu ngoặc đơn trong mỗi câu ở cột B (bài tập 1) có tác dụng gì?

Ghi nhớ
Dấu ngoặc đơn dùng để đánh dấu phần chú thích (giải thích, thuyết
minh, bổ sung thêm).

3. Có thể đặt dấu ngoặc đơn vào vị trí nào trong mỗi đoạn văn dưới đây?
a. Chiếc xe đưa tôi từ Buôn Ma Thuột lên Buôn Đôn một làng ở gần
biên giới. Những cánh rừng khộp bát ngát và bằng phẳng, kéo dài như
không bao giờ dứt ở hai bên đường.
(Minh Khôi)
b. Máu trên chân con voi vẫn chảy. Người quản tượng bèn hái lá sài đất
và lá nhọ nồi những thứ lá cầm máu rất nhanh giã giập rồi đắp lên vết
thương cho con voi. Sau đó ông lấy đất rừng nhào nhuyễn phủ lên trên.
Lớp đất ấy sẽ giữ mảng thuốc như một lớp băng dính.
(Theo Vũ Hùng)
4. Viết đoạn văn (2 – 3 câu) về cảnh đẹp của một vùng quê hoặc nơi em sinh
sống, trong đó có dùng dấu ngoặc đơn.

VIẾT

LUYỆN VIẾT MỞ BÀI, KẾT BÀI CHO BÀI VĂN MIÊU TẢ CÂY CỐI

1. Đọc bài văn sau và trả lời câu hỏi.
Mảnh vườn nhỏ sau nhà ông bà có trồng một cây khế.
Từ một cây khế bé nhỏ khẳng khiu, vậy mà cây lớn vùn vụt, trổ đầy hoa tím
đến nỗi ong vàng ham mật rủ nhau về xây tổ trên cành. Rồi khế ra quả từng
chùm, từng chùm lủng lẳng. Quả nào cũng to, mỡ màng, mọng nước, kéo trĩu
cả cành xuống. Bà tha hồ làm nộm, rang tép và kho cá với khế. Giáp Tết vừa rồi,
ông phân phát từng chùm khế thật đẹp, tặng khách đến nhà chơi. Ông bảo đó
là lộc của vườn nhà.
Cùng với cây cam, cây bưởi, cây hồng, cây khế mang lại vẻ đẹp bình dị cho
mảnh vườn nhỏ nhà ông bà.
 (Theo Vũ Tú Nam)

a. Mở bài giới thiệu thế nào về cây khế?
b. Ở đoạn kết, cây khế được nhận xét như thế nào?
2. Cách mở bài và kết bài dưới đây có gì khác với cách mở bài và kết bài của
bài văn trên?
Mở bài: Mảnh vườn nhỏ sau
nhà ông bà trồng rất nhiều cây
ăn trái. Cây nào cũng xum xuê tán
lá và bốn mùa thay nhau cho hoa
thơm trái ngọt. Em thích nhất cây
khế ở góc vườn. Bà bảo cây khế
được ông trồng khi em tròn 1 tuổi.

Kết bài: Sắp đến sinh nhật lần
thứ chín của em. Cây khế cũng tròn
8 tuổi. Rễ cây gân guốc trồi lên khỏi
mặt đất. Em sẽ phụ giúp bà lấy ít bùn
ao đắp quanh gốc cây. Em muốn
cảm ơn cây khế đã cho mọi người
quả quý quanh năm.

3. Xếp các mở bài, kết bài ở hai bài tập trên vào nhóm thích hợp:

Mở bài Kết bài trực tiếp mở rộng
gián tiếp không mở rộng

4. Viết mở bài và kết bài cho bài văn miêu tả một cây mà em biết theo một
trong những cách sau:
a. Mở bài trực tiếp hoặc gián tiếp.
b. Kết bài mở rộng hoặc không mở rộng

Tìm đọc những bài văn miêu tả cây cối để học tập cách viết mở bài, kết bài